دیپلماسی در خدمت صلح و امنیت

جمهوری اسلامی ایران به‌رغم چهاردهه تلاش مستمر دشمنان فرامنطقه‌ای و رقبا و دشمنان منطقه‌ای‌اش از جمله رژیم صهیونیستی برای تحمیل انزوای سیاسی و محرومیت از کنشگری در عرصه‌های سیاسی و امنیتی در حوزه‌های پیرامون خود، به بلوغ و تکامل در عرصه دیپلماسی دوجانبه، چندجانبه و بین‌المللی دست یافته و امروز به بازیگری توانمند و کنشگری فعال در عرصه سیاسی و امنیتی درحوزه‌های حساس ژئوپلتیک اطراف خود یعنی حوزه غرب آسیا، حوزه قفقاز و آسیای مرکزی، حوزه جنوب آسیا و شبه‌قاره و البته حوزه ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خلیج‌فارس و دریای عمان بدل شده است.

در واقع برخلاف برخی ادعاها و اظهارات درخصوص تمرکز و توجه صرف سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی کشور به برخی حوزه‌های خاص، ازجمله اروپا، با اطمینان می‌توان ادله و شواهد متعددی را برشمرد که سیاست خارجی چندوجهی و دیپلماسی فعال دولت دوازدهم، بسیار مبسوط الید و جامع الاطراف بوده و حوزه‌های جغرافیایی (منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای) و موضوعی متعددی (ازموضوعات امنیتی و مبارزه با تروریسم و چالش‌های دیگر گرفته تا مباحث زیست محیطی و توریسم و تجارت) را دربر می‌گیرد.

بدون تردید یکی از مهم‌ترین اهداف و انگیزه‌های دولتمردان ستیزه‌جو، پرخاشگر و متوهم آمریکا از ایراد اتهامات متعدد، طرح موضوعات جنجال‌برانگیز، شانتاژ رسانه‌ای و اعمال فشارهای سیاسی و اتخاذ سیاست‌های تحریمی و محدودیت‌آفرین علیه جمهوری اسلامی ایران، ایجاد جو روانی منفی میان افکار عمومی جهان و رهبران و دولتمردان کشورهای مختلف برای قطع مراودات و تعاملات و همکاری‌ها با کشورمان است.

هدف آمریکا همواره ناامن جلوه دادن شرایط کشورمان از طریق راهبرد ایران‌ هراسی، ایران گریزی و ایران‌ستیزی است. این سیاست و راهبرد از سوی دونالد ترامپ و دولت شبه‌نظامی آمریکا که بوضوح درآن نظامیان و چهره‌های امنیتی و جنگ طلب غالب شده‌اند، به چشم می‌خورد.

با وجود این و به‌رغم همه اقدامات، اظهارات و سخنرانی‌ها و فرامین اجرایی رئیس جمهور و دیگر مقامات سیاسی – نظامی آمریکا و قطعنامه‌ها و مصوبات کنگره بر ضد کشورمان بخصوص ظرف یک ماه اخیر، جمهوری اسلامی ایران با قوت و قدرت درحال پیشبرد سیاست خارجی تعاملی و دیپلماسی چندوجهی و فعال خود است.

کافی است نگاهی به فهرست سفرها، نشست‌ها و دیدارهای مقامات و مسئولان بلندپایه کشورمان با همتایان، رهبران و مقامات ارشد کشورها و سازمان‌های بین‌المللی بیندازیم تا به کارآمدی سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی کشورمان در تعامل فعال در عرصه سیاست خارجی و امنیتی که نقش تاثیرگذار و تعیین‌کننده‌ای در صلح و ثبات و آرامش و امنیت در منطقه و جهان دارد، بیش از پیش پی ببریم.

دراین مدت و طی ایام پیش رو، سفر روسای دولت و روسای جمهور چهار کشور مهم همسایه یعنی ترکیه، عراق، روسیه و جمهوری آذربایجان به تهران را نظاره‌گر هستیم.

سفر مهم و تعیین‌کننده رئیس‌جمهور ترکیه و نخست‌وزیر عراق به کشورمان که متعاقب هماهنگی‌های سطح بالای مسئولان عالی‌رتبه نظامی و امنیتی انجام شد، پاسخی بهنگام و مناسب به تحولات میدانی درعراق و سوریه، بخصوص در ارتباط با مبارزه مشترک با تروریسم داعشی و فعل و انفعالات اقلیم کردستان عراق بود که استقرار ثبات و برقراری صلح و امنیت برای مردم منطقه حاصل و پیامد آن است.

تعاملات دو و سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در قبال تحولات سوریه ظرف چندماه اخیر، نقش برجسته و چشمگیری در مبارزه با فعالیت‌های تروریستی در سوریه و برقراری صلح و ثبات در این کشور داشته و فرآیند مذاکرات چندجانبه آستانه قزاقستان که به ابتکار و مدیریت مشترک ایران، روسیه و ترکیه انجام می‌گیرد، مدل موفقی از ابتکارات سیاسی برای حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای بدون حضور قدرت‌های مداخله‌گر و سلطه‌جو را به نمایش می‌گذارد.

در همین ایام، شاهد نشست سه جانبه سران ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در تهران هستیم که ادامه روند موفقی است که از حدود یک‌سال و نیم پیش آغاز شده و ایده کریدور شمال - جنوب که منطقه اوراسیا را از طریق قفقاز به خلیج فارس متصل می‌کند، عینیت خواهد بخشید.

در واقع اجلاس سه‌جانبه تهران، نمادی است از تلاش و فعالیت‌های ایران و کشورهای همسایه برای برقراری و تحکیم صلح و ثبات و رفاه و آسایش ملت‌های منطقه از طریق افزایش تعاملات و همکاری‌های سیاسی و اقتصادی.

دیپلماسی سه جانبه کشورمان، محدود به اجلاس سران نبوده و درآینده نزدیک نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، ترکیه و آذربایجان را نیز شاهد خواهیم بود.

از سوی دیگر، در روزهای اخیر، نهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور اسلامی موسوم به دی‌-8 (هشت کشور بزرگ و درحال توسعه جهان اسلام شامل ایران، ترکیه، پاکستان، مصر، نیجریه، بنگلادش، مالزی و اندونزی) در استانبول ترکیه برگزار شد و معاون اول رئیس‌جمهور کشورمان ضمن حضور و مشارکت فعال در مباحث و تصمیمات اتخاذ شده، رایزنی‌های خوبی با رهبران و سران کشورهای حاضر انجام داد. اجلاس بعدی سران دی-8 در سال 2018 برای نخستین بار به میزبانی کشورمان و درشهر تبریز برگزار خواهد شد که خودگویای اهمیت ایران به‌عنوان کانون دیپلماسی اقتصادی و سیاسی است.

براین مجموعه می‌توان به سفر مهم یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورمان به درخواست وی و برای چندمین بار، اشاره کرد؛ سفری که در کنار مجموعه فشرده‌ای از دیپلماسی فعال کشورمان در قضیه برجام، از جمله تماس‌های تلفنی متعدد در سطوح مختلف با برخی کشورهای گروه 1+5، ارسال نامه از سوی وزیر امورخارجه کشورمان به مسئول سیاست خارجی و امنیتی مشترک اتحادیه اروپا، سفر آقای دکتر صالحی به رم و لندن و اقداماتی از این قبیل، موید تلاش بی وقفه دستگاه سیاست خارجی کشورمان برای مقابله با بدعهدی‌ها، دسیسه‌ها و نقض قول‌های دولت آمریکا در قضیه برجام است.

بدون تردید سیاست خارجی و دیپلماسی مختلف الاضلاع و جامع الاطراف کشورمان، تا اینجا نقش بسیار موثری در ناکامی سیاست‌های ضدبرجامی دونالد ترامپ داشته است.

در واقع هرچقدر دولت سلطه‌جو و زیاده‌خواه آمریکا و شرکا و متحدین منطقه‌ای‌اش بخصوص رژیم اشغالگر قدس، در تشدید تنش‌ها و تحمیل بحران‌های رنگارنگ (از تروریسم تکفیری- وهابی گرفته تا دمیدن بر فرقه‌گرایی و تجزیه‌طلبی) بی‌محابا و بدون ملاحظه عمل می‌کنند؛ جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ سیاست خارجی اعتدالی و همکاری‌جویانه و با یک دیپلماسی فعال چندوجهی، نقش بسیار موثری در کاهش تنش، مبارزه واقعی با تروریسم و استقرار صلح و ثبات و امنیت در عراق و سوریه ایفا کرده و این نقش اساسی را بی وقفه و بدون توجه به فشارها و تهدیدات و تحریم‌های دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ادامه خواهد داد.

دکتر بهرام قاسمی - سخنگوی وزارت امور خارجه