تبعاتی‌خطرناک برای متاورس

پس از دهه‌ها، رشد چشمگیر امپراتوری زاکربرگ اکنون کمی شکننده به نظر می‌رسد. قیمت سهام متا در سال جاری بیش از ۷۰درصد کاهش یافته است. فیسبوک و اینستاگرام در حال از دست دادن سهم بازار و کاربران نسل زد به رقبای جدیدتری مانند تیک تاک هستند. تغییرات اپل در حفظ حریم خصوصی داده‌ها در سال گذشته نیز باعث کاهش درآمد شد. در همین حال، متا تا امروز اعلام کرده ۱۰۰میلیارد دلار در تحقیق و توسعه متاورس سرمایه‌گذاری می‌کند که فقط در سال گذشته ۱۵ میلیارد دلار بوده است.
طبق گزارش‌ها، فقط ۵۸درصد کارکنان خود متا گفته‌اند چشم‌انداز شرکت را درک می‌کنند. نظرات درباره آخرین اخراج‌ها در یک نظرسنجی ناشناس از کارمندان، عبارت بودند از «متاورس مرگ آهسته ما خواهد بود» و «مارک زاکربرگ به‌تنهایی یک شرکت را با متاورس خواهد کشت».
متیو بال، سرمایه‌گذار فناوری و نویسنده کتاب متاورس می‌گوید: «یک سال پیش، بیشتر می‌گفتیم متاورس چیست؟ سؤالات اکنون بسیار کاربردی‌تر هستند: اینجا چه خواهد بود؟ چه زمانی؟ برای چه کسی؟ چگونه و چرا؟»
وقتی صحبت از متاورس می‌شود، «چرا» سؤال خوبی است. زاکربرگ در ویدئوی مقدماتی خود در سال گذشته گفت: شما تقریبا قادر خواهید بود هر کاری را که تصور کنید، انجام دهید. با دوستان و خانواده دور هم جمع شوید، کار کنید، یاد بگیرید، بازی کنید، خرید کنید، ایجاد کنید. در آن زمان ما تازه از همه گیری خارج می‌شدیم. کار از راه دور، تماس تصویری و تجارت الکترونیک ناگهان به یک امر عادی تبدیل شده بود. بنابراین تصمیم گرفتم سرمایه‌گذاری‌های‌مان را به میزان قابل توجهی افزایش دهیم. متأسفانه، آن‌طور که انتظار داشتم، نشد.» پس از همه‌گیری، مشخص شد مردم هنوز ملاقات رو در رو یا تماس ویدئویی را به پوشیدن یک هدست واقعیت مجازی بدقواره و کشیدن آواتار بدون پا به اتاق جلسه مجازی ترجیح می‌دهند.
متاورس سال گذشته نزدیک به ۲۳ میلیارد دلار ارزش داشت و انتظار می‌رود تا پایان دهه تقریبا ۴۰درصد در سال رشد کند. همان‌طور که تیم سوئینی یکی از بنیانگذاران و مدیر عامل Epic در سال گذشته بیان کرد: سه سال آینده برای همه شرکت‌های مشتاق حیاتی خواهد بود. این یک نوع مسابقه برای رسیدن به یک میلیارد کاربر است. هرکسی که ابتدا یک میلیارد کاربر وارد کند، رهبر تنظیم استانداردها خواهد بود.
بلوک‌های سازنده متاورس در حال جمع شدن هستند و متا روی بسیاری از آنها کار می‌کند: سخت‌افزاری مانند دستگاه‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، زیرساخت‌های داده و شبکه، پلتفرم‌ها و رابط‌های اجتماعی، اکوسیستم‌های توسعه‌دهنده و خالق که همگی به افراد ماهر نیاز دارند.
یکی از سخنگویان متا می‌گوید: «این اشتباه است که سرمایه‌گذاری بلندمدت خود را به‌عنوان زیان طبقه‌بندی کنیم در حالی که در مراحل اولیه توسعه خود هستیم. پس دیگر از سریع حرکت کن و به هدف برس خبری نیست.
از همان ابتدا، زاکربرگ گفت متاورس پنج تا ۱۰سال طول می‌کشد. گرچه برخی مانند ساتیا نادلا، مدیر عامل مایکروسافت، می‌گویند متاورس عملا در حال حاضر وجود دارد. متیو بال هم موافق است و می‌گوید: ما هر روز شاهد تعامل صدها میلیون نفر در دنیای مجازی سه بعدی هستیم.
اما این ماجرا فراتر از یک بازی است: بیمارستان دانشگاه جان هاپکینز اکنون در حال انجام جراحی با دستگاه‌ها و موتورهای بازی XR مانند واقعیت توسعه‌یافته است، در حالی که فرودگاه ونکوور یک شبیه‌سازی سه‌بعدی مانند «دوقلو دیجیتال» از فرودگاه را اجرا می‌کند و شامل اطلاعات بلادرنگی است که می‌تواند برای آموزش، بهینه سازی، برنامه ریزی آینده، شبیه سازی و آزمایش استفاده شود و به طور مشابه خودروهای تسلا در حال ساخت شبیه سازی زنده سانفرانسیسکو با استفاده از Unreal هستند اما ما هنوز استانداردها و سیستم‌هایی را برای ادغام آنها با روش‌هایی که اینترنت امروزی توسعه می‌یابد، توسعه نداده‌ایم.
بعید است که متا یا هر شرکت بزرگ فناوری دیگری، متاورس را مال خود کند. متیو بال می‌گوید: گوگل، اپل، متا، آمازون و مایکروسافت با هم کمتر از ۱۰درصد درآمدهای دیجیتال را جمع‌آوری می‌کنند، «گرچه آنها نفوذ نامتناسبی بر آن اعمال می‌کنند. تعداد انگشت شماری از غول‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری یکپارچه به‌صورت عمودی و افقی سهم قابل توجهی از کاربران، داده‌ها، درآمد، دستگاه‌ها و ... را جمع‌آوری می‌کنند و حتی نفوذ بیشتری دارند. متاورس احتمالا دامنه فناوری بزرگ را افزایش می‌دهد، نه این‌که آن را کاهش دهد.
اگر متا موفق شد بخش قابل توجهی از متاورس را کنترل کند، نگرانی‌های عمیق‌تری وجود دارد. اتهام علیه رسانه‌های اجتماعی به طور کلی و فیسبوک/متا به طور خاص، گسترده است: انتشار و تقویت اطلاعات نادرست آنلاین و سخنان مشوق نفرت، نفوذ سیاسی پنهان و فاش نشده، تأثیر آن بر سلامت روان، جمع‌آوری و سوءاستفاده از داده‌های شخصی.
کوستر می‌گوید: «هر شرکتی که مالک متاورس باشد، اطلاعات بهتری در مورد جرم، نظارت بهتر و همه چیز بهتر از دولت خواهد داشت.» او اشاره می‌کند چه مقدار از زندگی ما در حال حاضر آنلاین است: سوابق شخصی، رزومه ما، حساب‌های بانکی ، دوستی‌ها، حرکات و رفتارهای آنلاین. متاورس دسترسی به لایه‌های بیشتری از داده‌ها را امکان‌پذیر می‌کند: «بعضی افرادی که روی سخت‌افزار عینک‌های واقعیت افزوده کار می‌کنند، برای مثال، نگران این واقعیت هستند که عینک می‌تواند بیومتریک را از عنبیه شما بخواند، و این به آنها می‌گوید که مقدار بسیار زیادی در مورد وضعیت پزشکی شما، احساسات شما لحظه به لحظه. جهان‌های مجازی پانوپتیکون هستند. هر چه بیشتر دنیا را دیجیتالی کنیم، این قدرتی است که به هر کسی که این متاورس را اجرا می‌کند، می‌دهیم.»