آیا کودکان می‌دانند این زیبایی و بی‌نقصی بدن و چهره با ابزارهای رایانه‌ای و عمل‌های زیبایی اتفاق افتاده؟! یا پشت تمام این تصاویر چه دلایلی وجود دارد؟ به عنوان والدین برای ما سخت است بخواهیم تمام حقایق تلخ و سیاه دنیای امروز را پیش چشم فرزندان کوچک‌مان بگشاییم و از پول و قدرت و شهوت بگوییم، اما می‌توانیم با قدم‌هایی کوچک و ساده و مناسب سن فرزندمان آنها را برای این موارد آماده و واکسینه کنیم تا بتوانند گام به گام رشد کرده و بهتر تحلیل کنند.
اول: با کودک زمان مصرف محتوای رسانه‌ای همراه باشید و مانند او از فیلم، انیمیشن، برنامه و کتاب و بازی لذت ببرید. نباید زمانی که کودک از آن محتوا لذت می‌برد، شروع به انتقاد یا ارائه نظرات مستقیم خود کنید.
منتظر لحظه طلایی مناسب برای آموزش بمانید. با سوالاتی ساده شروع کنید و پاسخ‌های فرزندتان را بسط دهید.
روی پاسخ‌هایی که می‌دهد تمرکز کنید و در کنار آنها به صورت غیرمستقیم دیدگاه خود را نیز بیان کنید، از طولانی شدن گفت‌وگو بپرهیزید، گفت‌وگوی کوتاه و شاداب همیشه نتیجه بهتری دارد.
دوم: کودکان باید بدانند رسانه و محتوای رسانه توسط افرادی ساخته می‌شود، یعنی ما با یک واقعیت مواجه نیستیم.
بیشتر محتوای رسانه‌ها برای درآمدزایی ساخته می‌شود، و انسان‌ها در موقعیت‌ها و شرایط مختلف نظرات متفاوتی درباره فرم بدن دارند، درواقع سیر زمانی و فرهنگ و محل زندگی هر فرد بر نظرات او نسبت به تصویر بدن تاثیر دارد در حالی که رسانه در حال یکپارچه‌سازی این تصویر است.
سوم: به فرزندان‌تان کمک کنید انتخابگر باشند. تا زمانی که آنها کوچک هستند ما می‌توانیم محتوا را برایشان انتخاب کنیم، اما با بالا رفتن سن‌شان ما کمتر در تصمیمات آنها دخیل هستیم. اگر پیش از این مرحله انتخاب‌گری صحیح را با آنها تمرین نکرده‌باشیم نمی‌توانیم انتظار انتخاب خوبی را از آنها داشته‌باشیم. فرزندان ما باید بدانند به صرف پخش هر محتوایی ما مخاطب آن نیستیم و این قدرت را داریم محتوای مناسب خود را از میان موارد مختلف برگزینیم.
تصویر بدن القا شده به پسران حکایت از عضله‌های برجسته و بدنی قوی دارد که به هیچ عنوان لاغر یا باریک نیست، این پیام حتی در فیگورهای اسباب بازی نیز تکرار می‌شود. پسران خیلی زود نسبت به این مشخصه جسمی علاقه‌مند می‌شوند.
پسران نوجوان را ترغیب کنید در مورد قهرمان‌های واقعی فکر کنند، معطوف کردن ذهن نوجوان به ارزش‌های شجاعت و استقامت یکی از روش‌های تصحیح تفکر قالبی مربوط به تصویر بدن مردان قهرمان در رسانه است.
می‌توانید هنگام بازی با فیگورهایی اسباب بازی با عضلات برجسته یا دیدن محتوایی که چنین تصویر بدنی را منعکس می‌کند، سوالات زیر را از آنها بپرسید: بین مردها یا پسرهای اطرافت مردی با چنین مشخصات بدنی دیدی؟ چه فرقی بین این مردها با مردهای دنیای واقعی وجود دارد؟ چرا سازنده‌های برنامه یا عروسک آن را با چنین مشخصات جسمی درست کرده‌اند؟ داشتن عضله‌های بزرگ باعث می‌شود قهرمان باشی؟ به نظرت قهرمان‌ها حتما از عضلات‌شان برای کمک به مردم استفاده می‌کنند؟ قهرمانی را در واقعیت می‌شناسی که بدون استفاده از عضلاتش به مردم کمک کرده‌باشد؟ به نظرت می‌شود بدون درگیری فیزیکی مشکلات را حل‌کرد؟ پسرها در نوجوانی سعی می‌کنند به تصویر بدنی که در رسانه نمایش داده شده نزدیک شوند، همان‌طور که بدن آنها بالغ می‌شود، اختلاف بین فرم بدنی آنها با یکدیگر خود را نشان می‌دهد و این مساله فشار روانی زیادی بهشان وارد می‌کند.
آنها همچنین تمایل به مصرف رسانه‌ها ـ به ویژه بازی‌های ویدئویی ـ با شخصیت‌های بسیار عضلانی و خشن پیدا می‌کنند.
اگر فرزند شما علاقه‌مند تمرینات بدنسازی برای ایجاد عضله یا استفاده از مکمل‌های پروتئینی است، درباره موارد زیر با او در شرایط آرام و امن گفت‌وگو کنید: چه چیزی باعث شده بخواهی این کار را انجام دهی؟ آیا درباره یک رژیم ورزشی سالم اطلاعاتی داری؟ دوست داری با هم برای آن برنامه‌ریزی کنیم؟ قهرمانان در رسانه‌ها چگونه‌اند؟ تفاوت آنها با مردانی که در دنیای واقعی می‌شناسی چیست؟ قهرمان‌ها در رسانه‌ها چگونه مشکلات را حل می‌کنند؟ راه‌های دیگری برای حل مشکلات وجود دارد؟
برای دختران، تصویر بدن دختری لاغر و زیبا و جذاب، تصویری فریبنده است، تصویر بدنی که هر روز بیشتر در محصولات رسانه‌ای و اسباب بازی‌ها خود را نشان می‌دهد.
این روزها دختران خردسال در اپلیکیشن‌های بازی که مختص آرایش کردن و تعویض لباس و تغییر چهره و اندام هستند، بیشتر غرق می‌شوند.
برای محافظت دختران در مقابل چنین تصویر بدنی می‌توانید زمان مصرف محتوای رسانه‌ای یا بازی با چنین اسباب‌بازی‌هایی، سوالات زیر را مطرح کنید: در عروسکت چه چیزی را بیشتر از همه دوست داری؟ به نظرت هر چقدر عروسکت لاغرتر باشد جذاب‌تر است؟ اگر این عروسک یک دختر واقعی بود، به نظرت همین‌طور لاغر بود؟ اصلا تا به حال خانمی به این لاغری دیده‌ای؟ به نظرت چرا عروسک‌هایی به این لاغری می‌سازند؟ به نظرت این عروسک غذای کافی برای این‌که انرژی لازم برای بازی،کار یا تحصیل داشته‌باشد، می‌خورد؟ تا‌به حال شده خودت را با شخصیت‌های معروف مقایسه کنی؟ وقتی درباره روش زندگی واقعی افراد معروف می‌خوانی، حس و فکرت نسبت به آنها تغییر می‌کند؟
دخترهای نوجوان علاقه زیادی به شبکه‌های اجتماعی دارند. آنها به ویژه علاقه مندند از خود عکس بگیرند و آن را به صورت آنلاین ارسال کنند یا درباره عکس‌های دیگران نظر بدهند.
این کار حس رضایت درونی شان نسبت به بدنشان را افزایش می‌دهد. تماشای آخرین سریال‌های تلویزیونی نوجوانان و گوش دادن به موسیقی پاپ نیز می‌تواند بر تصویری که از بدن خود دارند تاثیر داشته‌باشد.
اگر متوجه علاقه دخترتان نسبت به مجلات فرهنگ پاپ، موزیک ویدئوها یا فیلم‌هایی که زنان و بدن آنها را به صورت منفی نشان می‌دهد شدید، می‌توانید سوالات زیر را از آنها بپرسید: قسمت مورد علاقه‌ات در این برنامه کدام است؟ چرا؟ / فکر می‌کنی خوب است که دختران بخواهند مثل این زنان لباس بپوشند یا رفتار کنند؟ / کدام موارد رفتاری یا پوششی آنها برای دختران خوب یا بد است؟/ آیا زنانی در زندگی واقعی می‌شناسی که چنین ظاهری داشته‌باشند و این‌طور رفتار کنند؟ / چه چیزهایی در یک تصویر باعث می‌شود «پسندیدن» بیشتری داشته‌باشد یا بیشتر به اشتراک گذاشته‌شود؟ / ترفندهایی که برای خوب نشان دادن تصاویر استفاده می‌کنی چیست؟ / چه کارهایی می‌توانی فقط با دوربین انجام بدهی و چه چیزهایی را می‌توانی با نرم‌افزار ویرایش انجام دهی؟ / دوستانت قبل از انتشار، عکس‌هایشان را تغییر می‌دهند؟ فکر می‌کنی چرا مردم آنها را پست می‌کنند؟ / وقتی عکسی از خود یا یکی از دوستانت را که تغییر داده‌شده می‌بینی چه حسی پیدا می‌کنی؟ / اگر عکسی که پست کرده‌ای به نسبت تصویر واقعی‌ات جذاب‌تر باشد، حس بهتری نسبت به خودت داری؟ / چه احساسی داری که رتبه پایین یا نظر منفی بگیری؟ چه حسی از کسب رتبه بالا یا نظر مثبت داری؟
زهرا صالحی نیا - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
