روایت عاشورا و قصه رحیل

در میان پیامک‌های مردمی می‌توان سراغی از برنامه‌های قدیمی، جدید، سریال‌ها و مستندها گرفت. این سامانه از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین راه‌های ارتباطی مردم با برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی است که با نگاه پژوهشی، به تماس‌ها و نظرات مردمی می‌پردازد تا یک نظام ارتباطی جامع و پویا فراهم کند وبستری شود برای تسهیل جریان تعامل‌متقابل رسانه با جامعه مخاطبان. جام‌جم در گزارش پیش‌رو، پیامک‌های مردمی یک‌هفته اخیر را بررسی و به کلیدواژه‌های پرتکرار آن اشاره‌کرده است. 

عاشورای برادران

 نگاهی به پیامک‌های مردمی در یک هفته اخیر نشان می‌دهد چند برنامه که به‌تازگی پخش خود را به اتمام رسانده‌اند، در میان برنامه‌های پرمخاطب بوده است. از‌جمله این موارد، می‌توان به سریال عاشورا به کارگردانی هادی حجازی‌فر اشاره کرد. این مجموعه که در هفت قسمت از تلویزیون پخش شد، روایتی از شهیدان باکری و لشگر ۳۱ عاشورا بود. نسخه سینمایی سریال عاشورا با نام موقعیت مهدی در چهلمین جشنواره فیلم فجر برنده پنج جایزه، از‌جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد و توانست در اکران عمومی هم، عنوان پرفروش‌ترین فیلم دفاع‌مقدس تاریخ سینمای ایران را از آن خود کند. مجموعه عاشورا در هر قسمت از یک زاویه تازه به لشگر عاشورا و مصیبت‌های برادران باکری در زمان جنگ می‌پرداخت. هادی حجازی‌فر، ژیلا شاهی و وحید آقاپور از بازیگران این مجموعه بودند. نام این سریال در میان پیامک‌های مردمی تکرار شده و بسیاری از مخاطبان از پخش آن تشکر کرده‌اند.

یک قصه تاریخی

مجموعه دیگری که می‌توان سراغی از آن را در پیامک‌های مردمی گرفت، رحیل به کارگردانی مسعود آب‌پرور است. این سریال تاریخی، روایتی از پایان دوران قاجار و ابتدای پهلوی است که در عین‌حال، قصه‌ای زنانه دارد. شخصیت اصلی این سریال مها، دختر جوانی است که از سفر کربلا بازمی‌گردد و تلاش می‌کند زنان اندرونی را همراه کند تا یک تعزیه عاشورایی اجرا کنند. در این میان، روایت تاریخ و کنار رفتن قاجار هم بیان می‌شود. این مجموعه برای استناد به تاریخ در حین روایت درام، پژوهش‌های بسیاری را پشت‌سر گذاشته بود. فرهاد نقدعلی، نویسنده این مجموعه پیش از این در‌خصوص این پژوهش‌ها به جام‌جم گفته بود: پژوهش کار به شکل جدی انجام شده است. در واقع درباره هر مبحثی که در سریال مطرح می‌کردیم، پژوهش صورت می‌گرفت؛ مثلا صحاف‌خانه‌های آن زمان، کتابخانه سلطنتی آن دوران و ذخایر موجود در کاخ گلستان که قبل از مطرح شدن در سریال درباره آن تحقیق می‌کردیم. به لحاظ زمانی حدود دو سال و نیم زمان برد، چون تحقیقات‌مان را شروع کردیم و بعد نگارش و تحقیق را در کنار هم ادامه دادیم. هنوز هم برای قسمت‌های بعد در تلاش هستم، برخی مسائل را با نظر مشاور تاریخی اضافه کنم. مسائل تحقیقاتی بسیار کار سختی است و این وسواس از طرف من و هم از طرف آقای عباسی‌زاده بوده؛ حتی روی پوستر‌های تئاتر که به دیوارها‌ زده می‌شد، حساس بودم که اگر دوربین هم آنها را نمی‌گرفت، کلمات درست استفاده شود.

تشکر از«طبیب»

اگر از آن دسته مخاطبان تلویزیون باشید که در ساعت‌های منتهی به ظهر پای رسانه‌ملی می‌نشینند، احتمالا وقتی به شبکه سه می‌زنید، روی برنامه طبیب توقف می‌کنید. این برنامه در طول فعالیت خود توانسته مخاطبان بسیاری را به سمت خود جذب کند که حالا نام آن در میان پیامک‌های مردمی هم دیده می‌شود. این برنامه با دعوت از پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت درصدد است مباحث پزشکی و سلامت را به اطلاع مخاطبان خود برساند تا سطح سلامت و اطلاعات پزشکی شهروندان ارتقا یابد. این برنامه در مدت کرونا، توانسته بود به‌واسطه مطرح کردن مباحث پزشکی و اطلاع‌رسانی حوزه کرونا، مخاطبان بیشتری را به سمت خود بکشاند. 

آقای قاضی همچنان پرطرفدار

از دیگر مجموعه‌هایی که بازپخش آن به‌تازگی به اتمام رسیده اما نام آن برای تشکر در میان پیامک‌های مردمی دیده می‌شود، می‌توان به آقای قاضی اشاره کرد. این مجموعه ترکیبی از مستند و تله‌تئاتر است و به موضوع‌ پرونده‌های واقعی می‌پردازد. قاضی داستان شخصیتی شجاع، قوی، با علم و دانش زیاد و قاطع است.
سیدمحمد حسینی، نویسنده آقای ‌قاضی پیش از این در‌خصوص پرداختن به قصه‌های مختلف در این برنامه به جام‌جم گفته بود: ما به‌دلایلی انتخاب‌های محدودی روی پرونده‌های واقعی داشتیم. نوع پرداختی که ما در این مجموعه و داستان‌ها داشتیم بر این اساس بود که فضای کار تحت هیچ شرایطی از صحنه دادگاه بیرون نرود و ما وابسته به بخش روایی داستان بیرون از دادگاه نباشیم و همه ماجرا را داخل دادگاه روایت کنیم. از طرفی حس کار را هم باید درمی‌آوردیم. به ‌همین‌دلیل انتخاب‌های‌مان طبیعتا محدود می‌شد. نکته مهمی که برای ما در این مجموعه اهمیت داشت این بود که نمی‌خواستیم فضای دادگاه خیلی عصبی باشد؛ یعنی تمام تلاش‌مان را می‌کردیم که تنش در کار نباشد و اگر هست هم به حداقل رساندیم، یعنی نمی‌خواستیم فضای کار تاریک و سیاه، تلخ، جانکاه و اعصاب‌خرد‌کن و شبیه سینمای اجتماعی باشد. حتی می‌خواستیم جاهایی مخاطب‌مان لذت ببرد و بخندد و 
مفرح باشد.  البته مسأله تاثیرگذاری برای پیشگیری از برخی مشکلات حقوقی هم از‌جمله اهداف این مجموعه بوده که حسینی، نویسنده آقای قاضی در این رابطه گفته بود: مهم‌ترین جنبه‌ای که این سریال پیدا کرد و خیلی موفق بود، مسأله آموزش مسائل حقوقی بود. یعنی طبق صحبت‌هایی که با دوستان و آشنایان داشتیم، متوجه شدم هر‌کدام یک مسأله حقوقی از این سریال یاد گرفته بودند؛ ضمن این‌که تلاش کردیم زبان پیچیده نظام حقوقی کشور را تا حد ممکن ساده‌سازی کنیم تا لطمه‌ای هم به آن زبان وارد نکرده باشیم. یعنی بار حقوقی را از آن نگرفته باشیم اما برای مخاطب قابل‌فهم باشد؛ چون واژه‌ها در قانون قضایی کشور ما حساس و سنگین هستند و هر‌کدام بار قانونی هم پیدا می‌کنند. به‌نظرم موفق‌ترین گامی که این سریال برداشت، همین مسأله بود. همین یکی از پیچیده‌ترین مراحل نگارش متن ما بود. بنابراین نمی‌توانید در سریال‌سازی تلویزیونی متنی را پیدا کنید که تا این میزان بازنویسی داشته باشد. گاهی پیش می‌آمد ما هر متن را ۸-۷ بار به‌صورت کامل بازنویسی می‌کردیم.

مخاطبان مستند دوست

اما از دیگر برنامه‌هایی که می‌توان نشانی از آن در میان پیامک‌های مردمی گرفت، مستندهای جشنواره مستند تلویزیونی است که در چند وقت اخیر، به صورت شبانه از شبکه مستند پخش می‌شود. مستندهای راه‌یافته به بخش مسابقه این جشنواره، از ابتدای مهر روی آنتن شبکه مستند رفته‌اند تا مردم به آنها رای بدهند و انتخاب‌شان کنند. حالا در چند پیامک‌ ارسال شده به سامانه ۱۶۲، از این مستندها تشکر شده که نشان می‌دهد بر خلاف گذشته، مستندها هم در میان برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون است. از‌جمله مستندهایی که در پیامک‌ها از آنها تشکر شده، می‌توان به در لباس سربازی، عملیات دماوند، نبرد برای زندگی، دوست قدیمی، امید یک تالاب و فرمانده جنگ اشاره کرد. 

درخواست‌های مردمی

بخشی از پیامک‌های مردمی، مربوط به درخواست‌هایی است که درباره پخش دوباره برنامه‌ها بوده. برخی از آنها به‌تازگی بازپخش داشته و برخی هم، مدت‌ها از پخش آن گذشته است. در این میان، نام برنامه‌هایی مثل زندگی پس از زندگی، سیدخندان و بلا به دور در پیامک‌ها دیده می‌شود. در عین‌حال، سریال‌هایی مثل چارخونه، پایتخت و گاندو هم از دیگر سریال‌هایی است که در میان درخواست‌های مردمی دیده می‌شود. 

کلیدواژه‌های پرتکرار پیامک‌های مردمی

۱- سریال عاشورا
۲- سریال رحیل
۳- برنامه طبیب
۴- مستندهای جشنواره
۵- درخواست بازپخش سریال‌ها