کودکان در محاصره بازی‌های رایانه‌ای

حالا دیگر همه چیز متفاوت شده و تاریخ مصرف بازی‌هایی که کودک را از نظر جسمی خسته می‌کرد و با اجتماع آشتی می‌داد گذشته است.

دیگر صمیمی‌ترین دوست هر کودک وسیله‌ای است به نام تبلت یا رایانه که جان ندارد اما فرد را در دنیای خود غرق و از ورود فرد به اجتماع جلوگیری می‌کند.

بازی کلش‌آف کلنز یکی از همین بازی‌هاست که در سال‌های اخیر طرفداران زیادی را به خود جلب کرده و مرزی در کاربران ندارد. به گفته کارشناسان، این بازی روی کودکان تاثیر منفی گذاشته و باعث تقویت حس خشونت در آنها می‌شود.

بازی‌های رایانه‌ای، موضوع هفته گذشته برنامه بیراهه بود که در آن بازی‌های رایانه‌ای از نظر کارشناسان مختلف، نقد و بررسی شد.

دکتر اسلامی، عضو هیات علمی دانشگاه درباره اثرات منفی این بازی‌ها می‌گوید: در دنیا بیش از 30 سال است که بازی‌های رایانه‌ای به شکل جدی وارد عرصه شده و عموما از طرف کشور‌های آمریکایی و اروپایی این بازی‌ها شکل می‌گیرد و به کشور‌های دیگر ورود پیدا می‌کند.

ورود این بازی‌ها به کشور ما از دهه 60 آغاز و با عنوان آتاری، یکی از سرگرمی‌های جذاب بچه‌ها شد. البته در آن زمان هر کودکی نمی‌توانست از این بازی‌ها استفاده کند اما در یک دوره 30 ساله و روندی که در این مدت پیش گرفته شد، حالا دیده می‌شود که همه کودکان و حتی بزرگسالان توان استفاده از این بازی‌ها را دارند.

بازی‌های رایانه‌ای ضمن این‌که مضرات زیادی دارد اما باید در نظر داشت که دلیل به وجود آمدن آنها نیز سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت است اما متاسفانه برخی سازندگان از طریق ساخت و انتشار همین بازی‌ها می‌خواهند تغییراتی در فرهنگ مردم ایجاد کنند و این تغییر فرهنگ را از کودکان شروع کرده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل ناکافی بودن آموزش‌های والدین در بازی‌های رایانه ای،عدم توانایی والدین در شناسایی بازی‌های درست برای فرزند و معرفی آن به کودک و نوجوانان،ما دچار مشکلات می‌شویم چراکه در پشت پرده این بازی‌ها ایده‌های روانشناختی است و ناخودآگاه این بازی‌ها کنترل ذهن بازی کنندگان را در دست می‌گیرند.

یکی از مشکلات بزرگ مرتبط با بازی‌های رایانه‌ای در کشور ما این است که نه والدین و نه فرزندان،به اطلاعاتی که روی بازی نوشته شده یا اطلاعاتی که در سایت دانلود بازی نوشته شده دقت نمی‌کنند.متاسفانه همین امر باعث ایجاد مشکلات می‌شود که شاید جبرانش سخت باشد. برخی از بازی‌ها در کشور سازنده بازی، کنترل شده و در اختیار گروه‌های سنی مختلف قرار می‌گیرد اما در کشور ما یک نوجوان زیر 18 سال بازی‌ای را انجام می‌دهد که مخصوص سن 25 سال است.

خانواده کانون اصلی دفاع از حریم کودکان است و چون خانواده دانش کافی درمورد یک بازی را ندارد آن را در اختیار کودک قرار می‌دهد و زمانی متوجه تغییر رفتار کودک می‌شود که دیگر دیر شده و کودک وارد بازی شده و مراحل را یکی پس از دیگری طی می‌کند و باید هم ادامه دهد چرا که این بازی‌ها نوعی اعتیاد دارد و فرد را به خود وابسته می‌کند.

تفاوت مجاز و واقعیت گم می‌شود

در بعضی از نظرات یا دیدگاه‌ها بر جنبه مثبت این بازی‌ها تاکید شده و در برخی مطالعات نیز جنبه‌های منفی این بازی‌ها خود نمایی می‌کنند که ما برای نقد هر بازی باید به هردو مورد مثبت و منفی آن بپردازیم البته نکات منفی این نوع از بازی‌ها کمی بیشتر از نکات مثبت آنهاست آن هم به دلیل انتخاب اشتباه یک بازی برای مقطع سنی نامناسب. این بازی‌ها تاثیرات بسیار زیادی بر ذهن افراد می‌گذارد.

شاید بسیاری از افراد این حرف را قبول نکنند و به بازی‌های رایانه‌ای فقط به عنوان یک سرگرمی نگاه کنند اما از تاثیرات این بازی‌ها همین قدر کافی است که مردم بدانند حتی قسمتی از این بازی‌ها باعث می‌شود که برخی از اختلالات روانی شعله ور شود و فرد اگر بیماری پنهانی دارد یا ندارد،گاها با اختلالات و در پی آن اختلافات مواجه می‌شود.

مثلا فردی که زمینه تیک یا حرکات اضافی در سر و صورت را دارد،با انجام این بازی‌ها به این رفتار دچار می‌شود یا اگر از قبل تیک داشته است، هیجان ناشی از این بازی‌ها شدت آن را دوچندان می‌کند.

فرد با همانندسازی که با قهرمان بازی انجام می‌دهد تفاوت بین مجاز و واقعیت را گم می‌کند، این همانندسازی باعث می‌شود که کودک یا نوجوان یا هر فرد دیگر دنیای واقعی اش را همان دنیای خیالی درون بازی حس کند و در واقعیت بخواهد همان کار‌هایی را انجام دهد که قهرمان داستان در بازی انجام می‌دهد.

دکتر وثوق، روانپزشک و استاد دانشگاه

از هر وسیله‌ای برای سرگرمی استفاده نکنیم

سازندگان این بازی‌ها ذائقه افراد را خوب درک کردند و دامنه سنی افرادی که این بازی‌ها را انجام می‌دهند نیز گسترش دادند.

به عنوان مثال می‌توان دید که بچه‌ای که درک کمی از اطرافش دارد تا فرد 60 یا 70 ساله می‌توانند این بازی‌ها را انجام دهند و البته این موضوع خطراتی را همراه خود خواهد داشت.یکی از اصلی ترین خطراتش هم می‌تواند این باشد که کودک،بازی ای را انجام دهد که مخصوص سنش نیست.

کودکان و نوجوانان زود یاد می‌گیرند و از طریق همین یادگیری‌ها برای خود شخصیت می‌سازند و فرهنگشان شکل می‌گیرد.یکی از انواع یاد گیری،یادگیری مشاهده‌ای است که در این بازی‌ها شکل می‌گیرد.کودکان در برخی از این بازی‌ها شاهد صحنه‌هایی از خشونت، بدرفتاری یا حتی صحنه‌های مستهجنی هستند که مناسب سنشان نیست و با فرهنگ ایرانی مغایرت دارد.کودک در این بازی‌ها زندگی می‌کند و برای زندگی واقعی خود هم از آن الگوبرداری خواهد کرد چرا که شخصیت افراد در این سنین شکل نگرفته است.

برای مثال می‌توان گفت نوجوانانی که یک فیلم اکشن می‌بینند، بعد از آن تا مدت‌ها سعی می‌کنند حرکات فرد درون فیلم را تکرار کنند و خود را جای آن قهرمان تصور می‌کنند. بازی‌های رایانه‌ای هم دقیقا همین تاثیر را روی کودک دارد.پس باید حواسمان را به کودکان خود بدهیم و از هر وسیله‌ای برای سرگرم کردن آنها استفاده نکنیم.

سرهنگ حمیدی‌فر، کارشناس نیروی انتظامی

بازی در تنهایی

از مضرات این بازی‌ها می‌توان ایجاد دوری میان افراد خانواده‌ها را نام برد. گاهی یک کودک یا حتی یک بزرگسال آنقدر غرق در بازی می‌شود که یادش می‌رود به احتیاجات خود مثل غذا خوردن بپردازد و اعضای خانواده ناهار یا شام فرد مورد نظر را به اتاقش می‌برند و او در تنهایی یا در حال بازی، غذا می‌خورد.

یکی از فیلتر‌های کنترل‌کننده رفتار کودکان و یا نوجوانان، خانواده‌ها هستند. خانواده‌ها باید بدانند که فرزندشان چه بازی‌ای انجام می‌دهد. کنترل، فقط دیدن فرزند در حال بازی نیست و خانواده باید اطلاع کامل از نوع بازی داشته باشد و بداند که آن بازی رایانه‌ای مخصوص سن فرزندش است یا نه.

اگر بازی مخصوص سن فرزند نبود نباید با او جر و بحث و فرزند را از بازی محروم کرد بلکه باید با فرزند صحبت کرد و بازی مناسب فرزند را در اختیار او گذاشت و همچنین برای بازی فرزندان زمان مشخصی را تعیین کرد.

مدبر عزیزی، کارشناس ارشد رسانه و فضای مجازی

ضمیمه تپش جام جم