تابستان بود که حامیان مقتدی صدر در اعتراض به معادلات سیاسی حاکم بر پارلمان عراق چند روز بغداد را به آشوب کشیدند و درگیریهایی ایجاد کردند که چند کشته و زخمی بر جا گذاشت. پس از این حوادث و انتقادات فراوان از مقتدی صدر و حامیانش و بهویژه بیانیه مهم آیتا... سید کاظم حائری، صدر اعلام کرد برای همیشه از فعالیت سیاسی کنارهگیری میکند اما این اولین بار نبود که صدر چنین موضعگیری میکرد بلکه او در ۱۵سال گذشته حداقل سه بار از سیاست خداحافظی کرده که اولین آنها در سال۸۶ و آخرینش در اوایل شهریور امسال بود. هنوز پنج ماه از آخرین خداحافظی صدر نگذشته است که جریان صدر جمعه گذشته برای برگزاری نماز جمعه مشترک فراخوان داد و حامیان این جریان در شهرک صدر بغداد و دیگر استانهای عراق به خیابانها آمدند.
گمانهزنی رسانههای خارجی
در همین حال پایگاه خبری آمریکایی المانیتور ادعا کرد که تحلیل سخنان رهبر جریان صدر در نماز جمعه هفته گذشته حاکی است که او برای بازگشتش به فعالیت سیاسی در عراق آماده میشود. این پایگاه خبری مدعی شد بازگشت مقتدی صدر، رهبر جنبش صدر به عرصه سیاسی عراق نزدیک شده و او دوران انزوا را که ماهها پیش پس از خروج نمایندگانش از پارلمان در پیش گرفته بود، کنار خواهد گذاشت.
طبق گزارش پایگاه خبری بغدادالیوم، المانیتور ضمن این ادعا مینویسد بازگشت مقتدی صدر به صحنه سیاست بستگی به سه تحول و عامل مهم دارد؛ عوامل و تحولاتی که ترس یا رغبت صدر از این تصمیم را افزایش خواهند داد. در این گزارش آمده است: «صدر با پیامی که در نماز جمعه صادر کرد، به نظر میرسد تلاش میکند بار دیگر به روند سیاسی برگردد و پس از دورهای وقفه، دوباره فعالیت سیاسی خود را از سر بگیرد.»
المانیتور در توضیح این مسأله مینویسد: «تحرکات صدر برای بازگشت به روند سیاسی با گزارشهایی مبنی بر ایجاد اختلافات درون حزب الدعوه (ائتلاف دولت قانون) به رهبری رقیبش، نوری مالکی همزمان شده است».
بر اساس اطلاعاتی که المانیتور ادعا میکند از منابع آگاه عراقی به دست آورده، این اختلافات درون الدعوه منجر به «خروج ۱۲نماینده از چارچوب هماهنگی و حرکت آنها به سمت ایجاد یک بلوک سیاسی جدید شده که ممکن است صدر در چند روز آینده از آن بهرهبرداری کند».
تلاشهای صدر برای بازگشت به روند سیاسی، طبق انتظارات این پایگاه خبری، فقط برای بهرهبرداری از اختلافات سیاسی فعلی بین چارچوب هماهنگی انجام نخواهد شد، بلکه این تلاشی برای حفاظت از نفوذ سیاسی صدر برای جلوگیری از کنترل کامل چارچوب هماهنگی و حزب الدعوه بر نهادهای دولتی است؛ آن هم پس از اخراج مقامات منصوبشده از جانب او و جایگزین کردنشان با افرادی نزدیک به چارچوب هماهنگی.
المانیتور همچنین افزود: یکی دیگر از دلایل نگرانی صدر، تلاش چارچوب هماهنگی برای تغییر قانون انتخابات پس از تسلط بر دولت عمیق و تأمین مناصب مهم پس از کناررفتن مقامات او و جایگزینی آنها با مسئولانی از ائتلافها و احزاب دیگر است.
این تحلیلها و انتظارات در حالی از سوی پایگاه خبری آمریکایی منتشر میشود که تاکنون جریان صدر و شخص مقتدی صدر رسما تصمیم یا موضعی را اعلام نکردهاند. بدون شک، کسی از مقتدی صدر انتظار ندارد فعالیت سیاسی نداشته باشد، بلکه خروج از مدار بازی آمریکا در منطقه و بغداد از یک سو و جلوگیری از سوءاستفاده سعودیها و صهیونیستها از شرایط داخلی عراق موضوعاتی نیست که جریان صدر بخواهد چشمان خود را روی آنها ببندد. مقتدی صدر خود نیز باید نسبت به آثار و تبعات ایجاد بحرانهای مزمن امنیتی و گرههای کور در بغداد آگاه باشد، زیرا این گرههای کور همان مواردیاند که واشنگتن و دشمنان امنیت عراق بهدنبال آن هستند.
روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد