مسترکارت بلاتکلیف در نظام بانکی

به گزارش جام‌جم، با وجود اجرای برجام، آمریکا با کارشکنی، همه تحریم‌ها علیه ایران را رفع نکرده و ایران همچنان با تحریم‌های بانکی آمریکا روبه‌روست و نمی‌تواند از مبادلات دلاری بهره ببرد.

پیش از برجام و حتی مدتی پس از اجرای آن، انتظارات از گسترش فعالیت‌های بانک‌های ایرانی در ابعاد و بخش‌های مختلف از جمله برقراری ارتباطات با بانک‌های خارجی، حضور بانک‌های خارجی در ایران، ایجاد بانک‌ها و دفاتر مشترک میان بانک‌های ایرانی و خارجی، توسعه فناوری‌های جدید و به‌روز بانکی، استفاده از سوئیفت در ابعاد وسیع و موارد دیگری از این دست، شدت گرفته بود اما پس از گذشت مدتی با مشخص شدن مشکلات و مسائل متعدد در برقراری ارتباطات، این انتظارات رنگ و بوی خود را از دست داد و فقط به بازگشایی شعب مسدودشده قبلی بانک‌های ایرانی در برخی کشورها، جلسات چندجانبه بانکی، برقراری سوئیفت بدون استفاده از دلار و... محدود شد.

اوایل سال جاری مسئولان بانک مرکزی اعلام کردند که با استفاده از فضای پسابرجام، کارت‌های بین‌المللی وارد ایران خواهد شد. اما این موضوع چند ماهی در سکوت باقی ماند تا این‌که هفته گذشته از سوی مسئولان وزارت ارتباطات و شرکت پست، خبری مبنی بر عرضه مسترکارت بین‌المللی منتشر شد.

انتشار این خبر که از سوی رسانه‌های رسمی دولت انجام شد این تصور را ایجاد کرد که مشکلات حضور کارت‌های بانکی بین‌المللی در ایران رفع شده است اما در حالی که بانک مرکزی از این موضوع اعلام بی‌خبری کرد، شرکت مسترکارت هم رسما با تکذیب ورود به ایران، دلیل آن را تداوم تحریم‌های بانکی آمریکا اعلام کرد.

متعاقبا مسئولان وزارت ارتباطات و شرکت پست هم اعلام کردند که با واسطه ویژن کارت ایرانیان تلاش دارند مشتریان را به مسترکارت وصل کنند.

مسترکارت مجوز فعالیت ندارد

دکتر کوروش پرویزیان، رئیس کانون بانک‌های خصوصی گفت: مسترکارت هنوز هیچ مجوزی برای فعالیت در ایران صادر نکرده است اما کارت‌های هدیه دلاری همواره در اقتصاد ایران وجود داشته و با سقف‌های اعتباری مختلفی از جمله هزار دلاری فعالیت می‌کرده و برخی ارائه‌دهندگان و شرکت‌ها در این عرصه فعال بودند.

وی افزود: درواقع این کارت‌های اعتباری، سقف مشخصی از اعتبار را داشته و به فروش می‌رسند و مردم می‌توانند آن را خریداری کرده و بعد از این‌که استفاده کردند، آن را مجددا شارژ کرده یا حتی برای یک بار مورد استفاده قرار دهند اما این، با مسترکارت تفاوت دارد.

پرویزیان ادامه داد: این کارت‌های اعتباری ارزی، برای تجار نیست و بیشتر به منظور خریدهای خاص و کوچک طراحی شده و بنابراین نمی‌تواند تاثیری در رونق کسب و کار داشته باشد اما کارت‌های ویزا یا مسترکارت‌های اعتباری که حضورشان در ایران هم داستان مفصلی دارد، اگر با موافقت مراجع ذی‌ربط و خود شرکت‌های مادر صادرکننده یا نمایندگان رسمی آنها صادر شوند، می‌توانند در حوزه تجارت هم وارد شوند.

عضو کمیسیون بانک و بیمه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران اظهار کرد: شبکه بانکی کشور کمابیش کارت‌های اعتباری ارزی را در اختیار دارد که به صورت اعتباری از نماینده‌های کشورهای همسایه خریداری می‌کند، به این صورت فردی که مشتری یک بانک خارجی محسوب می‌شود، می‌تواند حسابی در یکی از بانک‌های کشورهای همسایه داشته باشد و از طریق همکاری که سیستم بانکی ایران با بانک آن کشور دارد، کارت اعتباری ارزی در اختیار بگیرد. اما این متفاوت از مسترکارت اصلی است.

قرارداد به شرط رفع تحریم

دکتر بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس بانکی به خبرنگار ما گفت: مسترکارت تنها در شرایطی قابلیت اجرایی شدن در ایران را دارد که شرکت اصلی با این فعالیت موافقت کند اما هنوز این کار به سرانجام نرسیده است. بنابراین تا زمانی که مسترکارت با فعالیت در ایران موافقت نکند، از برند و سیستم تسویه‌حساب آن نمی‌توان استفاده کرد.

وی افزود: موضوع صدور مسترکارت در ایران مدتی است رسانه‌ای شده اما هنوز هیچ اطلاع موثقی مبنی بر این‌که مسترکارت در ایران اجازه فعالیت داده باشد، صادر نشده است. چراکه این شرکت، آمریکایی است و تا زمانی که تحریم‌ها رفع نشود، اجازه فعالیت در ایران را نداده و نخواهد داد.این کارشناس بانکی ادامه داد: هنوز مسائل تحریم بانکی ایران به صورت صد درصد حل نشده و سوئیفت هم هنوز به مرحله اجرایی شدن کامل نرسیده است، بنابراین عملیاتی شدن مسترکارت در کسب و کار ایران تا این لحظه امکان‌پذیر نیست.

حسینی‌هاشمی گفت: در گذشته این کارت‌های اعتباری ارزی صادر می‌شد و پول آن را به ریال یا دلار از متقاضی دریافت می‌کردند و کارت اعتباری را به واسطه صدور از سوی کشورهایی همچون ترکیه، آذربایجان، رومانی و قزاقستان تحویل مشتری می‌دادند؛ ولی این کار با توجه به تحریم‌ها اکنون عملیاتی نیست.

وی اظهار کرد: اگر مشکلات بانکی ایران در سایه رفع تحریم‌ها حل شود، هر بانکی می‌تواند برای مشتریان خود، مسترکارت صادر کند؛ ولی امروز هیچ بانکی قادر نیست کارت اعتباری ارزی صادر کند. رقم این کارت‌ها هم هیچ محدودیتی ندارد و تا 10 هزار و 20 هزار دلار هم برای مشتریان ایرانی صادر می‌شود، ضمن این‌که می‌تواند در کسب و کار ایران هم تحرک ایجاد کند. اما تا این لحظه این امکان به اقتصاد ایران بازنگشته است.

این کارشناس بانکی تصریح کرد: ممکن است بانک مرکزی ایران بتواند موافقت شرکت مسترکارت یا ویزاکارت را اخذ کند تا کارت‌های اعتباری برای خرج کردن خارج از ایران به مشتریان خود بفروشد که این یک کار بسیار ساده است و برخی بانک‌ها بواسطه برخی شرکت‌ها در خارج از کشور، مسترکارت و ویزاکارت را برای هزینه کرد در خارج از کشور و نه در داخل ایران، در اختیار تجار و متقاضیان قرار دهند، اما این کارت‌ها در ایران قابلیت استفاده ندارد.

بی‌اطلاعی بانک مرکزی

دکتر ناصر حکیمی، مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به ورود مسترکارت به ایران و در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آیا مسترکارت با پست قرارداد بسته است یا خیر، گفت: در جریان این موضوع نیستم و کاری است که در شرکت پست صورت گرفته است.

وی در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار ما مبنی بر این‌که آیا شرکت پست می‌تواند به مسائل بانکی ورود کند یا خیر، اظهار کرد: این موضوع به همکاران نظارت بر بانک‌ها مربوط می‌شود اما ظاهرا پای یک صرافی در میان است.

محمدحسین علی‌اکبری - اقتصاد