صادره از دهستان آه

او تا زمانی که در قید حیات بود، از هیچ کوششی برای هدایت نسلی که بسیار به آنها امیدوار بود، فروگذار نکرد. بسیاری از مادحین و شاعران برجسته حوزه شعر اهل بیت (ع) که امروز نام‌های آشنایی برای مردم شده‌اند، حاصل زحمات آهی و ممارست او در آموزش نوجوانان آن روزها و مادحین و شاعران سرشناس امروز است. آهی به‌گفته بسیاری از دوستان، نزدیکان و شاگردانش، در شعر آیینی و در ستایشگری اهل‌بیت (ع) بسیار سختگیر بود و اعتقاد داشت که بهترین هنرها را باید برای حضرات معصومین (ع) به کار گرفت. وقتی حرف شعر برای ائمه (ع) می‌شد، با کسی تعارف نداشت و به صریح‌ترین شکل ممکن نقدش را به شاعر جوانی که در نزد او شعر می‌خواند، می‌گفت. او از آخرین باقیمانده‌های نسل پیران موسپیدی بود که بر هنر آیینی غیرت داشتند و در هر حوزه‌ای چه شعر و چه مداحی، حداکثر توان خود را صرف می‌کردند تا بهترین آثار را برای اهل‌بیت(ع) خلق کنند. در این گزارش نگاهی به شخصیت و زندگی پربرکت این پیرغلام اهل بیت (ع) داشته‌ایم.

حاج‌علی آهی که بود؟
علی آهی فرزند حاج قربانعلی آهی دوشنبه ۲۱ جمادی‌الاول ۱۳۴۶ هجری قمری مطابق با ۱۴ آبان ماه ۱۳۰۷ هجری شمسی در تهران، بازارچه پامنار که یکی از محله‌های قدیم پایتخت به‌شمار می‌رود و مرکز مبارزه سیدالمجاهدین حضرت آیت‌ا... حاج سید‌ابوالقاسم کاشانی بود، در یک خانواده مذهبی به دنیا آمد. پدر او از اهالی دهستان «آه» بود. «آه» به مجموع شش پارچه آبادی گفته می‌شده که امروز مشهور به شهر آبعلی است و در ۶۰ کیلومتری شمال‌شرقی تهران، جاده تهران- آمل قرار دارد. علی آهی از ۱۰ سالگی به مداحی پرداخت و در کنار آن به تحصیل نیز اشتغال داشته است. از اساتیدش می‌توان فهمید که یک مداح عالم است، استادانی همچون حضرات آیات طالقانی، سید محمد هادی میلانی، سید محمدرضا گلپایگانی، میرزا جواد آقای‌تهرانی، مرحوم حاج شیخ محمد‌جواد خراسانی، حاج شیخ علی نمازی‌شاهرودی، حاج شیخ حسین وحید‌خراسانی، ناصر مکارم‌شیرازی، سید‌رضی شیرازی و سید عبدالحسین دستغیب.

نقش‌آفرینی در انقلاب اسلامی
علی آهی از نوجوانی تحت تعلیم و ترتیب حضرت آیت‌ا... حاج سید‌ابوالقاسم کاشانی بود و به دستور ایشان علیه رژیم ستمشاهی مبارزات فراوانی داشت؛ همچنین عضو جمعیت فداییان اسلام به رهبری شهید حجت‌الاسلام والمسلمین سید‌مجتبی نواب‌صفوی بود. استاد آهی نقش مهمی در شکل‌گیری نظام اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی داشت به‌گونه‌ای که دو فرزند او به نام‌های حسین ابن آهی و حسن آهی بازداشت و مورد ضرب و شتم نیروهای رژیم ستمشاهی قرار گرفتند. علی آهی پس از پیروزی انقلاب دوشادوش خدمتگزاران نظام در مسؤولیت‌های متعدد منشأ اثر بود که از‌جمله فعالیت‌هایش می‌توان به شرکت در جبهه‌های جنگ تحمیلی و شرکت در کمیته انقلاب اسلامی تا سطح فرماندهی استان اشاره کرد. از دیگر فعالیت‌های علی آهی مدیریت کاروان‌های حج بیت‌ا... الحرام بوده که وی در این راه حدود ۷۰ مرتبه به زیارت حج و بیت‌ا... الحرام و عمره مفرده توفیق پیدا کرد و سال‌های متمادی به زیارت عتبات‌مقدسه مشرف شده است. آهی پس از پیروزی انقلاب علاوه بر حضور در جبهه‌های حق علیه باطل، در کمیته انقلاب اسلامی تا سطح فرماندهی استان طبق موازین شرعی خدمات شایانی ارائه کرد.

علی آهی شاعر
شعر آهی چون مصداق کامل شعر آیینی به‌شمار می‌رود؛ روان، قابل‌فهم، ساده و صمیمی است؛ در حقیقت آهی کوشیده خود را از نازک‌اندیشی‌ها و خیالپردازی‌های نامتعادل برهاند چرا که می‌کوشد شعرش ترجمان آیات و احادیث و سیره نورانی آن بزرگواران باشد. شعر علی آهی از آرایه‌های لفظی و معنوی بسیاری برخوردار بود و او ظرایف صنایع ادبی را به تمامی در شعرهایش رعایت می‌کرد. این مسأله آشنایی، تسلط و مهارت بر علوم ادبی، شعری و بلاغی را می‌طلبد. علاوه بر این بهره‌مندی شعرهای آهی از مستندات تاریخی که مبتنی بر واقعیات و حقایق و بر عقاید و کلام است، از دیگر نقاط قوت اشعار آهی بود. به عبارت دیگر از نگاه او شعر آیینی باید دارای شاخصه‌هایی چون ولایی و اهل‌بیتی و قرآنی بودن، نزدیکی ادبیات شعر به ادبیات امامت و ولایت، اخلاق‌گرا و حماسی و سلحشورپرور باشد. دیوان آهی (دو جلد)، دیوان آئینه نور (دو جلد)، فرهنگ اصلاحات قافیه (یک جلد)، توصیف صنایع شعر کهن فارسی و پیرایش آن با کلک بدیع، فلسفه قیام امام‌حسین(ع) از دیدگاه عقل، شعر و شاعری از نظرگاه قرآن و عترت و سنت در هفت بخش، درس‌هایی از علم کلام «نگرشی تحلیلی درباره تصوف و تاثیرات آن در ادبیات آیینی» و «تنورالافکار؛ روشنی افکار جهت شعر و شاعری و مداحی اهل‌بیت(ع)» (یک جلد) و چند اثر دیگر ازجمله تألیفات این پیرغلام حسینی کشورمان است.

خدمات حاج علی آهی
آهی در طول تلاش‌های مذهبی و علمی خویش مؤسس محافل، مساجد و حسینیه‌های متعددی بوده که از آن جمله تشکیل بنیاد دعبل خزاعی، تأسیس چند باب کتابخانه و مسجد در تهران و آبعلی و تأسیس صندوق قرض‌الحسنه الغدیر آبعلی است. او در تهران و آبعلی چند مسجد و حسینیه تأسیس کرد. یکی از این مساجد، مسجد آهی واقع در سرآسیاب دولاب، خیابان کرمان است که توسط پدرش در سال ۱۳۲۶ تأسیس شده بود اما وی ضمن اقدام به نوسازی آن در سال ۷۳ با ضمیمه کردن حدود ۲۵۰ متر از منزل شخصی خود به مسجد، به کسب رضایت از اعضای خانواده پدری مبادرت ورزیده و سپس نام آن را به امیرالمؤمنین(ع) تغییر داد. هم‌اکنون، مسجد امیرالمؤمنین(ع)، یکی از پایگاه‏‌های اصلی فعالیت‏‌های فرهنگی در منطقه به‌شمار می‏‌آید. وی نامه‌نگاری‏‌های متعددی درباره برقراری بیمه تأمین اجتماعی برای مداحان و شاعران اهل‏‌بیت(ع)، با رهبر معظم انقلاب کرد که پیگیری‏‌های بی‏‌وقفه وی از سال ۸۱ سرانجام با مساعدت و دستور معظم‌له به تأسیس «بنیاد دعبل خُزاعی»  منجر شد. همچنین تأسیس خانه مداحان اهل‏‌بیت(ع) از اقدامات ارزشمند وی است.

خاطره‌ای از استاد آهی
بخشی از خاطرات حاج‌علی آهی را حمید محمدی در کتاب «پرچمدار ستایشگری» جمع‌آوری کرده است. یکی از این خاطرات را در ادامه می‌خوانید:
حاج‌علی آهی ـ که از مبارزان دوران ستمشاهی بوده است ـ با شنیدن خبر حضور شاه در مکه و الزام دیدار مدیران کاروان با او، تصمیم جالبی می‌گیرد تا در این دیدار حضور نداشته باشد. او دراین‌باره می‌گوید: «در یکی از سال‌ها که به مکه مشرف شدیم، به ما خبر دادند که محمدرضا پهلوی هم به عربستان آمده و قرار است با شاه عربستان در جده دیدار کند. بنده و مدیران برای اجاره منزل به مکه رفته بودیم که این خبر را دادند. تعدادی از مدیران گروه در جده برای شاه ایران تاق‌نصرت زده بودند اما من خودم را به مریضی زدم و در بهداری بستری شدم تا به دیدار آن ملعون نروم. همچنین یازدهم ذیحجه هر سال، یعنی یک روز بعد از عید سعید قربان، باید مدیران کاروان‌ به چادر سفیر ایران و امیرالحاج می‌رفتند. من لباس احرام از تن خارج نمی‌کردم و وقتی مدیران دیگر به من می‌گفتند که بیا نزد سفیر و امیرالحاج برویم، می‌گفتم: با لباس احرام صحیح نیست بنده نزد آقای سفیر و امیرالحاج بیایم. یادم هست بعد از آن همواره برای نرفتن به دیدن سفیر در یازدهم ذیحجه و طاق‌نصرت نزدن برای شاه مورد غضب بعضی از مدیران گروه و سازمان حج آن زمان بودم.»