مانع‌ آمریکایی، پیش پای بازرگانان ایرانی

در دوران پسابرجام، بانک‌های کوچک روابط خود را برقرار کرده اما بانک‌های بزرگ هنوز به‌خاطر ترس از مجازات‌های آمریکا، روابط خود را برقرار نکرده‌اند.

فعالان اقتصادی نیز بر ایجاد برخی گشایش‌های اقتصادی در فضای پس از برجام تاکید دارند اما در عین حال موانع بانکی همچنان به دلیل بدعهدی‌های آمریکا وجود دارد و موجب اخلال در رفع تحریم‌ها و بهره‌مندی ایران از این فرصت شده است.

موانع بانکی هنوز برطرف نشده است

رئیس اتاق بازرگانی ایران در مورد شرایط بعد از برجام به خبرنگار جام‌جم گفت: پس از برجام، فضایی جدید در کشور ایجاد و رویکردی مثبت از سوی جامعه جهانی بخصوص از طرف فعالان اقتصادی در پیش گرفته شد که ترافیک رفت‌وآمدها به ایران شاهد این مساله است. همه به دنبال دستیابی به اقتصاد بزرگ ایران هستند. آنها ایران را نه تنها برای اقتصاد داخلی، بلکه کانالی امن برای دسترسی به اقتصاد کشورهای منطقه از جمله کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان و عراق می‌دانند.

غلامحسین شافعی، با تاکید بر این‌که هنوز موانع پیش روی روابط بانکی برطرف نشده است، افزود: آنچه هنوز به عنوان مشکل وجود دارد بسته بودن روابط بانکی ماست. بانک‌های بزرگ هنوز براحتی با ما کار نمی‌کنند و این یکی از معضلاتی است که در مبادلات اقتصادی ما مطرح است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران ضعف فناوری را یکی از مشکلات اقتصاد ایران ذکر کرد و افزود: در چند سال گذشته از نظر فناوری از دنیا عقب افتادیم و شکاف فناوری بین تولید ما و تولید جهانی ایجاد شده است و به همین دلیل کیفیت کالاهای ما نمی‌تواند رقابت کند. هم‌اکنون ما در حال تولید کالاهایی هستیم که در چند سال آینده حتی در بازار داخلی هم منسوخ خواهد شد و این خطر بزرگی برای بخش اقتصاد و تولید ماست.

انتظارات از برجام بیش از حد بود

ابراهیم جمیلی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و هند به خبرنگار جام‌جم گفت: گرچه برجام فرصتی جدید برای فعالان اقتصادی ایجاد کرد اما متاسفانه در ابتدا انتظارات از برجام در جامعه بسیار بالا رفت و تصور می‌شد به محض اجرایی‌شدن برجام مشکلات مالی نیز حل خواهد شد، حال این‌که مشکلات یکشبه به وجود نیامده بود که انتظار داشته باشیم یکشبه از بین برود.

وی نیز موانع بانکی را بزرگ‌ترین مشکل پیش روی فعالان اقتصادی عنوان کرد و گفت: گرچه شرایط نسبت به گذشته بهتر شده اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده است؛ بیشترین مشکل ما همکاری نکردن بانک‌های بزرگ خارجی است. بانک‌ها هنوز به تعهداتی که در برجام دارند عمل نکرده‌اند و مقصر آن آمریکاست.

جمیلی تاکید کرد: بانک مرکزی باید موضوع همکاری بانک‌های خارجی را پیگیری کند. باید مذاکره با بانک‌های مختلف را ادامه دهیم، چرا که ارتباط گرفتن با هر کدام از این بانک‌ها راه‌حل خود را دارد؛ قطعا کار کردن با بانک‌های سوئیسی با کار کردن با بانک‌های اتریشی متفاوت است.

آمریکا برای چینی‌ها هم مشکل ایجاد می‌کند

حسن توانا، رئیس اتاق بازرگانی ایرانیان مقیم پکن در رابطه با همکاری و جایگاه چین در اقتصاد ایران پس از برجام به خبرنگار جام‌جم گفت: پس از لغو تحریم‌ها انتظار این بود که روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شود. در مذاکراتی که میان مقامات عالی‌رتبه ایران و چین انجام شد، طرفین قرارداد مشارکت راهبردی امضا کردند که قراردادی بی‌نظیر است.

وی افزود: هم‌اکنون مشاهده می‌شود در اجرای برجام مشکلات و موانعی از طرف آمریکا ایجاد می‌شود و طبیعی است که چینی‌ها با توجه به حجم روابط اقتصادی با آمریکا، در ارتباط اقتصادی با ایران ملاحظاتی داشته باشند.

توانا با اشاره به این‌که برخی مسائل تجاری و بانکی فعالان اقتصادی بعد از برجام حتی پیچیده‌تر شده است، اظهار کرد: از دستگاه دیپلماسی درخواست کرده‌ایم که برای رفع این مشکلات وارد عمل شود تا زمینه فعالیت اقتصادی بازرگانان تسهیل شود؛ هم‌اکنون سختگیری‌هایی هم در ارتباط با روادید تجاری و روابط بانکی وجود دارد که امیدواریم گشایش‌هایی در این زمینه ایجاد شود.

گشایش‌های بانکی نصیب خصولتی‌ها شد

مجید رضا حریری، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز در ارتباط با روابط اقتصادی ایران در دوران پسابرجام و به طور خاص ارتباط با اقتصاد چین به جام‌جم گفت: آنچه مهم است فرصت‌های اقتصادی است که می‌توان برای ایران و چین تعریف کرد. محیط ایران آماده سرمایه‌پذیری و سیاست چین گسترش سرمایه‌گذاری در خارج از کشور است. وی ادامه داد: رابطه اقتصادی ما با چین قبل از تحریم، در جریان تحریم و بعد از آن روند رو به رشدی بوده است؛ زمانی که ما با هیچ کشوری نمی‌توانستیم براحتی همکاری داشته باشیم، چین از معدود کشورهایی بود که به هر حال با آن کار می‌کردیم.

حریری نیز به موانع بانکی به عنوان یکی از دست‌اندازهای گسترش روابط با چین اشاره کرد و افزود: اگر هم‌اکنون فرصت‌هایی جدید میان دو کشور تعریف نمی‌شود، به دلیل پیچ‌و خم‌های موجود در روابط مالی است؛ اگر این موانع برطرف شود به سرعت می‌توانیم از ظرفیت منابع مالی چین برای توسعه زیرساخت‌ها استفاده کنیم؛ به عنوان نمونه ما در بخش برقی شدن راه‌آهن تهران ـ‌ مشهد می‌توانیم با چینی‌ها همکاری داشته باشیم؛ چنانچه مذاکرات تأمین مالی این پروژه از طریق بانک چینی در مراحل آخر است.

وی البته از نوع همکاری‌های بانکی ایجاد شده در دوران پسابرجام گلایه کرد و گفت: گشایش‌های بانکی بیشتر برای پروژه‌های بزرگ دولتی و بنگاه‌های بزرگ خصولتی ایجاد شده است و هنوز چنین مسیری برای شرکت‌های خصوصی واقعی ایجاد نشده است.

شرکت‌های بزرگ خارجی در حصار تهدیدات آمریکایی

مدیرعامل یک شرکت بازرگانی ژاپنی در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: شرکت‌های بسیار بزرگ به دلیل این‌که بخشی از سهامشان متعلق به آمریکاست یا به شکلی وابسته به آمریکا هستند یا صادرات میلیارد دلاری به آمریکا دارند، ممکن است به خاطر مبلغ کم با ایران کار نکنند اما این مساله برای شرکت‌های خصوصی صدق نمی‌کند.

در همین حال، مدیرعامل یک شرکت قطعات خودرو که در بخش مشاوره‌ای بین ایران و ژاپن کار می‌کند نیز در گفت‌وگو با جام‌جم بیان کرد: شرکت‌های قطعه‌سازی خودروی ژاپن به کمپانی‌هایی مثل تویوتا و نیسان وابسته هستند و از آنجا که آنها همکاری گسترده‌ای با آمریکا دارند، در دوران پسابرجام با احتیاط عمل می‌کنند.

وی ادامه داد: شرکت‌های بزرگ ژاپنی نمی‌خواهند بازار بزرگ آمریکا را از دست بدهند برای همین ریسک نمی‌کنند اما شرکت‌های کوچک و متوسط که مستقیما و بازار زیادی در آمریکا ندارند، می‌توانند راحت‌تر با ایران وارد همکاری‌های اقتصادی شوند.

مریم شریف‌زاده - جام‌جم