نولان جایزه‌اش را گرفت، اسکورسیزی تنبیه شد

اسکار برای تطهیر کشتارجمعی

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، کریستوفر نولان برنده اصلی نودوششمین دوره جایزه اسکار بود و توانست با فیلم «اپنهایمر» جوایز اصلی این دوره از اسکار را از آن خود کند. نولان بعد از کارگردانی فیلم‌های موفقی چون بی‌خوابی، بتمن آغاز می‌کند، شوالیه تاریکی، تلقین، شوالیه تاریکی برمی‌خیزد، میان‌ستاره‌ای و تنت به‌سراغ پروژه اوپنهایمر آمد و این فیلم که با جنجال و سروصدای زیادی ساخته شد، از قبل بیشترین جوایز اسکار را برای خود ذخیره کرده بود، چرا که مشخص بود این فیلم، از نظر آمریکایی‌ها یک فیلم راهبردی است و باید از آن با قدرت و قوت حمایت کرد.

کد خبر: ۱۴۴۹۰۵۸

نویسنده آرش شفاعی - گروه فرهنگ و هنر

اپنهایمر چهره‌ای بدنام و منفور در تاریخ است، شخصیتی که دانش خود را در خدمت ماشین جنگی آمریکایی‌ها قرار داد و با ساختن بمب اتمی، بزرگ‌ترین قتل‌عام تاریخ را در عرض چند دقیقه رقم زد. چنین شخصیت بدنامی‌ برای قرار گرفتن در فهرست چهره‌هایی که باید از آنان برچسب‌زدایی شود و به‌جای یک چهره سیاه‌رو به یک آمریکایی وطن‌پرست تبدیل شود، نیاز به جادوی سینما داشت و چه جادوگری چیره‌دست‌تر از نولان؟ نولان این پروژه را به دست گرفت و بامداد دیروز، نتیجه آن را هم دید و با در دست داشتن چندین مجسمه اسکار به خانه رفت.

درس ‌هالیوود برای ما
نظام فرهنگی آمریکا بدون هیچ تعارف و ملاحظه‌ای به اشخاص، کمپانی‌ها و فیلم‌هایی که راهبرد‌های کلان کشو را پیش می‌برند، ارزش افزوده می‌‌دهد. اپنهایمر داستان زندگی مردی به همین نام است که دارای گرایش‌های سیاسی به سمت نیروهای چپ آمریکاست، در عین حال یک دانشمند برجسته آمریکایی است که در جریان جنگ جهانی دوم، پروژه ساخت بمب هسته‌ای را به‌دست می‌گیرد و موفق می‌شود زودتر از رقبای روس خود، به این توانایی نظامی ‌بزرگ دست یابد. او در این روند، درگیر کشاکش‌های ذهنی و اخلاقی هم هست و بعد از سال‌ها، دچار مشکل می‌شود چرا که جریان ضدکمونیسم دوران جنگ سرد، او را به محاکمه می‌کشاند. او در کمیسیون انرژی اتمی آمریکا مورد بازخواست قرارمی‌گیرد و سرانجام، از اوج به زیر کشیده می‌شود. فیلم اقتباسی از کتاب «پرومته آمریکایی، پیروزی و تراژدی جی رابرت اوپنهایمر» ولی خوانش و لحن نولان فیلمساز آن را به یک فیلم نولانی خاص تبدیل کرده و فرامتن آن یعنی تطهیر چهره دیوسیرت سازنده بمب اتم را به‌عنوان فردی که شجاعانه دست به ابتکاری زده است تا آتش جنگ را خاموش کند، در سراسر آن حضور دارد. دراین فیلم، «پدر بمب اتمی» انسانی تیزهوش، مهربان، قدرنشناخته شده و مظلوم نمایش داده می‌شود اما نولان از یاد می‌برد که نتیجه مهربانی! این فرد، صدها هزار کشته و معلول و محو شدن دو شهر با انسان‌هایی عادی و شهروندانی بیگناه در عرض چند ثانیه از نقشه جهان بوده است. کیلین مورفی، بازیگر نقش نولان که برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد شد، توانسته است اپنهایمری را در ذهن مردم آمریکا خلق کند که قربانی دعواهای شخصی و جاه‌طلبی‌های سیاسی شد، کسی قدر او را نشناخت و سرانجام زندگی و آبرویش فدای پیروزی نظامی‌ آمریکا در جنگ جهانگیر دوم شد. فیلم یک پیام خطرناک، ضداخلاقی و ضدانسانی دارد، ساختن بمب اتم، کشتار غیرنظامیان و قتل‌عام‌های بی‌سابقه، بخشی از واقعیت صحنه نبرد در جنگ بود، اتفاقی که خود اپنهایمر هم دوست داشت ولی خب دیگر چاره‌ای نبود، یا باید ژاپنی‌ها کشته می‌شدند یا آمریکایی‌ها و در این دوگانه، البته انتخاب این باید باشد که آمریکایی‌های کمتری کشته شوند!

مارتین نقره‌داغ شد
نشان دادن چهره‌ای مظلوم از اپنهایمر و نظام سیاسی آمریکا جعل آشکار تاریخ است اما برای دستگاه پروپاگاندای آمریکایی، چه باک از تحریف تاریخ؟! مهم آن است که اگر فرداروزی دوباره شخصی در موقعیت اپنهایمر قرار گرفت و مجبور بود برای پیشبرد سیاست‌های نظامی‌ و سیاسی دولت آمریکا، مرگ هزاران انسان را انتخاب کند، دست و دلش نلرزد؛ چراکه او هم راهی را رفته که قهرمانانی پیش از او رفته‌اند! اپنهایمر با استفاده از هوش و قدرت فیلمسازی نولان از میان نام‌های سیاه تاریخ آمریکا خارج شد و به نظر می‌رسد قضاوت جامعه آمریکا و احتمالا بخشی از جامعه جهانی، درباره چهره‌هایی مانند او به سیاهی گذشته نباشد. سینما در آمریکا، می‌تواند بخشی از اصول اخلاقی پذیرفته‌شده در حافظه جامعه جهانی را تغییر دهد. وقتی فیلم نولان را می‌بینید، کمتر به مفهوم تاریک و سیاه کشتار جمعی فکر می‌کنید، حتی در صحنه‌هایی که اپنهایمر مرگ و زجر غیرنظامیان را تصور می‌کند به چهره‌ای ‌مظلوم تبدیل می‌شود. شاید بعد از این باید منتظر سفیدشویی دیگر دانشمندان و چهره‌های قاتل در تاریخ آمریکا باشیم که با ساختن بمب‌های هیدروژنی، شیمیایی و جنگ‌افزارهای دیگر، راه را بر استیلای خونین کشورشان بر دیگر کشورها باز کنند.از این منظر، آمریکایی‌ها انتخاب درستی کرده‌اند، چرا باید بین فیلمی‌که چنین پیامی‌را پخش می‌کند و فیلمی‌ دیگر (قاتلان ماه کامل به کارگردانی مارتین اسکورسیزی) که از کشتار رنگین‌پوستان در آمریکای متمدن سخن می‌گوید، تردید کنند؟ همآن‌قدر که تجلیل تمام و کمال از «اوپنهایمر» با اهدای هفت مجسمه طلا، قابل توجه بود، بی‌اعتنایی مطلق‌ هالیوود به اسکورسیزی و فیلمش هم درس‌هایی داشت. «قاتلان ماه کامل» سومین فیلم اسکورسیزی است که پس از«دار و دسته‌های نیویورک» و «ایرلندی»، با وجود کسب ۱۰ نامزدی در اسکار، از مراسم با دست خالی رفت. هالیوود به شکلی قاطع اسکورسیزی پیر و فیلم ضد‌آمریکایی‌اش را تنبیه کرد. کار تا جایی پیش رفت که اهداکنندگان مجسمه اسکار، برخلاف پیش‌بینی‌ها حتی جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را به لیلی گلادستون ندادند و این مجسمه هم نصیب اما استون شد.

رکوردهای جدید در اسکار
بهترین فیلم: اوپنهایمر
بهترین کارگردان: کریستوفر نولان، برای اوپنهایمر
بازیگر مرد نقش اصلی: کیلین مورفی، برای اوپنهایمر
بازیگر زن نقش اصلی: اما استون، برای بیچاره‌ها
بازیگر مرد نقش مکمل: رابرت داونی جونیور، برای اوپنهایمر
بازیگر زن نقش مکمل: دیواین جوی راندولف، برای جاماندگان
فیلمنامه اورجینال: ژوستین تریه و آترور هراری، برای آناتومی ‌یک سقوط
فیلمنامه اقتباسی: کورد جفرسون، برای داستان آمریکایی
انیمیشن بلند: پسر و مرغ ماهیخوار، از‌ هایائو میازاکی و توشیو سوزوکی
طراحی تولید: سرچلایت پیکچرز، برای بیچاره‌ها
فیلمبرداری: هویت فن هویتما، برای اوپنهایمر
طراحی لباس:‌ هالی ودینگتون، برای بیچاره‌ها
تدوین: جنیفر لیم، برای اوپنهایمر
چهره‌آرایی و آرایش مو: بیچاره‌ها
صدا: تارن ویلرز، برای منطقه مورد علاقه
جلوه‌های ویژه: گودزیلا، منهای یک
موسیقی فیلم: لودویگ گورانسون، برای اوپنهایمر
بهترین ترانه: بیلی آیلیش، برای باربی
مستند بلند: ۲۰ روز در ماریوپل، ساخته مستیسلاو چرنوف
بهترین فیلم بین‌المللی: منطقه مورد علاقه، ساخته جاناتان گلیزر از بریتانیا
انیمیشن کوتاه: جنگ تمام‌شده: با الهام از موسیقی جان و یوکو، ساخته دیو مولینز و برد کوپر
مستند کوتاه: آخرین تعمیرگاه، ساخته بن پراودفوت
فیلم کوتاه: داستان شگفت‌انگیز هنری شوگر، ساخته وس اندرسون

با اهدای این جوایز، رکورد جوان‌ترین برنده‌ دو جایزه اسکار در تاریخ این رویداد سینمایی به‌نام بیلی آیلیش ثبت شد. او پیش از این آهنگ اصلی فیلم «جیمز باند» را خوانده و جایزه اسکار گرفته بود. همچنین ناکامی ‌بزرگ مارتین اسکورسیزی با عدم کسب هیچ جایزه با وجود ۱۰ نامزدی برای سومین بار نام این کارگردان را وارد کتاب رکوردهای اسکار کرد. اسکورسیزی قبلا هم برای «دار و دسته‌های نیویورک» (۲۰۰۲) و «مرد ایرلندی» (۲۰۱۹) با وجود نامزدی در ۱۰ شاخه موفق به کسب هیچ جایزه‌ای نشده بود. دیواین جوی راندولف هم که برای جاماندگان جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن را دریافت کرد، دهمین هنرپیشه سیاهپوستی است که در این رشته برنده شده است.

صدای فلسطین در اسکار
نسل‌کشی غزه در سطح جهانی چنان بی‌آبرویی برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است که حتی در مراسمی‌مانند اسکار هم صدای مظلومیت و حمایت وجدان بشری از آنان به گوش می‌رسد. اعتراض به رژیم صهیونیستی هم در داخل سالن برگزاری مراسم و هم در خارج از آن به گوش رسید. بازیگران فیلم معروف آناتومی ‌یک سقوط که برنده بهترین فیلمنامه غیر‌اقتباسی شد، با پیکسل‌های پرچم فلسطین روی سینه خود در فرش قرمز اسکار حاضر شدند.

برندگان اسکار در میان معترضان
همچنین یکی از برندگان اسکار بهترین فیلم غیر‌انگلیسی‌زبان در این مراسم گفت: یهودی بودن ما توسط اشغالگران ربوده شده است. چندین شرکت‌کننده، از‌جمله بیلی آیلیش و فینیاس‌ که نامزدهای بهترین آهنگ اصلی برای فیلم «باربی» بودند، هم برای نشان دادن حمایت از پویش هنرمندان برای برقراری آتش‌بس در غزه، سنجاق سینه قرمزی بر لباس‌شان زدند. آوا دوورنی و رامی‌یوسف نیز از‌جمله افرادی بودند که این سنجاق را روی لباس‌شان داشتند. از سوی دیگر اعتراض به تهاجم رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه ترافیک را نزدیک تئاتر دالبی لس‌آنجلس که محل برگزاری نود و ششمین دوره اسکار بود، مختل کرد.

پیاده‌روی اجباری
آسوشیتدپرس گزارش داد در آستانه برگزاری مراسم اسکار، معترضان به رژیم صهیونیستی برای کشتار مردم غزه، با تجمع در خیابان‌هالیوود، جریان رفت و آمد به فرش قرمز اسکار را بستند و این امر موجب شد تا بسیاری از شرکت‌کنندگان در مراسم، از اتومبیل خود پیاده شوند و پیاده به سمت تئاتر دالبی بروند. در همین حال نیروهای پلیس برای دسترسی به منطقه‌ای که مراسم اسکار نود و ششم در آن برگزار می‌شد، در بخش‌هالیوودی لس‌آنجلس، در برابر تظاهرکنندگانی که در حمایت از فلسطینی‌ها به خیابان آمده بودند و خواستار آتش‌بس در غزه شدند، یک صف تشکیل دادند. در حالی که پلیس لس‌آنجلس که انتظار داشت با اعتراض و گردهمایی روبه رو شود، حضور گسترده خود را افزایش داد و تئاتر دالبی و فرش قرمز منتهی به آن در طول چندین بلوک از هر جهت محصور شد، اما معترضان ترافیک را نزدیک ایست‌های بازرسی در سان‌ست بلوار مختل کردند و شماری از شرکت‌کنندگان، ازجمله لیلی گلادستون، بازیگر فیلم «قاتلان ماه کامل» پیاده راهی مراسم برگزاری شدند. رسانه‌های آمریکایی شمار معترضان را حدود ۱۲۰۰ نفر در خیابان‌های مختلف ذکر کردند. نیویورک‌پست از تظاهرات ضد‌صهیونیستی که موجب هرج و مرج خارج از اسکار شد، به عنوان عاملی یاد کرد که موجب شد تا مراسم با اندکی تاخیر آغاز شود. لس‌آنجلس تایمز هم گزارش کرد که شرکت‌کنندگان برای مدت کوتاهی از رسیدن به مراسم اهدای جوایز که در داخل سالن دالبی برگزار می‌شد ممانعت به‌عمل‌آوردند که موجب شد نمایش چند دقیقه به تعویق بیفتد.

فریاد «شرمت‌باد»
برخی از تظاهرکنندگان هنگام پیوستن به آغاز مراسم اسکار ۹۶ بر سر مهمانان فریاد «شرمت باد» سر دادند و روی پلاکاردها نوشته بودند: سکوت جایزه ندارد. خبرگزاری فرانسه هم خبر داد که معترضان درحالی‌که پلیس لس‌آنجلس دستور متفرق‌کردن آنها را صادر کرده بود، در مواردی با پلیس‌ها روبه‌رو شدند. معترضان تابلوهایی حمل می‌کردند و برای برقراری آتش‌بس در غزه، نزدیک ایست‌‌بازرسی‌های امنیتی در اطراف تئاتر برگزاری مراسم شعار می‌دادند و برخی تظاهرکنندگان بر سر کسانی که تلاش می‌کردند تا به تئاتر معروف محل برگزاری برسند، فریاد «شرمت باد» سرمی‌دادند.