زمانی برای ذخیره سازی کالاهای اساسی

این کالاها با افزایش قیمت در بازارهای جهانی همراه بود و شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که کشورهای مختلف دیگر حاضر به فروش کالاها نبودند. حالا قیمت برخی کالاهای اساسی در جهان کاهش یافته که به نظر می‌رسد کشورهای وارد کننده مانند ایران اکنون بهترین فرصت را در اختیار دارند تا بتوانند خوداتکایی‌شان را تقویت کنند. در این باره جام‌جم گزارشی تهیه کرده که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید. 

ایران بخشی از کالاهای اساسی خود را از طریق واردات تامین می‌کند. در سال۱۴۰۰ دولت به منظور افزایش ذخیره سازی گندم اقدام به واردات کرد اما در سال زراعی ۱۴۰۲ ـــ ۱۴۰۱ قیمت خرید تضمینی افزایش یافت و با این‌که بودجه برای خرید ۸.۵میلیون تن در نظر گرفته شده بود بیش از ۱۰میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شد. در واقع ایران در سال زراعی مذکور نیازی به واردات گندم نداشت و این موضوع باعث خودکفایی در گندم و نان شد اما باید توجه داشت در شرایط فعلی امکان خودکفایی در سایر کالاهای اساسی وجود ندارد و ابتدا باید تنظیم بازار از مسیر واردات اتفاق بیفتد و همزمان برنامه‌ریزی برای خودکفایی اجرا شود. برنامه‌های تولید دنیا به‌ویژه پس از جنگ روسیه و اوکراین و پاندمی کرونا به سمت افزایش تولید محصولات اساسی در داخل متمرکز شده است و برنامه‌های خود را بر این اساس تدوین و روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.

کاهش قیمت در جهان

کاهش قیمت انواع نهاده‌ها و کالاهای اساسی کشاورزی در بازارهای جهانی فرصت استثنایی فراهم کرد که وارد کنندگان می‌توانند از آن استفاده کنند. معمولا کشورهای وارد کننده مترصد زمانی هستند که قیمت‌ها در بازار کاهش یابد، زیرا ارز کمتری را برای آن پرداخت خواهند کرد.
بلومبرگ دراین باره گزارش داده در بازار جهانی دیروز کاهش ۵/۵دلاری قیمت گندم، ۱۴دلاری یولاف، ۵.۵ دلاری دانه روغنی سویا، و ۵.۲دلاری گیاه روغنی کانولا رقم خورد که می‌تواند واردکنندگان این کالاهای اساسی را برای واردات بیشتر وسوسه کند.
ایران هم از کشورهای وارد کننده این‌گونه محصولات نظیر خوراک دام و روغن است. سالانه حدود ۱۸میلیارد دلار واردات بخش کشاورزی است که ۲۵درصد آن مربوط به روغن است و حدود ۵.۵میلیارد دلار هم واردات خوراک، دام و طیور انجام می‌شود، بدیهی است که واردات در زمان خودش می‌تواند باعث خروج کمتر ارز از کشور شود.

قیمت‌های پرنوسان کالاهای وارداتی

کارشناسان بهترین گزینه را کاهش وابستگی به واردات عنوان می‌کنند که در ثبات تامین و قیمت داخلی هم تاثیر مضاعفی خواهد داشت، بازاری که متکی به واردات باشد، پرنوسان خواهد بود و قیمت‌ها مدام تغییر می‌یابد.
علی عزیزی، کارشناس کشاورزی معتقد است که ایران به دلیل داشتن تنوع آب و هوایی، ظرفیت تولید همه این محصولات را دارد و باید برنامه‌ریزی دقیق‌تری شود، برنامه‌های کاهش خود اتکایی سال‌هاست برای روغن تدوین می‌شود اما همچنان وابستگی ما در این بخش بیش از ۹۰درصد است.
وی طرح الگوی کشت را مفید عنوان کرد و گفت:‌ متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی گزارشی از این روند پیشرفت این طرح ارائه نمی‌دهد اما ظاهرا آن‌طور که از استان‌ها گزارش می‌رسد توفیق چندانی نداشته است.
از سوی دیگر باید توجه داشت ایران اکنون در شرایط ثبات ارزی قرار دارد و می‌تواند در این زمینه اقدام فوری انجام دهد. همچنین منابع آزاد شده ایران از کره جنوبی امکانی فراهم کرده تا بتواند برای خرید کالاهای اساسی از آن بهره ببرد و ظاهرا شرایط فعلی برای واردات مطلوب است. 

دلایل نوسان قیمت

اردیبهشت ماه بود که کالاهای اساسی دوباره روند کاهشی را طی کرد که دلیل اصلی آن به دلارزدایی برمی‌گردد. در واقع بحران سقف بدهی در آمریکا، نگرانی از رکود در اقتصاد جهان، عدم شفافیت در تصمیمات فدرال رزرو آمریکا درباره سیاست‌های مالی و افزایش تقاضا برای اسکناس سبز از عواملی هستند که باعث کاهش قیمت کالاهای اساسی در جهان شده است.در واقع افزایش بدهی آمریکا باعث شده میل به دلار در جهان کاهش یابد و بر قیمت کالاهای اساسی نیز تاثیر بگذارد. این موضوع حتی وزارت خزانه‌داری و رئیس جمهور آمریکا را درگیر کرده تا بتوانند نکول را انجام دهد و سقف بدهی را بالا ببرد.