در یکی از جدیدترین اقدامات، کابینه فومیو کیشیدا، نخستوزیر ژاپن عصر جمعه با اشاره به تهدیدهای منطقهای، بنیادیترین اصلاحات اساسی در ساختار سیاست دفاعی این کشور از زمان جنگ جهانی دوم را تصویب کرد. در سرفصلهای این اصلاحات، مواردی از جمله قابلیت ضدحمله، هزینههای دفاعی و تجدید ساختار نظامی دیده میشود.ژاپن قصد دارد زرادخانه موشکهای مافوق صوت خود را توسعه داده و بودجه نظامی خود را تا پنج سال آینده به ۲درصد تولید ناخالص داخلی یعنی رقمی نزدیک به ۱۰تریلیون ین(۷۲میلیارد دلار) برساند. درحال حاضر ژاپن از نظر قدرت نظامی، پس از ایالات متحده، روسیه، چین و هند در رتبه پنجم جهان قرار دارد و بر اساس گزارش سایت تحلیلی Global Firepower که دادههای مربوط به ۱۴۰قدرت نظامی مدرن را جمعآوری و ارزیابی میکند، ژاپن ششمین بودجه دفاعی را میان ۱۴۰کشور مورد مطالعه دارد. اما در صورت موفقیت حزب حاکم در افزایش بودجه نظامی این کشور، ژاپن از نظر هزینههای نظامی پس از ایالات متحده و چین ، بالاتر از انگلیس و روسیه و در جایگاه سوم قرار خواهد گرفت.
اختصاص بودجه سالانه دهها میلیاردی دلاری به تسلیحات نظامی باعث شده زرادخانهای با حدود ۱۰۰۰هواپیمای جنگی و دهها ناوشکن و زیردریایی ایجاد شود و قدرت دفاعی این کشور همتراز قدرت کشورهایی همچون فرانسه و بریتانیا شود. گزارشها همچنین حاکی از آن است که خرید بهترین تجهیزات نظامی و تسلیحات خارجی، یکی از دستور کارهای اصلی دولت در عرصه نظامی است.
ژاپن پس از شکست در جنگ جهانی دوم خلع سلاح شد. اما یک ماه پس از آغاز جنگ کره در سال ۱۹۵۰ میلادی، نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن یک ارتش ۷۵هزار نفری با سلاحهای سبک ایجاد کردند که نیروی ذخیره پلیس (NPR) نام گرفت. ارتش ژاپن با عنوان دقیق نیروهای دفاعازخود ژاپن(JSDF) متشکل از نیروهای زمینی، دریایی و هوایی نیز سال ۱۹۵۴ میلادی تاسیس شد.
چراغ سبز آمریکا
در دوران نخستوزیری شینزو آبه که بیش از هشت سال طول کشید، ژاپن بودجه نظامی خود را به طور قابل توجهی گسترش داد. آبه همچنین با چشمپوشی از ماده ۹قانون اساسی، در سال ۲۰۱۵ این امکان را برای توکیو فراهم کرد تا در پروژههای دفاعی ایالات متحده و دیگر متحدان این کشور مشارکت کند.
به این ترتیب ژاپن نقش نظامی خود را در منطقه در پی اتحاد با واشنگتن تقویت و تسلیحات و تجهیزات گرانقیمت آمریکایی از جمله جتهای جنگنده و سیستمهای رهگیر موشکی را تهیه کرد.
آمریکاییها نیز که برای مهار چینیها هر کاری انجام میدهند با چراغ سبز نشان دادن به ژاپن، هرگونه همکاری برای تقویت بنیه نظامی این کشور را انجام دادهاند.ژاپن در حال حاضر صاحب بیش از ۹۰۰هواپیمای جنگی، ۴۸ناوشکن از جمله هشت سامانه موشکی ایجیس و ۲۰زیردریایی است و در این بخشها، بر انگلیس، آلمان و ایتالیا برتری دارد. این کشور در حال بازسازی دو فروند ناو به نامهای ایزومو و کاگاست که با پایان عملیات بازسازی، آنها به اولین ناوهای هواپیمابر این کشور از زمان پایان جنگ جهانی دوم تبدیل میشوند.
علاوه بر این، ژاپن در حال حاضر و بر اساس یک پیمان امنیتی دوجانبه، میزبان حدود ۵۰هزار سرباز آمریکایی است که بیشتر آنها در جزیره اوکیناوا مستقر هستند. این نیروها به کمک نظامیان ژاپنی مستقر در هوکایدو، یک واحد قدرتمند و استراتژیک را تشکیل دادهاند که حضور ایالات متحده را در اقیانوس آرام تضمین میکند. ژاپن معمولا سقف بودجه دفاعی خود را یک درصد تولید ناخالص داخلی حفظ میکند. با وجود این درخواستهای واشنگتن برای هزینه بیشتر در سالهای اخیر باعث شده توکیو به فکر تجدیدنظر در رقم این بودجه بیفتد.
مخالفتها با گسترش توان نظامی ژاپن
اگرچه ناسیونالیستهای ژاپنی، خواهان گسترش توانمندیهای نظامی کشورشان هستند اما نهتنها چین بلکه کرهجنوبی نیز نسبت به هرگونه تغییر در این زمینه حساسیت دارد.
بسیاری از مخالفان، بر گذشته نظامی ژاپن تاکید دارند و بر همین اساس نیز مقابل هرگونه تلاش ژاپن برای تجهیز خود به قدرت نظامی هستهای بهشدت مقاومت میکنند. ارتش ژاپن در جریان جنگ جهانی دوم جنایات پرشماری را در مناطق اشغالی چین، کره و فیلیپین نسبت به نظامیان و غیرنظامیان مرتکب شد.مخالفان همچنین هشدار میدهند اگرچه تلاش برای داشتن یک واکنش سریع و انعطافپذیر برای دفاع از امنیت ملی ضروری است اما توکیو نباید تا آنجا پیش برود که کشورهای همسایه را وادار به ورود به یک مسابقه تسلیحاتی جدید در شرق آسیا کند.
بر همین اساس بود که دیروز وزارت خارجه چین اعلام کرد از هرگونه اصلاحات سیاست دفاعی جدید ژاپن که پکن را به عنوان بزرگترین چالش استراتژیک برای توکیو معرفی میکند، ناخشنود است و آن را قاطعانه محکوم میکند.
۲۹ مرداد
وزارت دفاع ژاپن درخواست بودجه ۴۰میلیارد دلاری خود را با برجسته کردن نگرانیهای موجود درخصوص تحرکات چین ارائه کرد.
۱۰ شهریور
ژاپن اعلام کرد با هدف مقابله با تهدیدات چین و روسیه، یک موشک کروز و یک موشک بالستیک با سرعت بالا تولید میکند.
۲مهر
روزنامه آساهی شیمبون ژاپن نوشت این کشور قصد دارد با همکاری ایتالیا و انگلیس یک جنگنده نسل ششم به نام میتسوبیشی اف-ایکس بسازد.
۶ آبان
دولت ژاپن اعلام کرد به دنبال خرید موشکهای کروز تاماهاوک(موشکهای مادون صوت) پیشرفته آمریکایی است.
۸ آبان
منابع ژاپنی گفتند توکیو برای دفاع بهتر از جزایر دورافتاده در حال بررسی افزایش برد یک موشک پرسرعت جدید به بیشتر از ۱۰۰۰کیلومتر است.
۱۲ آبان
وزارت دفاع ژاپن اعلام کرد این کشور تصمیم دارد تا سال۲۰۳۰ با هدف افزایش بازدارندگی دفاعی برای این کشور، موشکهای مافوق صوت تولید کند.
۱۷ آبان
خبرگزاری کیودو ژاپن اعلام کرد ژاپن تصمیم دارد موشکهای زمین بههوای خود را با هدف رهگیری سلاحهای مافوق صوت بازسازی کند.
۲۰ آذر
وزارت دفاع ژاپن اعلام کرد که در نظر دارد دو یگان در نیروهای زمینی دفاعی برای کنترل موشکهای بالستیک با یک واحد مافوق صوت ایجاد کند.
۲۵ آذر
کابینه ژاپن بنیادیترین اصلاحات اساسی در ساختار سیاست دفاعی این کشور از زمان جنگ جهانی دوم را تصویب کرد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد