بهترین‌های تلویزیون در «جام‌جم»

این دوره از جشنواره به دبیری محمد احسانی و با حضور داورانی چون شادمهر راستین، حسن بشکوفه، همایون اسعدیان، مرتضی رزاق‌کریمی، سونیا پوریامین، دکتر حسین ساری، مصطفی رحماندوست و بهرام عظیمی برگزار می‌شود. جام‌جم در آستانه پایان این جشن بزرگ تلویزیونی به تحلیل فهرست نامزدها و پیش‌بینی برندگان می‌پردازد. همچنین در ادامه با برخی چهره‌های فعال تلویزیون و سینمای کشور هم تماس گرفته و نظر آنان را در خصوص پیش‌بینی و تحلیلشان از نامزدها پرسیده‌ایم که در ادامه هر بخش خواهید خواند.

نامزدهای بخش بهترین تهیه‌کنندگی

«چرخ فلک» مجید مولایی، شبکه یک

«کیمیا» محمدرضا شفیعی، شبکه دو

«پرده‌نشین» سید محمود رضوی، شبکه یک

«گمشدگان» علی حجازی‌مهر، شبکه دو

«در جست‌وجوی آرامش» علی آشتیانی‌پور، شبکه پنج

شاید به نوعی باید رقابت اصلی را در بخش تهیه‌کنندگی، میان سید محمود رضوی برای ساخت پرده‌نشین و محمدرضا شفیعی برای ساخت کیمیا دانست که به لحاظ تولید و ساخت، متمایزتر از دیگر آثار این بخش بوده‌اند. رضوی در این سال‌ها از جمله تهیه‌کنندگان پرکار عالم سینماست که از عالم تلویزیون هم به دور نمانده و آثاری چون پرده‌نشین، پادری و نفس گرم او در طول دو سه سال اخیر از دریچه تلویزیون مهمان نگاه مخاطبان شده‌اند. مجموعه پرده‌نشین که با هدایت این تهیه‌کننده تولید شد، مجموعه‌ای با محتوای سبک زندگی ایرانی- اسلامی بود که با حضور بازیگرانی از میان چهره‌های شاخص، به مفاهیمی چون خانواده و روحانیت می‌پرداخت و تصویری ملموس و صمیمی از قشر روحانیون جامعه به مخاطبان می‌شناساند. با این حال محمدرضا شفیعی هم تهیه‌کننده‌ای صاحب‌نام و پرکار در عالم تلویزیون به شمار می‌آید که در این دوره با مجموعه کیمیا، نامزد دریافت این جایزه شده است. مجموعه‌ای که طولانی‌ترین مجموعه نمایشی تلویزیون به لحاظ تعداد قسمت‌هایش لقب گرفت و دوره‌ای از تاریخ معاصر کشور را در بستر داستانی خانوادگی و اجتماعی به تصویر می‌کشید. گروه تولید کیمیا برای بازسازی تصویر خرمشهر در دهه‌های 50 و 60 خورشیدی و بویژه صحنه‌های مربوط به دوران جنگ تحمیلی و آزادسازی خرمشهر زحمات زیادی کشیدند و هزینه زیادی برایش صرف شد که از این جهت شفیعی را دیگر شانس دریافت تندیس بهترین تهیه‌کنندگی می‌کند.

نگاه کارشناس

مهران رسام، تهیه‌کننده: من در بخش تهیه‌کنندگی، مجید مولایی را به خاطر سریال چرخ فلک انتخاب می‌کنم. این مجموعه تلویزیونی قصه‌ای اجتماعی را روایت می‌کرد، کار جذابی بود، با ظرافت به موضوعات مختلف اجتماعی می‌پرداخت و در سطح جامعه هم اقبال خوبی داشت. لذا از آنجا‌ که خودم از دور در جریان ساخت چرخ فلک بودم، مجید مولایی را انتخاب می‌کنم و به نظرم او برگزیده این بخش است.

به روایت آمار

بنا به آمار منتشر شده از سوی مرکز پژوهش و سنجش افکار سازمان صدا و سیما، از بین سریال‌هایی که در این فهرست انتخاب شده‌اند، گمشدگان با 9/89 درصد بیشترین آمار رضایت مخاطبان را به دست آورده است و با فاصله کمی در رتبه‌های بعد پرده‌نشین، کیمیا و چرخ فلک هستند که در جلب رضایت مخاطبان موفق بوده‌اند.

نامزدهای بخش بهترین بازیگر مرد

حسن پورشیرازی برای «کیمیا»، شبکه دو

فرهاد آئیش برای «پرده‌نشین» و «دیوار به دیوار»، شبکه یک و سه

هوتن شکیبا برای «لیسانسه‌ها»، شبکه سه

محسن تنابنده برای «پایتخت 4»، شبکه یک

مهدی سلطانی برای «زیر پای مادر» و «کیمیا»، شبکه یک

پیش‌بینی‌ها در زمینه انتخاب بهترین بازیگر مرد هم دشوار است. نام‌های شایسته‌ای در این بخش دیده می‌شوند که هر یک نقشی قابل تأمل از خود به نمایش گذاشته‌اند و مخاطبان هنوز تصویرشان را با بازی در شمایل این نقش‌ها در خاطر دارند.

نقشی که نام پور شیرازی را در صدر این فهرست آورده، بازی‌اش در مجموعه کیمیاست. پورشیرازی در این مجموعه نمایشی نقش فرخ، پدر یک خانواده جنوبی را ایفا می‌کرد که ارتشی بود و در بحبوحه حوادث سال‌های قبل از انقلاب، دچار درگیری‌هایی شده بود. فرهاد آئیش، هوتن شکیبا و محسن تنابنده سه گزینه بازیگران طنز این بخش هستند. آئیش با بازی در مجموعه طنز دیوار به دیوار و البته نقش جدی یک روحانی در مجموعه پرده‌نشین نامزد شده است. هوتن شکیبا بعد از سال‌ها تجربه موفق روی صحنه و در عالم تئاتر، با لیسانسه‌ها حضوری موفق داشته و محسن تنابنده نیز که هم نویسنده و هم ایفاگر نقش اصلی در مجموعه پایتخت است، تصویری ماهرانه از یک پدر سنتی و خانواده‌دوست از خود به نمایش درآورده است. اما دیگر گزینه جدی در این بخش مهدی سلطانی است که احتمالا برای تصاحب تندیس زرین، رقابتی نزدیک و کم‌فاصله با حسن پورشیرازی دارد. این بازیگر هم در کیمیا و هم زیر پای مادر شمایلی هنرمندانه و پرصلابت از شخصیت‌هایی منفی از خود به نمایش گذاشت.

نگاه کارشناس

عبدالرضا اکبری، بازیگر: همه دوستانم که به عنوان نامزدهای مختلف این بخش انتخاب شده‌اند عالی بودند و با توجه به این‌که هریک از این آثار را به طور پراکنده دیدم، نمی‌توانم بگویم کیفیت کار کدامشان بالاتر است. بنابراین ترجیح می‌دهم تا زمان برگزیده شدن دوستان، هیچ قضاوتی نکنم و من هم مثل آنها، به انتظار اعلام نام بهترین بازیگر مرد بنشینم.

به روایت آمار

مجموعه پایتخت توانست در سطح جامعه 6/85درصد میزان رضایت مخاطبان را داشته باشد که بر این اساس نقش تنابنده هم در زمینه نگارش فیلمنامه و هم بازیگری در نقش اصلی مجموعه، مورد توجه است. کیمیا هم دیگر مجموعه پرمخاطبی است که رضایت مخاطبانش را داشته و پورشیرازی و سلطانی که ابتدا نقش دو دوست همکار و بعد دو دشمن را برای هم ایفا می‌کردند، حال باید برای کسب عنوان بهترین بازیگر رقابت کنند.

بخش کودک و نوجوان، سال بعد

چهارمین دوره جشنواره تلویزیونی جام‌جم در بخش‌های مختلف سریال‌های نمایشی، مسابقات تلویزیونی، مستند و پویانمایی برگزار شده و به بررسی و نقد و داوری آثار مختلف تولید شده در این بخش‌ها می‌پردازد. از جمله نکات قابل تامل در این دوره از جشنواره، خالی بودن بخشی برای داوری آثار مرتبط با مخاطبان کودک و نوجوان است. مخاطبانی که با توجه به حساس بودن دوره سنی‌شان، توجه ویژه برنامه‌سازان این حیطه را می‌طلبند و رئیس رسانه ملی، دکتر علی‌عسکری هم بارها در صحبت‌های خود، توجه ویژه و بیشتر به این گروه سنی را به برنامه‌سازان یادآور شده است. محمد احسانی، دبیر چهارمین دوره جشنواره جام‌جم در توضیح خالی بودن بخش کودک و نوجوان به مهر گفت: دلیل ما برای کنار گذاشتن بخش کودک و نوجوان از جشنواره این بوده است که شبکه‌های امید و کودک، شبکه‌هایی تازه‌تاسیس محسوب می‌شوند و هنوز در حال پیشرفت هستند. این مدیر همچنین با اشاره به داوری آثار کودک و نوجوان در سال بعد افزود: برنامه‌های مورد تاکید ما در زمینه کودک و نوجوان، قالبی گفت‌وگو محور دارند و قرار شد این قالب محور در دوره بعدی جشنواره در سال 97 مورد قضاوت و داوری قرار گیرند.

نامزدهای بخش بهترین نویسندگی

«چرخ فلک» علیرضا طالب‌زاده، شبکه یک

«هشت‌ونیم دقیقه» علی دادرس، بابک کایدان و آزیتا ایرایی، شبکه دو

«کیمیا» مسعود بهبهانی‌نیا و زهرا پارسافر، شبکه دو

«لیسانسه‌ها» سروش صحت و ایمان صفایی، شبکه سه

«زیر پای مادر» سعید نعمت‌ا...، شبکه یک

در بخش نویسندگی چهارمین جشنواره جام‌جم، نام نویسندگان شاخص دیده می‌شود و تعدد این گزینه‌های قابل‌بحث، پیش‌بینی را سخت می‌کند. علیرضا طالب‌زاده که در این دوره با چرخ فلک نامزد است، فیلمنامه‌نویس متفاوت مجموعه‌های تلویزیونی به شمار می‌آید و آن‌طور که از آثارش به نظر می‌آید، شناخت خوبی از جامعه و معضلاتش دارد و انعکاس این معضلات در دل داستان‌هایش بخوبی نمایان است.

مسعود بهبهانی‌نیا هم با همکاری زهرا پارسافر در کیمیا کوشید چالش‌های مختلف خانوادگی و اجتماعی شخصیت کیمیا را در بستر گذر زمان و آشوب‌ها و بحران‌ها به تصویر بکشاند. از جمله نکات جالب توجه در این بخش، نامزد شدن فیلمنامه یک سریال طنز است. لیسانسه‌های صحت که امسال دومین فصلش روانه آنتن شد، مجموعه‌ای بود پر از شخصیت‌پردازی‌های درست، شوخی‌های حساب شده و موقعیت‌آفرینی‌های کمیک که در لحظاتی حتی به سمت فانتزی می‌رفت و نامزد شدنش گواهی بر موفقیت اوست.

سعید نعمت‌ا... هم دیگر نامزدی است که شانس زیادی برای رقابت دارد. این نویسنده آثار نمایشی گوناگون، امضایی دارد که در تک‌تک آثاری که می‌نویسد محسوس و مشهود است و حتی بدون نگاه به تیتراژ، مخاطب می‌تواند حدس بزند نویسنده مجموعه اوست. دیالوگ‌نویسی‌های آهنگین که در مواردی فضای کاری کارگردانانی چون کیمیایی را به یاد می‌آورند، مونولوگ‌های طولانی و قهرمان‌هایی که شمایل کلاسیک قهرمانان سینما را تداعی می‌کنند، از جمله ویژگی‌های آثار نعمت‌ا... هستند.

نگاه کارشناس

علیرضا جلالی، فیلمنامه‌نویس: در بخش نویسندگی فیلمنامه با احترام به کار همه نویسندگان دیگر، علی دادرس، بابک کایدان و آزیتا ایرایی را برای نگارش مجموعه هشت‌ونیم دقیقه انتخاب می‌کنم. دلیل انتخابم هم فیلمنامه زیبا، مخاطب‌پسند و موضوع بکر آن است که برای مخاطب تازه بود و این اثر را متمایز کرد.

به روایت آمار

شکی نیست که میزان رضایت از هر مجموعه‌ بیش از هر چیز از محتوای جذاب داستان آن ناشی شده و توانمندی فیلمنامه‌نویس اثر را می‌رساند. بر این اساس هشت‌ونیم دقیقه با کسب رضایت 92/6 مخاطبانش در صدر است و بعد از آن مجموعه‌های کیمیا، زیر پای مادر و لیسانسه‌ها قرار دارد.

نامزدهای بخش بهترین کارگردانی

«چرخ فلک» عزیزا... حمیدنژاد، شبکه یک

«گمشدگان» رضا کریمی، شبکه دو

«در جستجوی آرامش» سعید سلطانی، شبکه پنج

«نفس» جلیل سامان، شبکه سه

«هشت‌ونیم دقیقه» شهرام شاه‌حسینی، شبکه دو

«گاهی به پشت سر نگاه کن» مازیار میری، شبکه دو

از میان نام‌های شاخصی که کارگردانی آثار مختلف نمایشی را انجام داده و ساخته‌هایشان را از شبکه‌های مختلف روی آنتن فرستادند، نام جلیل سامان بیش از دیگر نامزدها شایسته توجه است. سامان امسال با ساخت سریال نفس، بالاخره سه‌گانه تاریخ معاصرش را به پایان رساند؛ مجموعه‌های ارمغان تاریکی، پروانه و نفس که همه دوره‌ای ویژه از تاریخ معاصر و فضای کشور را در سال‌های ملتهب و پرآشوب پایانی دهه 50 تا 60 روایت می‌کنند. سامان که خود نویسنده آثارش هم هست، با توجه به وسواس و جدیتی که در بازسازی درست فضاهای تاریخی و بازی گرفتن از بازیگرانش دارد، کارگردان محبوبی برای مخاطبان و نیز منتقدانش محسوب می‌شود و شاید اصلی‌ترین شانس دریافت تندیس باشد.

عزیزا... حمیدنژاد هم گرچه کارگردانی عموما سینمایی است، اما امسال با کارگردانی مجموعه نمایشی و اپیزودیک چرخ فلک خوش درخشید؛ مجموعه‌ای که حمیدنژاد یکی از سه کارگردانش بود و ساختاری متقن و سینمایی داشت. این کارگردان این روزها مشغول ساخت سریال تاریخی تازه‌اش با نام بانوی عمارت است و از عکس‌ها و شنیده‌ها به نظر می‌رسد این سریال هم تماشایی باشد.

نگاه کارشناس

جبار آذین، منتقد: به نظرم کاری که سعید سلطانی در ساخت در جست‌وجوی آرامش انجام داد، بهتر از گزینه‌های دیگر است. او با مضمونی نو، پرداختی حرفه‌ای و شخصیت‌پردازی‌هایی قابل باور، این مجموعه را استادانه کارگردانی کرد و بازی‌های قدری هم از بازیگرانش گرفت که استقبال مخاطبان را به همراه داشت و به همین جهت این کارگردان را شایسته تحسین می‌کند.

به روایت آمار

در مقایسه سریال‌هایی که به لحاظ بهترین کارگردانی نامزد شده‌اند، مجموعه هشت‌ونیم دقیقه 6/92 درصد رضایت مخاطبان را به دست آورده است که این عدد از موفقیت شهرام شاه‌حسینی در کارگردانی این اثر خبر می‌دهد.

نامزدهای بخش بهترین بازیگر زن

شبنم قلی‌خانی برای «هشت‌ونیم دقیقه»، شبکه دو

اندیشه فولادوند برای «چرخ فلک»، شبکه یک

بهناز جعفری برای «زیر پای مادر» و «چرخ فلک»، شبکه یک

پریوش نظریه برای «زیر پای مادر»، شبکه یک

آزیتا حاجیان برای «کیمیا»، شبکه یک

در بخش بهترین بازیگر زن، احتمالا آزیتا حاجیان محتمل‌ترین گزینه برای دریافت تندیس است. این بازیگر کم‌کار و گزیده‌سنج، در سال‌های اخیر چند نقش تحسین‌آمیز را در عالم تلویزیون ایفا کرد و تصویری از یک مادر سنتی ایرانی به نمایش درآورد. شمایلی که از او در نقش مهری سریال کیمیا دیدیم، مادری بود که در عین انجام کارهای مربوط به خانه، نسبت به تربیت فرزندانش هم توجهی ویژه داشت و حتی جرم ناکرده دخترش را گردن گرفت تا خود به جای او به زندان برود. پریوش نظریه هم در زیر پای مادر، باز مادری سنتی بود که پای نام؛ یاد و خاطره همسر مرحومش نشسته بود و با چنگ و دندان از دخترش ستاره و تصمیمات ناسنجیده‌اش مراقبت می‌کرد. البته شبنم قلی‌خانی هم در مجموعه هشت‌ونیم دقیقه تصویری قدرتمند و جدید از یک زن فعال و اجتماعی به تصویر کشیدکه به دنبال فوت ناگهانی همسرش پیگیر حق و حقوق و میراث به جا مانده از او برای فرزند کوچکش می‌شد و در مقابل خانواده همسرش ایستادگی می‌کرد. با این حال شانس قلی‌خانی نسبت به حاجیان و نظریه خیلی کمتر به نظر می‌رسد.

نگاه کارشناس

رویا افشار، بازیگر: آرزو می‌کنم همه برنده باشند. عزیزانی که نامشان در فهرست بهترین بازیگران زن تلویزیون مطرح شده است، همه توانا و موفق هستند و با تعهد و مهارت کارشان را انجام می‌دهند. آرزو می‌کنم همه‌شان نه فقط در این جشنواره، بلکه در همه زمینه‌ها موفق و برگزیده باشند.

مهوش وقاری، بازیگر: به‌رغم این‌که بازی پریوش نظریه را همیشه دوست دارم، اما در اینجا شبنم قلی‌خانی را انتخاب می‌کنم. بازی او در مجموعه هشت‌ونیم دقیقه، در مقایسه با کارهای قبلی‌اش و اثری که همین حالا از او روی آنتن است (مجموعه آنام) سطح بالاتری داشت و احساس می‌کنم بازی‌اش خیلی خوب و شایسته تقدیر است.

به روایت آمار

به گواه آمار اگر در نظر بگیریم، مجموعه کیمیا بیشترین میزان مخاطبان را در میان این چند اثر داشته و در نتیجه مخاطبان بیشتری بازی آزیتا حاجیان را تماشا کرده‌اند. به لحاظ میزان رضایت از مجموعه پخش شده هم هشت‌ونیم دقیقه 6/92 درصد رضایت مخاطبانش را به دست آورده است که بخش عمده‌ای از این رضایت، از بازی خوب شبنم قلی‌خانی در نقش اصلی مجموعه ناشی شده و شانس او را برای دریافت جایزه افزایش می‌دهد.

ملاک‌های انتخاب آثار و داوری

بنا به فراخوان شرکت در این جشنواره تلویزیونی که پاییز امسال از سوی دبیرخانه اعلام شد، کلیه آثار و تولیدات تلویزیونی که در بازه زمانی ابتدای سال 93 تا پایان تابستان 96 روی آنتن رفته بودند، حائز شرکت در این مسابقه و انجام داوری اعلام شدند. همچنین سید مرتضی میرباقری، معاون سیمای رسانه ملی به پیشنهاد محمد احسانی، دبیر این دوره از جشنواره تلویزیونی جام‌جم، طی احکام جداگانه‌ای حسین کرمی، علی‌اصغر پورمحمدی، سلیم غفوری و محمدرحیم لیوانی را به ترتیب به عنوان دبیران بخش‌های سریال‌های تلویزیونی، مسابقات تلویزیونی، برنامه‌های مستند و پویانمایی منصوب کرد و در هر یک از این بخش‌ها، داورانی هم برگزیده شدند. بر این اساس در بخش سریال مجید میرمیران، حسن بشکوفه، همایون اسعدیان، شادمهر راستین و امیر بوالی، در بخش پویانمایی دکتر حسین ساری، مصطفی رحماندوست، بهرام عظیمی، دکتر محمدعلی صفورا و امیرمحمد دهستانی، در بخش مستند مهدی یادگاری، محمدعلی فارسی، مرتضی رزاق‌کریمی، ارد عطارپور و محمد صدری و در بخش مسابقه سید غلامرضا میرحسینی، عیسی بلوکات، سونیا پوریامین، زهره گوهرشادی و نورالدین سبحانی داوران بخش‌های مختلف جشنواره را تشکیل دادند.

رقابت در دیگر بخش‌ها

چهارمین جشنواره تلویزیونی جام‌جم علاوه بر بخش سریال و تولیدات نمایشی، در سه بخش دیگر پویانمایی، مستند و مسابقه هم برگزار می‌شود که اسامی نامزدهای آن عصر روز گذشته در خبرها اعلام شد.

در بخش پویانمایی مرکز صبا به عنوان اصلی‌ترین قطب تولید پویانمایی در کشور با تولیداتش می‌درخشد که در این میان نام انیمیشن‌های روبی و جوجه‌ها، هالاباما، سارا و سامان و بازمانده 2 در چند بخش مختلف دیده می‌شود و به نظر می‌رسد بیشترین نگاه داوران بخش پویانمایی جشنواره را به خود جلب کرده‌اند.

در بخش مستند، جواد قارایی با ایرانگرد حضور دارد. این طبیعت‌گرد در طول مدت زمان ساخت مجموعه مستندش، به نقاط ناشناخته بسیاری در کشور سر زد و طبیعت و زیست‌بوم بکر و نادیده کشورمان را با تصویری خوش‌رنگ و لعاب و باکیفیت برای مخاطبان به تصویر کشید. زندگی، زمانه و مرگ امیرعباس هویدا هم دیگر مستندی است که برای نخستین بار تصاویری نادیده از نخست‌وزیر دوران پهلوی را از آرشیوها بیرون کشید و به نمایش درآورد و حالا نامش در میان نامزدها دیده می‌شود. آبی کمرنگ، دکوپاژ، محیط‌بان و پلنگ و اقلیم از دیگر تولیدات بخش مستند است.

در بخش مسابقات تلویزیونی هم باز نام‌های آشنایی به چشم می‌خورد که در این میان مسابقه‌های ضدگلوله و فرمانده 3 در بخش مسابقه‌های میدانی، کودک شو و دستپخت در بخش مسابقه‌های استودیویی از محتمل‌ترین گزینه‌های دریافت جوایز هستند. حسین رفیعی، جواد مولانیا، افشین ذی‌نوری و سید وحید مرتضوی هم برای دریافت تندیس زرین بهترین اجرا با هم رقابت می‌کنند.