بازگشت اسد به اتحادیه عرب از منظر اقتدار صورت گرفت و این موضوع، بدترین رخداد ممکن برای واشنگتن، تلآویو و اتحادیه اروپا محسوب میشود.
پیشتر فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه طی سخنرانی در شهر جده گفته بود که رئیس جمهور سوریه در اجلاس سران عرب حاضر خواهد شد. حضور اسد در این نشست برای اولین بار از زمان آغاز بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ خواهد بود .با این حال احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب در گفتوگو با العربیه مدعی شد تصمیم بازگشت سوریه به آغوش عربی به معنای از سرگیری روابط میان همه کشورهای عربی و سوریه نیست و این موضوع در هر کشوری متناسب با رویکرد آن است اما بر همگان مسجل است که حضور رسمی بشار اسد در نشست اتحادیه عرب، نقطه عطفی در تحولات منطقه و فراتر از آن، مصداق عینی پیروزی حکومت سوریه بر تروریسم تکفیری محسوب میشود. بدیهی است که برخی کشورهای عربی در برابر این پیروزی کماکان گارد بستهای اتخاذ کردهاند اما اکثرکشورهای عضو اتحادیه عرب، این پیروزی بزرگ را به مثابه واقعیتی منطقهای و میدانی پذیرفتهاند.
روز ناکامی بزرگ آمریکا و صهیونیستها
دیروز(جمعه) با مخابره تصاویر حضور بشار اسد در نشست سران اتحادیه عرب، کلکسیون ناکامیهای واشنگتن و تلآویو درمنطقه تکمیل شد.کار به جایی رسید که مقامات وزارت خارجه آمریکا نتوانستند در برابر این مسأله سکوت کنند و حضور بشار اسد در نشست اتحادیه عرب را تصمیمی اشتباه از سوی برگزارکننده این نشست ( عربستان سعودی) مورد ارزیابی و تحلیل قرار دادند. از سوی دیگر، رسانههای غربی بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را اکثرا در قالب یک خبر به افکار عمومی دنیا مخابره میکنند، بدون آنکه به ارزش راهبردی و پشتوانه منطقهای و فرامنطقهای این رخداد مهم کمترین اشارهای کنند. در زمان تأسیس داعش توسط دستگاههای اطلاعاتی آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی، مقامات ارشد غربی تصور نمیکردند با گذشت یک دهه، ناچار به پذیرش اجباری حقیقتی به نام بقای حکومت سوریه و بازگشت قدرتمندانه این کشور به اتحادیه عرب شوند. نقشه شوم سرنگونی نظام سوریه و قطع اتصالات اجزای جبهه مقاومت با یکدیگر در اتاقهای فکر غرب و رژیم صهیونیستی بارها پختوپز شده بود و در این محاسبات، خبری از احتمال بازگشت سوریه به اتحادیه عرب نبود اما اکنون، واشنگتن و صهیونیستها با واقعیتی روبهرو هستند که قدرت انکار آن را از دست دادهاند.
اضمحلال استراتژی زمین سوخته در سوریه
همانگونه که اشاره شد، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، نقطه آشکارساز شکست استراتژیک و راهبردی آمریکا در منطقه محسوب میشود. این قاعده درخصوص متحدان اروپایی و صهیونیستی واشنگتن نیز صادق است. استراتژی تبدیل سوریه و عراق به زمینهای سوخته، اکنون به استراتژی نحوه پذیرش نظم جدید منطقهای در غرب آسیا با محوریت جبهه مقاومت تبدیلشده است. این بدترین شکست محاسباتی و راهبردی غرب محسوب میشود. قطعا در این معادله، بازیگران غربی ازجمله فرانسه، انگلیس و آلمان بهعنوان کاتالیزورهای آمریکا در پیشبرد نقشه سرنگونی نظام سوریه نیز بهشدت در معرض آثار و تبعات این شکست بزرگ قرارگرفتهاند. اکنون بر سر آیندهپژوهی تحولات منطقه (با توجه به بازگشت سوریه به اتحادیه عرب) منازعات تازهای میان بازیگران غربی رخداده که از حوزه پنهان به حوزه آشکار در حال سرایت است.در همین حال مجله آمریکایی نیوزویک، بازگشت دمشق به جمع کشورهای عربی را بزرگترین شکست واشنگتن در نبرد سوریه توصیف کرده و نوشت: پیام مهم این بازگشت، لزوم پایان دادن به حضور نظامی و لغو تحریمهای آمریکا علیه سوریه است.
دعوت سؤال برانگیز از زلنسکی
از سوی دیگر حضور زلنسکی در جده عربستان و سخنرانی او در اجلاس سران کشورهای عضو اتحادیه عرب، بازتاب زیادی داشته است. این برای اولین بار است که دعوتنامهای برای حضور رئیسجمهور یک کشور خاص و نه مقامات منطقهای یا سازمانهای بینالمللی در اجلاس اتحادیه عرب ارسال میشود. براساس گزارشهای منتشر شده، زلنسکی پس از دریافت دعوتنامه از سوی محمد بن سلمان در مراسم افتتاحیه این اجلاس شرکت کرد؛ موضوعی که با انتقادات زیادی همراه شد. رسانههای عربی با انتقاد از دعوتشدن رئیسجمهور اوکراین به نشست سالانه سران کشورهای عربی، تاکید کردند این یک اقدام سیاسی بیسابقه است و باعث ناراحتی و ناهماهنگی بین اعضای اتحادیه عرب خواهد شد. تحلیلهای گوناگونی درباره دلیل دعوت بنسلمان از زلنسکی مطرح شده است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند عربستان با میزبانی از زلنسکی سعی دارد موضع میانه خود در تقابل چین ـــ روسیه و آمریکا را حفظ کند اما با اینحال برخی تحلیلگران نیز چنین موضوعی را قبول ندارند و معتقدند آنچه بن سلمان انجام داد به واقعیت موضع بیطرفانه اتحادیه عرب در قبال درگیریهای اوکراین ـــ روسیه و تلاشهای قبلی آن برای میانجیگری بین دو طرف ضربه میزند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد