۸راهکار توسعه صادرات غیرنفتی

از احتمال افزایش نرخ‌ارز گرفته تا وابستگی بیشتر به واردات که هرکدام برای اقتصاد آسیب‌هایی را به دنبال دارد. حدود ۹ ماه است که سیاست تثبیت نرخ ارز در کشور اجرا می‌شود و طی این مدت انتظارات تورمی کاهش چشمگیری داشته و تقاضا در بازارهای مختلف شکل واقعی به خود گرفته است، با این حال ناترازی تجاری غیر نفتی می‌تواند همه این دستاوردها را به حاشیه‌ببرد که در ادامه گزارش به راهکارهای مقابله با آن پرداخته‌ایم. 
کسری تجاری غیر نفتی به این معناست که واردات بیشتر از صادرات است. زمانی که صادرات از واردات بیشتر باشد، تراز تجاری مثبت و بر عکس آن تراز‌تجاری منفی خواهد شد. چندی پیش بانک مرکزی ایران در گزارشی تاکید کرد تراز بازرگانی کشور طی سال‌های اخیر عموما منفی بوده و تشدید کسری بازرگانی ناشی از کاهش ارزش کالاهای صادراتی همزمان با افزایش ارزش کالاهای وارداتی است. به نظر می‌رسد سیاست تجاری کشور باید تغییراتی داشته باشد که تراز تجاری یا به نقطه تعادل برسد یا مسیر مثبت را طی کند.
   
جزئیات آمار 
آمار هشت ماهه ۱۴۰۲ تجارت خارجی نشان می‌دهد که در این بازه زمانی مجموعا ۲۴.۷میلیون تن واردات به ارزش ۴۲.۱ میلیارد دلار داشته‌ایم که به لحاظ وزنی واردات حدود ۴درصد افزایش و به لحاظ ارزشی حدود ۱۲درصد افزایش داشته است. در هشت ماهه امسال ۹۰میلیون تن صادرات غیر نفتی به ارزش بیش از ۳۲میلیارد دلار داشته‌ایم که در مقایسه با سال گذشته ۲۷درصد افزایش وزن و ۱.۶درصد به لحاظ ارزشی افزایش داشته است. گرچه بر اساس این آمارها به ظاهر تراز تجاری غیر نفتی ما، مثبت نیست اما با لحاظ نفت، تراز تجاری کشور بیش از ۱۰میلیارد دلار مثبت بوده است. بخش مهمی از کسری‌های تراز تجاری غیرنفتی ناشی از کاهش قیمت‌های جهانی به‌ویژه در حوزه محصولات پتروشیمی است که بخش عمده‌ای از صادرات غیر نفتی ما را تشکیل می‌دهد و حدود ۴۰‌درصد کاهش قیمت جهانی داشته‌است. به همین دلیل گرچه ۲۷درصد افزایش وزن در صادرات غیر نفتی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشتیم اما کاهش قیمت‌های جهانی موجب شده که به لحاظ ارزشی فقط ۱.۶درصد افزایش داشته باشیم. علاوه براین عدم پیچیدگی فناوری دراقتصاد ایران موجب شده متوسط ارزش یک وزن ثابت ازکالاهای صادراتی کمتر از واردات به همان وزن باشد.
   
مزیت ارتباط با روسیه
یکی از راهکارها، رشد صادرات غیر نفتی است که دردوسال گذشته این موضوع با جدیت پیگیری شد اما در برخی بخش‌ها شاهد ضعف‌هایی هستیم. روسیه اکنون می‌تواند تراز تجاری ایران رامثبت کند. بررسی‌ها نشان می‌دهدتجارت روسیه بیش از ۴۰۰میلیارد دلار است و اگر فقط یک درصد واردات به روسیه توسط ایران انجام شود ایران چهار میلیارد دلار به تعادل نزدیک خواهد شد. توسعه روابط با همسایگان ازدیگر موضوعاتی است که باید در نظر داشت. ایران در طول دو سال گذشته به عضویت سازمان‌های جهانی مانند شانگهای و بریکس درآمده که رشد تجارت کشور در این مدت ناشی از همین موضوع است.  
   
اوراسیا؛ مسیر رشد تجارت
یحیی لطفی‌نیا، کارشناس اقتصادی درباره چگونگی افزایش صادرات و تراز تجاری مثبت معتقد است که اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) از جمله پیوندهای اقتصادی منطقه‌ای است که ایران در‌تلاش است به عضویت آن درآید. اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک سازمان بین‌المللی برای ادغام اقتصاد منطقه‌ای است که شخصیت‌حقوقی بین‌المللی دارد. 
وی ادامه داد: هدف اصلی از ایجاد اتحادیه اقتصادی اوراسیا را باید تلاش در مسیر تحقق پروژه همگرایی اوراسیا دانست که دستیابی به اهداف سیاسی را از مسیر اقتصاد دنبال می‌کند و به منظور نیل به این هدف، چهار سیاست «توسعه سازمانی، توسعه داخلی، توسعه از مسیر روابط دوجانبه و توسعه خارجی» را پیگیری می‌کند.

راهکارهای توسعه صادرات
حذف قوانین زائد
بهبود فضای کسب و کار
بازنگری در پیمان‌سپاری ارزی
بازنگری قانون تجارت
بهره‌مندی از ظرفیت مناطق آزاد
توسعه لجستیک
شناسایی بازارهای صادراتی
توسعه روابط با همسایگان