خودزشت‌پندارها همه جا هستند

نگرانی درباره ظاهر تنها مختص یک منطقه یا کشور نیست، بلکه این احساس میان افراد در جوامع و فرهنگ‌های مختلف نیز وجود دارد. درک هر کس از زیبایی و ارزشگذاری آن کاملا ذهنی است، اما وجود عقاید خاص درباره جذابیت فیزیکی افراد در هر فرهنگی در درک از زیبایی تاثیر بسیار می‌گذارد. گاهی اوقات، این ارزش دادن‌ها به ظاهر به شکل افراطی پیش می‌رود و برخی افراد را به اختلال‌های متفاوت درباره ظاهر خود مبتلا می‌کند. اختلال خودزشت‌پنداری از این نوع اختلال‌هاست.

کد خبر: ۹۹۴۱۰۳

این نوع اختلال در تمام جوامع دنیا، علائم بالینی مشابه دارد و البته بروز آن ممکن است در فرهنگ‌های مختلف متفاوت باشد. به طور مثال، ژاپنی‌ها نسبت به پلک‌های چشمشان شکایت دارند و این بخش از بدن خود را به تیغ جراحی می‌سپارند، اما نارضایتی از پلک چشم در فرهنگ غربی به‌ندرت دیده می‌شود. همچنین تحقیقات نشان داد، فقط 2 درصد افراد مبتلا به اختلال خودزشت‌پنداری از نتیجه جراحی زیبایی خود راضی هستند و بارها و بارها سعی در عوض کردن ظاهر خود دارند.

میزان شیوع اختلال خودزشت‌پنداری در افراد از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. براساس تحقیقات انجام شده، به نظر می‌آید در ایالت‌های مختلف آمریکا، افرادی که به دلیل این اختلال سراغ جراحی‌های پلاستیک می‌روند، از 5 تا 15 درصد متغیر است، در حالی که این میزان در اروپا تا 1/9 درصد گزارش شده است. در تحقیقی، این اختلال میان داوطلبان دانشجوی آمریکایی و همچنین آلمانی بررسی شد و نتایج نشان داد اکثر شرکت‌کنندگان آمریکایی نسبت به بخش‌هایی از بدنشان، بسیار نگران بودند و 29 درصد بیش از دیگران دغدغه اصلاح این بخش‌های بدن خود را داشتند. در مقایسه با این گروه، داوطلبان آلمانی نیز نگرانی‌هایی درخصوص ظاهرشان داشتند، اما دغدغه آنها از آمریکایی‌ها کمتر بود. در ضمن اعتماد به نفس دانشجویان آمریکایی درخصوص ظاهرشان بسیار کمتر از آلمانی‌ها بود. در تحقیقات بعدی مشخص شد این دانشجویان نشانه‌هایی از افسردگی، نگرانی و وسواس فکری داشته‌اند.

در هلند، تحقیقاتی که روی افراد داوطلب جراحی پلاستیک زیبایی انجام شد، نشان داد بیش از 55 درصد آنها به اختلال خودزشت‌پنداری مبتلا هستند. البته شیوع جراحی پلاستیک در بیمارستان‌های این کشور به اندازه دیگر نقاط دنیا نیست و درحقیقت، فقط بیمارستان‌های خصوصی گزارش‌هایی از این نوع جراحی‌ها ارائه داده‌اند. بنا بر گزارش انجمن بین‌المللی جراحی پلاستیک زیبایی، این نوع جراحی در آمریکای جنوبی شیوع دارد. بررسی میزان فراوانی این جراحی، کیفیت زندگی و نوع بروز اختلال خودزشت‌پنداری در نوجوانان افسرده آرژانتینی نشان داد آنها بیش از دیگران گرفتار این اختلال هستند و خود را به تیغ جراحی می‌سپارند. این اختلال و جراحی ناشی از آن، بیش از همه در نوجوانان افسرده مشاهده شده است. پس از بررسی‌های بیشتر مشخص شد، اختلال خودزشت‌پنداری میان آرژانتینی‌ها بیش از دیگر کشورهای آمریکای جنوبی رواج دارد و احتمال می‌رود این مساله به دلیل تاکید فرهنگی روی ظاهر افراد بویژه زنان و همچنین محبوبیت بسیار زیاد جراحی زیبایی در این کشور باشد.

بنا بر گزارش هافینگتون پست، برزیل دومین کشور آمریکای جنوبی است که از جراحی‌های پلاستیک زیبایی استقبال می‌کند و از آنجا که این جراحی رواج بسیاری پیدا کرده، پزشکان برای افراد کم‌درآمد، تخفیف‌های خاصی قائل شده‌اند. به همین دلیل این نقطه از جهان، مکانی عالی برای جهانگردهایی است که قصد جراحی زیبایی دارند.

محققان با بررسی این اختلال در میان مردمان خاورمیانه، به این نتیجه رسیدند که به طور مثال در ترکیه، جراحی پلاستیک زیبایی ناشی از اختلال خودزشت‌پنداری، فقط 8/4 درصد بوده است. در ضمن، 45 درصد دانشجویان زن ترکیه از ظاهرشان راضی نبودند.

بنا بر گزارش انجمن جراحان پلاستیک آمریکا، تا سال 2010، جراحی پلاستیک زیبایی بیش از سه درصد افزایش داشته و فقط در همان سال، آمریکایی‌ها 11 میلیارد دلار برای جراحی پلاستیک زیبایی هزینه کردند. بنا بر تحقیقات جهانی انجمن بین‌المللی جراحی پلاستیک زیبایی، ایالات متحده در زمینه جراحی پلاستیک زیبایی، رتبه اول را به خود اختصاص داده در حالی که کشورهای چین، برزیل و هند، جایگاه دوم را دارند. ایتالیا، یونان و کره جنوبی نیز به ترتیب رتبه‌های سوم تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.

ایالات متحده در زمینه جراحی سینه و چربی‌های شکم، رتبه اول را در جهان دارد، درحالی که مردم برزیل بیشتر سراغ جراحی‌های زیبایی پلک چشم می‌روند. جراحی بینی نیز در کره جنوبی، تایلند، تایوان و هنگ‌کنگ به فراوانی وجود دارد.

این اعداد و ارقام درخصوص جراحی‌های زیبایی نشان می‌دهد اختلال خودزشت‌پنداری در انواع جوامع و فرهنگ‌های دنیا روبه گسترش است و مسئولان و روان‌شناسان نباید از این مساله بی‌توجه بگذرند و لازم است در این زمینه توجه بیشتری نشان دهند. در ایالات متحده، بنابر اقداماتی که صورت گرفته، جراحان پلاستیک زیبایی باید افرادی را که به دلیل اختلال خودزشت‌پنداری سراغ عمل‌های زیبایی می‌روند، به روان‌شناسان معرفی کنند. این در حالی است که در برخی کشورها خود جراحان زیبایی مردم و بویژه زنان را به انجام چنین جراحی‌هایی تشویق می‌کنند و به این اختلال دامن می‌زنند.