سرفصل تازه در تحولات بحرین

وزارت کشور بحرین از کشته شدن 5 معترض در حمله نیروهای امنیت به هواداران شیخ عیسی قاسم، روحانی برجستۀ شیعه در منطقه الدراز خبر داد. این وزارت‌خانه همچنین خبر دستگیری بیش از 280 معترض و زخمی شدن دهها نفر دیگر را تایید کرد.

برخی منابع بحرینی، شمار شهدای حملات روز سه‌شنبه رژیم آل خلیفه به معترضان را 6 نفر تعداد زخمی‌ها را 200 و شمار بازداشت‌شدگان را 286 نفر اعلام کرده‌اند.

دادگاه بحرین روز یکشنبه شیخ عیسی قاسم را به دلیل آنچه «پول‌شویی و مشارکت در تروریسم» خوانده به یک سال حبس تعلیقی و پرداخت 100 هزار دینار بحرین (265 هزار دلار آمریکا) جریمه محکوم کرد. در پی این اقدام، رژیم آل‌خلیفه در عملیات سرکوب‌گرانه روز سه‌شنبه با متفرق کردن مردم از منزل شیخ عیسی قاسم، عملا حصر خانگی وی را آغاز کرد، و دسترسی‌های وی به بیرون از خانه را کاملا مسدود کرد.

ابراهیم العرادی، از مخالفان دولت بحرین در گفتگو با شبکه تلویزیونی المیادین تاکید کرد که رژیم آل‌خلیفه، برای متفرق کردن زنان و مردانی که برای حفاظت از جان شیخ عیسی قاسم تحصن کرده بودند، از نیروهای موسوم به تیپ «درک» اردنی و مزدوران سعودی استفاده کرد.

با توجه به آنچه گفته شد، اقدام دیروز دولت بحرین را می‌توان سرفصل تازه‌ای در تحولات بحرین دانست، و نکاتی را در این خصوص برشمرد.

1- سیاست فرسایشی کردن جنبش مردمی در بحرین نتیجه نداده، و مردم این کشور با گذشت بیش از 6 سال همچنان بر مطالبات خود در چارچوب دموکراسی، آزادی و پایان دادن به حکومت موروثی و غیردموکراتیک استوارند. با این نگاه سیاست سرکوب رژیم آل‌خلیفه موجب انباشته شدن بیشتر انرژی و اراده تغییرخواهی مردم بحرین شده و تنها زمان تحقق این سرنوشت محتوم را به تعویق انداخته، و هرگز نتوانسته آن را تضعیف و یا خاموش کند.

2- اتکای رژیم آل‌خلیفه به نیروهای سعودی و اردنی در مقابله با اعتراضات مردمی نشان از شکاف درونی، حتی در بدنه نیروهای امنیتی بحرین دارد. در واقع رژیم آل‌خلیفه همانند رژیم آل‌سعود در عربستان نقطه اتکای خود را در خارج از مرزهای این کشور قرار داده، و به صورت ضمنی عدم مشروعیت داخلی خود را به استفاده از نیروهای خارجی در سرکوب مردم تایید کرده است.

3- رژیم آل‌خلیفه با هدف قرار دادن رهبر معنوی جنبش، که هماره بر آرامش در روند اعتراضات و رویه مسالمت‌آمیز جنبش مردمی تاکید کرده است، اعتراضات مردمی را به سوی خشونت رهنمون شده است.

در واقع مردم بحرین به مقتضای باور عمیق خود به تبعیت از رهبری دینی، تا کنون مسیر آرامش را در اعتراضات خود طی کرده‌اند، اما تعرض به ساحت رهبری دینی، خط قرمزی است که می‌تواند انگیزه‌های جوانان پرشور و انقلابی بحرین را به سوی نامیدی و انصراف از شیوه‌های مسالمت‌آمیز در اعتراضات سوق دهد، و به نقطه آغازی برای تنش و خشونت در جنبش مردمی بحرین تبدیل شود، و رژیم فاقد اقتدار و مشروعیت آل‌خلیفه را با چالش‌های بنیان براندازی مواجه کند.

4- برخی تحلیل‌گران سیاسی بر این باورند که نخستین سفر خاورمیانه‌ای ترامپ همه چیز داشت، الا پیگیری اصولی نظیر آزادی و حقوق بشر.

در واقع رقص شمشیر رئیس جمهور آمریکا با ملک سلمان در عربستان سعودی - که به گواه اسناد مراکز اطلاعاتی آمریکا اصلی‌ترین ناقض آزادی و حقوق بشر در جهان است - به منزله چراغ سبزی برای رژیم آل خلیفه بود، تا با گذشت 5 ماه، بر هراس و تردید در اعلام حکم شیخ عسی قاسم فائق آید و ضمن اعلام حکم محکومیت این روحانی انقلابی، بار دیگر به خشونت در برخورد با تجمع مسالمت‌آمیز مردمی روی بیاورد.

5- چشم پوشی عامدانه رئیس‌جمهوری آمریکا از اصل دموکراسی و حمایت و همراهی از حکومت‌های موروثی و ضد مردمی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس.

تجربه دموکراسی در عراق در کنار تجربه‌های مشابه در لبنان و فلسطین نشان داد که الزاما حمایت از دموکراسی در خاورمیانه تامین کننده منافع آمریکا نیست، و به جهت ماهیت ضدآمریکایی و ضد صهیونیستی ملت‌ها در جهان عرب، باید به جای نظام‌های دموکراتیک از نظام‌های اقتدارگرا و موروثی حمایت کرد.

دونالد ترامپ هم بر پایه همین تجربه حمایت از شیخ نشین‌های حاشیه خلیج فارس، و حاکمان عربستان و اردن را بر اصل دموکراسی ترجیح داد، و در سفر به منطقه هیچ اشاره‌ای به مطالبات دموکراتیک مردم نکرد. سیاستی که قطعا موجب نفرت فزاینده ملت‌های منطقه از آمریکا خواهد شد و استاندارد دوگانه آمریکایی در برخورد با اصولی نظیر دموکراسی، آزادی و حقوق بشربیش از پیش برملا خواهد کرد.

یوسف اسماعیلی/ مفسر جام جم آنلاین