بازرسان اعماق دریا

برای‌مثال، امروزه انواعی از زیردریایی‌های صنعتی سرنشین‌دار وجود دارند که هرچند در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند اما به‌دلیل حضور انسان دراین وسایل زیر آب،خطرات احتمالی استفاده از آنها راهمچنان نمی‌توان نادیده گرفت.در این‌میان ربات‌هایی دردریاها مشغول فعالیت‌هستندکه با نام ROV(مخفف‌عبارتRemotely Operated Vehicle) به‌معنی «زیردریایی هدایت‌پذیر از راه دور» با اختصار فارسی «زهپاد» شناخته می‌شوند. زهپادها با کمک نیروی انسانی که روی سطح زمین قرار دارد هدایت می‌شوند و در مأموریت‌های برنامه‌ریزی‌شده قادرند بخشی از عملیات را به‌صورت هوشمند و بخشی دیگر را به‌صورت هدایت دستی اپراتور در اعماق آب انجام دهند. «جهان صنعت جنوب»، شرکت دانش‌بنیانی است که از سال ۱۳۹۴ در کشور این ربات‌ها را برای مصارف صنعتی داخلی تولید و عرضه می‌کند. 

سیدمیلاد فیاضی،مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان جهان‌صنعت‌جنوب ضمن اشاره به این‌که درحال‌حاضر ربات‌های زهپاد پرکاربردترین ربات‌های زیردریایی در دنیا به‌حساب می‌آیند، درباره ویژگی‌های ظاهری این دستگاه‌ها در گفت‌وگو با پیشران توضیح می‌دهد: «ظاهر عمومی بیشتر زیردریایی‌های هدایت‌پذیر از راه دور، تخم‌مرغی‌شکل است. ربات‌های تخم‌مرغی‌شکل، معمولا برای فعالیت‌های نظامی یا پیمایش‌های اقیانوسی استفاده می‌شود اما حوزه کاری ما، دستگاه‌های صنعتی و از نوع ساختار آزاد است که باتوجه به نوع پروژه طراحی می‌شود و معمولا تخم‌مرغی‌شکل نیست، بلکه به‌صورت ربات‌های استراکچری‌اند و از مزایای‌شان امکان تولید در ابعاد مختلف است‌. این‌مسأله باعث کم‌کردن هزینه‌ها می‌شود و امکان انجام عملیات در محیط‌هایی که فضای کمتری دارد را فراهم می‌کند.
فیاضی می‌گوید: این‌دست‌ ربات‌ها علاوه‌بر اجرای فرآیندهای صنعتی، قابلیت انجام فعالیت‌های نظامی هم دارند که از آن‌جمله می‌توان به قابلیت خنثی‌کردن مین‌های دریایی یا مین‌گذاری‌های دریایی اشاره کرد اما رویکرد ما توسعه ربات‌های صنعتی است و بازرسی از اولویت‌هایی است که برای ربات‌های ما درنظر گرفته می‌شود. بازرسی‌های زیرسطحی در حوزه‌های مختلف اتفاق می‌افتد‌ برای‌مثال، نصب تجهیزات در کف اقیانوس‌ها و کابل‌گذاری‌ها و لوله‌گذاری‌هایی که زیر دریا برای شرکت‌های فعال در عرصه‌های نفت و حفاری انجام می‌شود. ربات‌های مدل‌ بازرس به‌کمک حسگرها و دوربین‌هایی که روی آنها نصب شده‌اند، عملیات بازرسی از این کابل‌ها و لوله‌ها را برای بررسی خرابی‌ها و مواردی شبیه به این انجام می‌دهند
 اما ربات‌های مدل کلاس‌های کاری، علاوه‌بر بازرسی‌، یک سری عملیات را هم می‌توانند پوشش بدهند. باتوجه به‌این‌که درجه آزادی از ویژگی‌های بارز این ربات‌هاست و به آنها اجازه می‌دهد در حد غواص زیر آب قدرت عمل داشته باشند در این آر. اُ. وی‌ها مقدار آن بسیار بالاست و باعث شده که بتوان از آنها در فرآیندهایی مثل جوشکاری، برشکاری، جابه‌جاکردن اجسام و حتی باز و بسته‌کردن شیرهایی که زیر آب وجود دارند، استفاده کرد. رباتی که ما در کلاس کاری داریم از قابلیت نصب دو بازوی رباتیک برخوردار است.فیاضی درخصوص عمق کاربری این ربات‌ها می‌گوید: ربات بازرس محصول ما قابلیت نفوذ تا عمق ۱۵۰متری را دارد و ربات کلاس کاری ما برای پایین‌رفتن تا عمق ۴۰۰متر طراحی شده اما این طراحی اسمی است، زیرا ما این عمق را در خلیج‌فارس نداریم. ازآنجا که به‌دنبال رسیدن به بازارهای بین‌المللی هستیم تولید ربات کلاس کاری با طراحی عمق ۴۰۰ متر مد نظر ماست.

نشانگرهای علامت‌گذار
شرکت دانش‌بنیان جهان صنعت جنوب، ارتباط و همکاری نزدیکی با صنعت نفت و حفاری دارد و از این‌رو از فناوری‌هایی که به دانش فنی آنها دست یافته برای توسعه دستگاه‌های دیگری که می‌توانند در فعالیت‌های این حوزه تسهیل ایجاد کنند، بهره گرفته است.
 فیاضی دراین‌خصوص به پیشران می‌گوید: یک سری ازمحصولات ما برای علامت‌گذاری خطوط زیرسطحی استفاده می‌شود. درنظر بگیرید زیر دریا کیلومترها خطوط انتقال وجود دارد که کابل‌ها و لوله‌های انتقال نفت،آب و...به اضافه کانال‌های زیرسطحی که حفاری می‌شوند را شامل می‌شود. با گذرزمان و باتوجه به عارضه‌های طبیعی که درکف دریا رخ می‌دهد، تشخیص این خطوط انتقال بسیار دشوار می‌شود.تصورکنید درنقطه‌ای ازاین خطوط زمانی تعمیراتی انجام شده و سال‌ها از آن گذشته است‌.برای بازرسی آن محل یا همان شخصی که تعمیرات را انجام داده باید بیاید و آن نقطه را به‌سختی پیدا کند یا باید از فناوری‌های جدید مدد گرفت. محصول دیگر ما یکی از این فناوری‌هاست که درواقع نوعی نشانگر الکترونیکی است و«ویرا» نام دارد. ویرا قادر است آن محل به‌خصوص را کدگذاری نقطه‌ای کند تا درآینده بتوان به‌راحتی به آن محل دسترسی داشت.به‌خصوص‌که منبع تغذیه این نشانگر طول عمر بسیار بالایی داردومی‌تواند حدود ۷۰ سال به‌صورت مدفون در کف دریا قراربگیرد ونشانه‌گذاری را انجام دهد.