برای رسیدن به پاسخ این قبیل پرسشها با دکتر الهام پارسا، پزشک متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفتگو کردهایم.
عامل شیوع دو بیماری آنفلوآنزا و کرونا نوعی ویروس است و از نظر نوع علائم و درمان نمیتوان تفاوت چندانی بین این دو بیماری قائل شد. هر دو بیماری بهصورت علامتی درمان میشوند و در طب سنتی مشابه طب رایج درمان خاص و کاملی برای آنفلوآنزا وجود ندارد. اگر علائم تنفسی و تب در فرد مبتلا به آنفلوآنزا تظاهر کند، بیمار باید به پزشک مراجعه و در صورت نیاز بستری شود و از داروهای کمکی برای کنترل بیماری استفاده کند و باید بدانید آنفلوآنزا همچون کرونا میتواند تهدیدکننده جان بیمار باشد. بر این اساس باید تا حد امکان علائم بیماری را کنترل و از وخیمشدن حال بیمار جلوگیری کرد.
تقویت سیستم ایمنی، صحت دارد؟
عقیده بر این است که برخی از داروهای گیاهی یا خوراکیها و دمنوشها میتوانند با تقویت سیستمایمنی از ابتلا به آنفلوآنزا پیشگیری کنند. دکتر پارسا در این رابطه میگوید: «اینکه مردم به دنبال دارو یا شربت و معجونی برای تقویت سیستمایمنی خود باشند، باور نادرستی است و از دیدگاه طب سنتی با رعایت شش اصل حفظ سلامتی همچون خواب بهموقع، دوری از استرس و اضطراب و داشتن آرامش، ورزش و فعالیت بدنی روزانه، توجه به خروج بهموقع دفعیات بدن از طریق اجابتمزاج و تعریق، استفاده از غذاهای سالم و … میتوانند به حفظ سلامتی خود و دوری از بیماریها کمک کنند. البته در طب سنتی برای تقویت سیستمایمنی به مصرف شربت آبلیمو و عسل، شربت آلوئهورا، ترکیب عسل و سیاهدانه و مصرف گیاه اکیناسه که در بهبود بیماری کرونا نیز بسیار کاربرد داشته، میتوان اشاره کرد. همچنین بهترین میوههای تقویتکننده سیستمایمنی و موثر جهت التیام آنفلوآنزا از دیدگاه طب سنتی سیب، انارشیرین، به و لیموشیرین هستند.»
تدابیر موثر در رفع علائم آنفلوآنزا
به گفته این متخصص طب سنتی، برای التیام تکتک علائم بیماری آنفلوآنزا در طب سنتی تدابیری موثر اندیشیده شده است؛ برای کنترل سرفه، بخور بابونه بهخصوص برای کودکان زیر ششماه که مجاز به دادن داروی خاصی نیستیم، بخور آویشن یا حتی بخور آبگرم و همچنین مصرف دمنوش بابونه، آویشن، پر سیاوشان، لعاب بهدانه یا عناب بسیار توصیه شده است. بهترین ترکیب، استفاده از رازیانه، پرسیاوشان و انجیر با یکدیگر است که در رفع سرفه مفید است.
دکتر پارسا تصریح میکند: «برای کاهش تب، مصرف نوشیدنیهای نسبتا ولرم مثل مصرف نصف تا یک لیوان آبسیب هر دو ساعت یکبار و نوشیدن عرق بید یا دمنوش ختمی و پنیرک مفید است. بدنشویه و پاشویه ترجیحا همراه با ترکیب ختمی و پنیرک میتواند در پایینآوردن دمای بدن بسیار موثر باشد. برای برطرفشدن خلط پشت حلق، بخور مرزنجوش، پر سیاوشان، اسطوخودوس، تخم گشنیز یا بابونه توصیه و برای التیام سوزش و التهاب گلو، غرغره جوشانده بابونه، تخم گشنیز یا ختمی میتواند موثر باشد.»
دکتر پارسا برای رفع بدندرد نیز ترکیبات دارچین همچون دمنوش دارچین یا سایر دمنوشهای گرم مانند دمنوش بابونه را توصیه میکند و توضیح میدهد: «بخور اکالیپتوس و غرغره آبنمک و شستوشوی بینی و سینوسها پس از مراجعه به منزل میتواند تا حدود زیادی با کمک به پاکسازی مجاری تنفسی از بار آلودگی ویروسهای تنفسی کم کرده و از ابتلا به آنفلوآنزا بکاهد.»
غذاهای پرکالری، خوب یا بد؟
اغلب بیماران بهخصوص افراد مبتلا به آنفلوآنزا بر این عقیدهاند که برای التیام سریعتر بیماری باید از غذاهای حجیم و پرکالری بهعنوان منبعی مغذی استفاده کنند. دکتر پارسا میگوید: «این باور قطعا نادرست است. افراد در دوران بیماری و در زمان نقاهت، سیستم گوارشی ضعیفی دارند و باید مصرف غذاهای پرکالری که نیاز به هضم سنگینی دارد را بهتدریج شروع کنند. در دوران بیماری و نقاهت باید به کیفیت غذاها توجه و از کمیت و حجم مصرف آنها کاست.»
وی میافزاید: «مبتلایان در زمان بیماری اگر اشتها به غذا ندارند نباید غذا بخورند و مصرف اندک آبسیب یا آب و عصاره گوشت میتواند مناسب باشد. پس از اینکه تب و لرز فرد قطع شد درصورت اشتهاداشتن، باید بیمار برای رفع ضعف از تخممرغ عسلی و آویشن، فرنی بادام، فالودهسیب، شیر بادام، چهارمغز و جوانهها و در وعده ناهار و شام از گوشتهای لطیف و سبک مانند گوشت گوسفند یا بلدرچین یا آبگوشت استفاده کند.
عصارههای خانگی گوشت بهخصوص در دوران نقاهت بسیار توصیه میشود. روش تهیه عصاره گوشت به این صورت است که گوشت را در ظرفی پر از آب آنقدر حرارت دهید تا قسمت بیشتر محتویات و عصاره آن وارد آب شود. استفاده از این غذا هرچند هم اندک در زمانی که بیمار اشتها ندارد، برای رفع ضعف و سستی بسیار موثر است.» در زمان آنفلوآنزا مصرف غذاهای مایع مثل سوپجو که در آن بال و گردن مرغ، گشنیز، کدوسبز، پیاز، سیر و شلغم به کار رفته باشد مفید است و درصورت تبدار بودن بیمار، بهتر است به این سوپ گلبنفشه نیز افزوده شود. به گفته دکتر پارسا، از میان دمنوشها، دمنوش نعنا، پونه، آویشن و همچنین مصرف کدوحلوایی، شلغم با عسل و آبلیمو و عسل گزینههای مناسبی هستند. استفاده زیاد از مخلوط سیر و پیاز در غذاها هم پیشنهاد میشود.»
چه زمانی آنتیبیوتیک مصرف شود؟
دکتر پارسا با تأکید بر اینکه مصرف آنتیبیوتیکها در بیماریهای ویروسی مثل آنفلوآنزا هیچ کاربردی ندارد، توضیح میدهد: «مگر اینکه بیماری طولانی و علائم تنفسی وخیم و بهدلیل ضعف بدن علاوهبر ویروس، نوعی باکتری وارد بدن و سبب عفونت تنفسی شده باشد که در این صورت طبق نظر پزشک، دز مشخصی آنتیبیوتیک تجویزمیشود.»
وی تصریح میکند: «در طب سنتی گیاهانی که خواص آنتیبیوتیکی داشته باشند، بسیار زیادند؛ سیر، پیاز، آویشن، شلغم و… اثرات آنتیبیوتیکی خوبی دارند، اما چون این مواد تاکنون بهصورت دقیق و علمی عصارهگیری نشده و دز مصرفی مشخصی برای آن تعیین نشده هنوز در طب سنتی از آنها استفاده درمانی نمیشود، اما مصرف آن در برنامه غذایی روزانه میتواند بسیار مفید و مکمل آنتیبیوتیکی مفیدی باشد. شلغم از موثرترین ترکیبات با خواص آنتیبیوتیکی یعنی ضدباکتریایی است که مصرف آن همراه عسل و بهخصوص استفاده از آن با گوشت در آش و سوپ بسیار توصیه شده است.»
روزنامه جام جم