یک رمان قابل احترام

این کتاب که حاصل سال‌ها تلاش و ممارست نویسنده‌ای جوان است، خود به تنهایی یک پروژه سنگین محسوب می‌شود. معمولا نویسندگان راحت‌طلب ترجیح می‌دهند برای سوژه سراغ موضوعاتی بروند که بشود به‌سادگی آنها را جمع و جور کرد، با شخصیت‌هایی محدود، مکان‌هایی آشنا و بدون پیچیدگی و زبانی که به زبان متداول امروز نزدیک است اما نویسندگانی هستند که همه چیز را برای خود سخت می‌کنند و ترجیح می‌دهند این ریسک را به جان بخرند و در دل خطر بروند. داستان کتاب در دورانی تاریخی یعنی در زمانه صدر اسلام می‌گذرد. به همین دلیل خود مسأله زمان، مشکلات و محدودیت‌هایی را برای نویسنده ایجاد کرده است. نویسنده‌ای که قرار است درباره یک زمان تاریخی دور بنویسد برای نگارش داستانش نیاز به تحقیق گسترده‌ای دارد، چراکه ساختن درست و بدون عیب و نقص جهان داستان با ریزه‌کاری‌های فراوان آن اعم از زبان، جزئیات مربوط به لباس، پوشاک، سبک زندگی، معماری و خلاصه همه چیزهایی که لازم است در رمان به آنها پرداخت، کاری سخت و سنگین است و اگر نویسنده‌ای فقط به اندوخته‌های ذهنی خود متکی باشد، ایراداتی در روایتش از دوران تاریخی گذشته بیرون خواهد زد. گاهی برای فقط یک سطر داستان، نویسنده باید چند ساعت مطالعه و مدارک، اسناد و کتب مختلفی را مرور کند تا بتواند به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابد و این کار وقتی با رمانی ۴۴۰صفحه‌ای روبه‌رو هستیم، بسیار سخت‌‎تر می‌شود.

این سختی وقتی دو چندان می‌شود که بدانید نویسنده، روایت خود را در چند جغرافیای متفاوت روایت کرده است؛ در خوزستان در اواخر دوران سلسله ساسانیان، در شام و حجاز در دوران خلافت عثمان. به همین دلیل تنوع و تفاوت میان این مکان‌های جغرافیایی و شخصیت‌هایی که هرکدام دارای مذهبی هستند به‌خصوص اهمیت نشان دادن تفاوت‌های میان یهودیان و مسلمانان در پیشبرد خط داستانی، کار را سخت‌تر هم کرده است.از سوی دیگر، تعدد شخصیت‌ها در این رمان باعث شده، نویسنده کار سختی داشته باشد. انصاف باید داد و گفت نویسنده توانسته برای هر کدام از شخصیت‌های داستانش شناسنامه‌ای مشخص تعریف کند و هیچ‌کدام از آنها در حد یک تیپ کلی متوقف نشده‌اند و نویسنده با حوصله، آنها را آفریده و بال و پر داده است.نقطه قوت رمان صورسکوت، این است که نویسنده دغدغه‌مند سراغ داستانش رفته است. خیلی از آثار ادبی که این روزها می‌خوانیم، هدف اصلی شان فقط سرگرم‌سازی مخاطب است. البته سرگرم کردن مخاطب، حداقل انتظاری است که از یک اثر ادبی توقع داریم اما توقف در همین حد، سطح اثر را پایین نگه می‌دارد.
در این رمان، نویسنده به سوالاتی اساسی پرداخته است. گرچه کار یک نویسنده این نیست که به همه سؤالات مخاطبانش پاسخ دهد اما قائم‌خانی برای مخاطبانش پرسش‌های جدید و مهمی ‌مطرح می‌کند. این سؤال مهم شاید به ذهن خیلی از ما رسیده باشد که مگر نمی‌گوییم پیامبران اولوالعزم، ظهور پیامبر پس از خود به‌خصوص ظهور حضرت محمد(ص) را به‌صورت دقیق و با نشانه‌های فراوان مژده داده بودند، چرا پیروان‌شان هنگام ظهور پیامبر موعود، از پذیرش دعوت آن پیامبر سرباز زدند؟ مگر در ادیان یهود و مسیحیت درباره پیامبر اسلام و ظهورش از سرزمین حجاز، سخن و نشانه کم بود که یهود و نصارا پس از بعثت پیامبر(ص) انواع و اقسام دشمنی‌ها و عهدشکنی‌ها را در حق اسلام و پیامبرش روا داشتند و با تنبه قرآن روبه‌رو شدند. نویسنده صور سکوت کوشیده به این سؤال بنیادین و مهم پاسخ گوید. به‌ همین دلیل است که خواندن این رمان قطور اما خواندنی را به شما توصیه می‌کنیم.

روزنامه جام جم