مبارزه کج‌دار و مریز با مفاسد سازمان‌یافته

به گزارش جام جم، در سال جاری چند فساد بزرگ اقتصادی در کشور رخ داده که شامل پرونده چند هزار میلیارد تومانی صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه است.البته فساد در یکی از بانک‌های دولتی هم بوده که به دستگیری مدیرعامل سابق آن منجر شد و همچنین حقوق‌های نجومی و دستگیری دانه‌درشت‌هایی که هزاران میلیارد به بانک‌ها بدهکارند، در دستور کار قوه قضاییه قرار گرفته است.

با این حال، روز گذشته حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، معاون اول قوه قضاییه، به گلایه از تکرار تخلفات و مفاسد و عدم‌آسیب‌شناسی آنها پرداخت. گلایه‌های اژه‌ای از تکرار مفاسد اقتصادی در حالی است که مهم‌ترین نهاد سیاستگذار در امر مبارزه با مفاسد اقتصادی، مدتی است دچار کم‌کاری شده است. آخرین جلسه ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، اواسط آذرماه تشکیل شد و در دی‌ماه خبری از آن نشد که همین مساله، انتقاد اعضای غیردولتی ستاد را به‌دنبال داشته است.

در حالی نزدیک به 14 سال از تشکیل ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی با فرمان مقام معظم رهبری می‌گذرد که برخی از کارشناسان براین باورند خروجی این ستاد آنچنان که پیش‌بینی شده بود، نیست و باید در این زمینه سیاستگذاری یا جدیت بیشتری داشته باشیم.

محسنی اژه‌ای در نشست خبری دیروز گفت:‌ این قوه با زحمت اقدامات لازم را انجام داده و متهم را دستگیر می‌کند، ولی اگر آسیب‌شناسی نشود، موضوع تکرار می‌شود همچنین پرونده جای عبرت دارد و باید بنگرند چه رخ ‌داده است.

ستاد به اهدافش نرسیده است

دکتر محمد خوش‌چهره، استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به جلسات نامنظم ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی به خبرنگار ما گفت: این‌که بخواهیم بگوییم اگر جلسات به‌طور منظم برگزار می‌شد بهتر بود، پاسخی کاملا مشخص دارد، اما با بررسی نتایج و همچنین اهداف تعیین شده، می‌بینیم بی‌انضباطی صورت گرفته است. وی افزود: عموما معیار ارزیابی یا قضاوت نسبت به فعالیت و کارکرد یک نهاد بر مبنای معیارهایی از جمله اهداف موردنظر بوده و اگر در میان‌مدت به این نکته توجه داشته باشیم، می‌بینیم درباره مبارزه با فساد موفق نبوده‌ایم. چون عواملی مثل قاچاق و اقتصاد زیرزمینی طی یک یا دو دهه اخیر، نه تنها روند نزولی نداشتند بلکه شاهد افزایش آنها بوده‌ایم.

خوش‌چهره تاکید کرد: این اواخر با در نظر گرفتن فرمان مقام معظم رهبری نسبت به اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، می‌بینیم برخی فعالیت‌ها در این زمینه صورت گرفته که ممکن است در آینده نتایجی داشته باشد.

این استاد دانشگاه معتقد است، اکنون درباره برخورد با مفاسد اقتصادی و قاچاق کالا به‌صورت میدانی و به بدترین نوع مدیریت می‌شود و لازم است برای رسیدن به نتایج قابل قبول با استفاده از اطلاعات و توانمندی‌های خودمان مستقیم به ستاد فرماندهی و مرکز سیستم‌های متخلف حمله کنیم.

این اقتصاددان افزود: ما هنوز در بحث رصد مالی ضعیف هستیم و لازم است به گونه‌ای عمل کنیم که این نقطه ضعف برای برخورد و شناسایی فساد برطرف شود و خوشبینانه‌ترین حالت این است که در بحث اقتصاد زیرزمینی بین کشفیات و جریان انحرافی مثل مواد مخدر و قاچاق، نسبتی قابل قبول را تجربه کنیم. به عنوان مثال در گذشته کشفیات مواد مخدر 5 درصد و قاچاق هم زیر 10 درصد بوده که با واقعیت بازار بسیار تفاوت داشته و مشکل‌ساز است.

وی معتقد است، میزان کشفیات فساد و قاچاق نسبت به کل جریان انحرافی در بخش‌های مختلف قطعا عدد قابل استنادی نیست و به‌رغم این‌که تلاش‌هایی دیده می‌شود، ولی در قالب کلان هنوز فاصله معناداری با آنچه باید باشد، داریم.

خروجی نداشته‌ایم

عزت‌الله یوسفیان‌ملا، نماینده مجلس در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی با اشاره به این‌که پس از چند هفته تعطیلی قرار است امروز دوباره جلسه ستاد تشکیل شود، به خبرنگار ما گفت: اصلا این ستاد، خروجی نداشته است و مساله فساد تنها مربوط به یک دستگاه نیست و همان‌طور که مقام معظم رهبری به هر سه قوه پیام دادند، باید هر سه آنها وارد عمل شوند.

وی تاکید کرد: اما آنچه مسلم است هرچه فساد داریم تاکنون در دستگاه‌های اجرایی روی داده که باید رسیدگی شود، پس با توجه به تاکید رهبری انتظار داریم این رویه از سوی دولت، جدی‌تر پیگیری شود.

یوسفیان‌ملا افزود: طی چند وقت گذشته تعدادی دستگیر و حتی افرادی از خارج به ایران برگردانده شده‌اند که اعتقاد داشتیم باید به محض ورود این افراد، جلسه‌ای فوق‌العاده تشکیل می‌شد و اگر لازم بود تصمیم‌گیری می‌کردیم. به اعتقاد این عضو ستاد مبارزه با فساد اقتصادی، تشکیل نشدن جلسات می‌تواند بسیاری از فرصت‌های مبارزه با فساد را باوجود اهمیت موضوع از بین ببرد در حالی که دائم پرونده‌هایی مشابه در حال کشف و ارجاع به قوه قضاییه است.

یوسفیان ملا درباره دستگیری‌های اخیر نیز گفت:لازم است توجه کنیم این مسائل حواشی متعددی دارد که دستگاه‌ها باید در این جلسات و حتی جلسات فوق‌العاده، این حواشی را از بین ببرند تا بتوانیم برای آینده نیز برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم.

عضو ستاد مبارزه با فساد اقتصادی اظهارکرد: ما اعتقاد داریم خوراکی که باید به ستاد داده شود با افراد حاضر در جلسات که جزو افراد طراز دوم کشوری هستند، متناسب نیست و نمی‌تواند در شأن و شخصیت آنها باشد. به همین دلیل است که تاکید می‌کنیم جلسات باید منظم و دقیق برگزار شود تا خروجی آن، متناسب با قدرت و توانمندی افراد حاضر در جلسات باشد.

این نماینده مجلس معتقد است: عملکرد دبیرخانه ستاد بسیار ضعیف است و برای دستور کار باید مسائل بکر و پیشگیرانه ارائه کند در حالی که چنین نیست و هیچ نکته یا مورد تازه‌ای برای ارائه ندارند. من اعتقاد دارم تشکیل نشدن جلسات و برنامه‌ریزی نکردن دقیق باعث شده بازهم شاهد تکرار تخلف باشیم، از این رو تاکید می‌کنم این جلسات منظم و دقیق برگزار شود؛ چون اکنون سؤال این است که چه تضمینی برای تکرار نشدن این مشکلات و فسادها داریم.

یوسفیان‌ملا عنوان کرد: با تحقیقاتی که انجام داده‌ایم، فساد جدیدی به نام ورشکستگی صوری در حال شکل‌گیری است، چون مد شده افراد بدهکار یا کسانی که وام‌های کلان گرفته‌اند، خودشان را ورشکسته اعلام و بدهی خود را به نظام بانکی پرداخت نمی‌کنند.

دو صد گفته چون نیم کردار نیست

رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز سال جاری، یکی از وظایف دستگاه‌ها را در اجرای اقتصاد مقاومتی، مبارزه با مفاسد اقتصادی خواندند و گفتند:‌ با فساد مبارزه‌ جدی بشود، با ویژه‌خواری مبارزه‌ جدی بشود، با قاچاق مبارزه‌ جدی بشود؛ اینها دارد به اقتصاد کشور لطمه می‌زند و ضررش را مردم می‌برند. اگر ما در مقابل آن مجموعه‌ای که فرض بفرمایید با زدوبست‌هایی در زمینه‌ مسائل اقتصادی ویژه‌خواری می‌کنند، خودشان را از امتیازات ویژه برخوردار می‌کنند یا دچار فساد پولی و مالی و اقتصادی می‌شوند، سهل‌انگاری کنیم، قطعا کشور ضرر خواهد کرد؛ نباید سهل‌انگاری بشود. البته در مقام بیان و در روزنامه‌ها و جنجال و بخصوص با جهتگیری‌های سیاسی، حرف‌های قشنگ خوبی زده می‌شود،اما اینها فایده‌ای ندارد. حالا یک مجرم اقتصادی را مثلا فرض کنیم دستگیر کردند، روزنامه‌ها درباره‌اش بنویسند و عکس و تفصیلات و کارهایی مانند اینها را با اهداف جناحی و سیاسی بکنند، اینها فایده‌ای ندارد؛ دو صد گفته چون نیم کردار نیست. باید جلوی آن فسادی را که امروز ممکن است پیش بیاید بگیرند و مانع فساد بشوند. قاچاق همین جور است؛ مانع قاچاق [بشوند]. باید با قاچاق، به‌معنای واقعی کلمه مبارزه کنند.

عماد عزتی - اقتصاد