کودکان کار مجازی؛ آغاز مسیر سقوط

درست است که دیدن زیبایی کودکان در قاب تلفن‌های همراه در نگاه اول احساس مثبتی را در دل مخاطب ایجاد می‌کند اما درواقع یک کودک برای همین یک فریم، از رویاهای کودکی خود دست کشیده است. در چند سال اخیر ورود به دنیای مجازی و کسب درآمد از راه جذب فالوئر و گرفتن تبلیغات، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است اما در این میان استفاده از کودکان در این فضا یکی از مشکلات مهمی است که جای تأمل بسیاری دارد چراکه این فرزندان به‌نوعی بدون اختیار و از روی ناآگاهی، ناخودآگاه به این سمت کشیده می‌شوند. این کودکان به‌اجبار از دنیای کودکانه خود کنده و به دنیای ناآشنای مجازی پرت می‌شوند و کسب درآمد خانواده بر شانه‌های نحیف این فرزندان گذاشته می‌شود.

کودکان باید سرگرم دنیای خود باشند
سیما فردوسی‌پور در گفت‌وگو با جام‌جم درباره پیامدهای کودکان کار مجازی اظهار می‌کند: «کودکان باید سرگرم کارهای کودکانه باشند و بر درس و مهارت‌آموزی تمرکز کنند و برنامه‌هایی برای آینده‌شان داشته باشند و این اصلا مناسب نیست که والدین، آنها را وسیله‌ای برای کسب درآمد قرار دهند و از فرزند خود فیلم و عکس بگیرند و در فضای مجازی به اشتراک بگذارند.» وی ادامه می‌دهد: «کسب درآمد و جذب فالوئر از کودکان آثار منفی برای آینده فرزندان به همراه دارد، آنها یاد می‌گیرند که به ساده ترین روش با مدل‌شدن و پوشیدن لباس‌های مختلف و قرار گرفتن جلوی دوربین کسب درآمد کنند و در آینده هم بدون زحمت از همین راه پول به‌دست‌آورند.»

امکان انحراف کودک در فضای مجازی
این روان‌شناس با تاکید بر این‌که استفاده از کودکان برای جذب بیشتر فالوئر و کسب درآمد از این راه اقدام تاییدشده‌ای نیست، معتقد است: «این فرزندان دلیلی نمی‌بینند که بخواهند زحمت بکشند و درس بخوانند و مهارت بیاموزند. والدین می‌خواهند که بچه‌های‌شان را وسیله قرار دهند تا مسائل مالی را تامین کنند اما احتمال بسیاری هم وجود دارد که فرزندان هم به همین سمت میل کنند و بعضا در این فضاها خطا و انحرافات هم وجود دارد و ممکن است که فرزند به راه‌های انحرافی کشیده شود.‌»
فردوسی‌پور عنوان می‌کند: «به‌هرحال کودک وارد فضای دیگری می‌شود که با توجه به کم بودن سن برایش مناسب نیست. همچنین ارتباطاتی را تجربه می‌کند که ممکن است افراد موجهی نباشند. این روش کودک را خیلی زودتر به سمت انجام کارهایی ازجمله مد و فشن سوق می‌دهد که از سن خودش بسیار بالاتر است.» وی می‌گوید: «همچنین این‌که فضای فکری کودک نباید برای چگونه قرار گرفتن در فضای مجازی و مد و این دسته از موضوعات پر شود. کودک باید کودکی کند و دنیای بچگی خودش را داشته باشد.»

کودک کار مجازی استرس دارد
این روان‌شناس درباره ایجاد مشکلات روحی برای کودکان کار در فضای مجازی توضیح می‌دهد: «از سوی دیگر این موضوعات به‌نوعی استرس بسیاری را هم به کودک منتقل می‌کند چراکه این اقدامات همیشه سرگرم‌کننده نیست بلکه دستوراتی به این کودکان برای درست انجام‌دادن کارها و فرمان‌هایی داده می‌شود که چه بگویند، چگونه باشند تا کار درست از آب درآید بنابراین با توجه به سن کم کودک، هنوز یاد نگرفته که استرس‌هایش را چگونه کنترل کند و این فشاری است که بر کودک وارد می‌شود.»
فردوسی‌پور درباره راهکار مناسب برای کنترل موضوع کودکان کار مجازی اظهار می‌کند: «اگر کودکانی خودشان به این کار اصرار دارند، باید با آنها در جلسات مختلف صحبت کنند تا از پیامدهای این اقدامات به‌درستی آگاه شوند. همچنین مدرسه و خانواده امکان ورزش و سرگرمی‌های مناسب و فراوانی مانند رفتن به پیک‌نیک، اردوگاه‌ها و مسافرت را برای آنها ایجاد کنند تا کودک یک‌بعدی بار نیاید و با ابعاد مختلف وجودی خودش به‌درستی آشنا شود. وقتی کودک سرگرم باشد، تنها روی یک مساله تمرکز نمی‌کند و فقط به این فکر نمی‌کند که از خودش عکس بگیرد و در فضای مجازی بگذارد.»

ضرورت اطلاع‌رسانی به والدین
وی عنوان می‌کند: «اگر هم والدین از فرزندان خود برای جذب فالوئر و کسب درآمد در فضای مجازی استفاده می‌کنند، در این خصوص به والدین هم باید اطلاع‌رسانی شود. همچنین آنها باید از موقعیت‌ها و فرصت‌های مناسب برای کسب درآمد آگاه شوند.»
این روان‌شناس می‌گوید: «همچنین والدین باید بدانند که این کارها چه آسیب‌هایی به فرزندان آنها وارد می‌کند. بنابراین باید بروشورهایی تهیه شود و رسانه‌ها در این خصوص فعال‌تر عمل کنند و حتی کتاب‌هایی نوشته شود و در اختیار والدین قرار گیرد تا اطلاعات آنها در این زمینه افزایش یابد و بدانند که با این کار چه آسیب‌هایی به فرزندان‌شان وارد می‌شود و چه عادت‌هایی را در آنها ایجاد می‌کند و به‌جای این کارها چه رفتارهایی را می‌توان جایگزین کرد.»

کاهش اعتمادبه‌نفس با نظرات منفی
فردوسی‌پور، روان‌شناس می‌گوید: «کودک با حضور در فضای‌مجازی همیشه با نظرات مثبت دیگر کاربران مواجه نمی‌شود و در بسیاری موارد هم در این مسیر به او بی‌توجهی می‌گردد. وقتی یکی مساله را پیش می‌برد و با ناکامی و ناامیدی روبه‌رو شود، دچار افسردگی می‌گردد، بنابراین نمی‌توان روی این کار حساب کرد که کودک امتیاز به‌دست‌می‌آورد و حتما به‌صورت مثبت جلو می‌رود.»
وی ادامه می‌دهد: «گاهی شخص به نظر سایرین مثبت به نظر می‌رسد و گاهی هم با نظرات منفی کاربران مواجه می‌شود اما مشکل این است که یک کودک نمی‌تواند با این موارد کنار بیاید و به عزت‌نفس کودک بر می‌خورد و اعتمادبه‌نفس‌اش را از دست می‌دهد بنابراین باید کودکانی که در این مسیر وارد می‌شوند از موضوع به‌درستی آگاه گردند.»
این روان‌شناس یادآور می‌شود: «کودک باید بداند که کار در فضای مجازی نمی‌تواند یک برنامه درازمدت برای او باشد و نباید عادتی را در کودک ایجاد کند تا تمام فضای فکری خود را با این موارد پر نماید و به‌جای این‌که کارهای درسی‌اش را انجام دهد، دائم به فکر مد و جلوی دوربین رفتن باشد چراکه این‌گونه موارد برای سن یک بچه اصلا مناسب نیست.»