«اعتیاد تزریقی» دلیل ابتلای ۱۵.۵ درصد HIV مثبتها / روابط جنسی غیرایمن در صدر علل ابتلا

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایسنا، فرهاد اقطار، با اشاره به شعار روز جهانی مبارزه با ایدز مبنی بر "برابری دسترسی همگان به خدمات تشخیص و پیشگیری" اظهار کرد: خدمات پیشگیری و درمانی باید در دسترس افراد قرار گیرد؛ بر این اساس سالهاست سازمان بهزیستی برنامه‌های حمایتی خود از افراد مبتلا به ویروس HIV یا افراد در معرض خطر را آغاز کرده است.

ارائه خدمات کاهش آسیب توسط مراکز گذری به بیش از ۱۳ هزار نفر

وی با اشاره به برنامه‌های حمایتی سازمان بهزیستی کشور از افراد مبتلا به اچ آی وی و در معرض خطر ابتلا به این بیماری، گفت: ۸۱ مرکز گذری (۷۲ مرکز ویژه مردان و ۹ مرکز ویژه زنان) در راستای کنترل یا کاهش رفتار‌های پرخطر به افراد دارای اختلال مصرف مواد و معتادان سخت در دسترسی که به مراکز درمان مراجعه نمی‌کنند، خدمات کاهش آسیب (آموزش تزریق و رفتار جنسی سالم، ارائه سوزن و سرنگ، کاندوم، غذا، پوشاک و استحمام) ارائه می‌کنند که براساس آمار‌های موجود در ۶ ماه اول سال جاری به ۱۱ هزار و ۵۴۱ مرد و ۲۲۰۳ زن تحت پوشش خدمات ارائه شد.

وی با اشاره به مراکز گذری- سرپناه شبانه (DIC/shelter) که علاوه بر خدمات روزانه مرکز گذری خدمات شبانه و اقامت در شب را نیز به مراجعان ارائه می‌کند افزود: در سطح کشور ۴۰ مرکز گذری سرپناه شبانه وجود دارد که ۳۱ مرکز آن به مردان و ۹ مرکز به زنان خدمات ارائه می‌دهند و طی ۶ ماه سال جاری درمجموع ۵ هزار و ۷۸۶ مرد و یک هزار و ۳۷۵ زن خدمت گرفته‌اند.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه تعدادی از افرادی که از مراکز کاهش آسیب همچون شلتر‌ها (سرپناه شبانه) یا مراکز گذری خدمات می‌گیرند مبتلا به HIV و تعدادی در معرض خطر بیشتری به این بیماری قرار دارند، گفت: همچنین سازمان بهزیستی در ساعات معینی از روز در منطقه تحت پوشش خود، خدمات کاهش آسیب اعتیاد را با استفاده از موبایل‌ون‌ها (مراکز سیار) به افراد در معرض خطر بیشتر ارائه می‌دهد.

به گفته وی، در حال حاضر ۳۷ دستگاه موبایل‌ون به عنوان مرکز سیار نیز خدمات کاهش آسیب ارائه می‌دهند که ۱۲ هزار و ۷۰۱ مرد و یک هزار و ۶۶۸ زن را تحت پوشش گرفته است.

فعالیت ۶۰ ایستگاه کاهش آسیب (کانکس) برای ارائه خدمات

اما از آنجایی که سازمان بهزیستی نمی‌تواند در برخی از نقاط فضای فیزیکی اشغال کند و از سوی دیگر به دلیل اینکه برخی معتادان در معرض خطر از زیر پل‌ها به مناطقی دیگری می‌روند، اقطار از راه‌اندازی و فعالیت ۶۰ ایستگاه کاهش آسیب (کانکس) در ۲۲ استان از جمله تهران، خراسان رضوی، تبریز، قم، البرز و... خبر داد و گفت: فعالیت این ایستگاه‌های کاهش آسیب (کانکس‌ها) همچون مراکز کاهش آسیب است که طی ۶ ماه سال جاری به ۱۰ هزار و ۳۱۵ مرد و یک هزار و ۲۷۹ زن خدمت ارائه داده‌اند.

استقرار ایستگاه‌ها بسته به شرایط اجتماعی دارد

وی درخصوص نحوه فعالیت این ایستگاه‌ها توضیح داد: ممکن است ایستگاه‌ها به مدت یک ماه برای پوشش دادن افراد جامعه هدف در محلی مستقر باشند، اما از سوی دیگر امکان دارد به دلیل طرح‌های پلیس برای جمع‌آوری معتادان متجاهر در منطقه‌ای، معتادان در معرض خطر، پراکنده و به منطقه دیگری بروند، لذا از فردای آن روز ایستگاه‌ها (کانکس‌ها) نیز در منطقه‌ای که معتادان در آنجا حضور دارند مستقر خواهند شد، لذا استقرار این ایستگاه‌ها بسته به شرایط اجتماعی دارد.

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این سوال که باتوجه به نوع فعالیت مراکز کاهش آسیب و اثرگذاری این مراکز، آیا بهزیستی با پلیس در این زمینه هماهنگی نمی‌کند؟ گفت: در جلسات هماهنگی، سازمان بهزیستی درخصوص استقرار این مراکز با پلیس هماهنگی می‌کند و سعی می‌شود در آن مناطق طرح‌های پلیس اجرا نشود، اما برخی اوقات به دلیل شرایط اجتماعی حضور این تیم‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد؛ به طور مثال سازمان بهزیستی در محله هرندی دارای مرکز و ایستگاه خدمات کاهش آسیب است، اما به دلیل اجرای طرح‌های پلیس در این مناطق، معتادان از حضور در این مراکز هراس دارند.

اقطار با بیان اینکه علاوه بر مراکز کاهش آسیب، باشگاه‌های مثبت نیز به افراد مبتلا به ویروس اچ آی وی (PLHIV) خدمات ارائه می‌دهند، اظهار کرد: پس از اجرای برنامه‌های HIV در دهه‌های گذشته، آمار ابتلا به اچ آی وی در معتادان تزریقی کاهش یافت، اما به علت استفاده قرص‌های روانگردان، ممکن است مصرف‌کنندگان این قرص‌ها در روابط جنسی از وسایل بهداشتی استفاده نکنند و به همین دلیل به HIV مبتلا شوند. از سوی دیگر باید توجه کنیم افرادی که از شیشه و متامفتامین‌ها استفاده می‌کنند به دلیل هوشیار نبودن ممکن است در معرض خطراتی مثل تجاوز یا رابطه ناامن قرار گیرند که در این حالت نیز HIV بروز می‌یابد.

تحت تاثیر قرار گرفتن خدمات کاهش آسیب به دلیل کرونا

خدمات کاهش آسیب و اچ آی وی حتی در اوج کرونا تعطیل نشد

معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه در سال جاری به ۶۳۰۸ نفر (۴۵۸ کودک و ۳۹۶۸ مرد و ۱۸۸۲ زن) خدمات حمایت اجتماعی توسط باشگاه‌های مثبت (که حامی بیماران مبتلا به اچ آی وی هستند) ارائه شد، ادامه داد: البته به علت شیوع ویروس کرونا در سه سال گذشته، برنامه‌های کاهش آسیب سازمان بهزیستی تحت تاثیر قرار گرفته و اجرای برنامه‌ها تاحدودی کاهش یافت چراکه حضور فیزیکی نیرو‌ها در پاتوق‌ها کمتر و شرایط کرونا موجب شد محدودتر شدن پذیرش‌ها شد. اما در شروع سال جدید سعی شده خدمات‌رسانی در این زمینه‌ها افزایش یابد.

آمار ابتلا به اچ آی وی به دلیل روابط جنسی پر خطر بیشتر شده است

کاهش درصد معتادان تزریقی

به گفته وی، آمار‌ها نشان می‌دهد درصد معتادان تزریقی کاهش یافته است و با اجرای برنامه‌های کاهش آسیب سعی شده اعتیاد تزریقی در معتادان را به سمت روش‌های مصرف کم‌خطرتر مثل خوراکی تغییر دهیم. از سوی دیگر معتادان یاد گرفته‌اند در روابط جنسی خود از عوامل محافظت‌کننده استفاده کنند و در صورت مصرف مواد مخدر به صورت تزریقی مواد را در مرکز و با استفاده از سرنگ غیرآلوده تزریق کنند به طوریکه در حال حاضر در خیابان‌ها و پارک‌ها کمتر سرنگ‌های استفاده شده مشاهده می‌شود و این درحالیست که سالیان گذشته تعداد زیادی از ماموران شهرداری به دلیل همین سرنگ‌ها مبتلا به ویروس اچ آی وی شدند، اما حالا تیم‌های سیار (outreach) سرنگ‌ها را جمع‌آوری و امحاء می‌کنند.

اقطار با تاکید بر انگ‌زدایی از بیماران مبتلا به اچ آی وی بیان کرد: جامعه باید بپذیرد که همه افراد جامعه امکان ابتلا به این بیماری را دارند، اما افرادی در جامعه هستند که بیشتر در معرض ابتلا به بیماری عفونی سرایت‌پذیرند لذا نیاز به کمک و توجه بیشتری دارند تا انگ و تبعیض از آن‌ها برداشته و خدمات درمانی به آن‌ها ارائه شود، طبیعتا در این حالت این افراد راحت‌تر تحت درمان قرار می‌گیرند و می‌توانند زندگی عادی و طول عمر‌های بالا داشته باشند.