غرب در آستانه توافق، مذاکرات احیای برجام را ترک کرد

به گزارش جام جم آنلاین، برای آن دسته افرادی که موضوع برنامه جامع اقدام مشترک یا همان «برجام» را از نزدیک دنبال می‌کنند، میخائیل اولیانوف چهره‌ای شناخته‌شده است.

اولیانوف به عنوان نماینده دائم روسیه در نهادهای بین‌المللی مستقر در وین، در چندین دور مذاکرات بین امضاءکنندگان برجام با هدف احیای آن پس از خروج یکطرفه آمریکا از این توافق در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌ها علیه تهران، نقشی فعال ایفا کرد.

مقام ارشد روس در گفتگو با «تهران‌تایمز» گفت پیش از آنکه اروپا در سال ۲۰۲۲ با هماهنگی واشنگتن از مذاکرات خارج شود، سایر امضاءکنندگان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵( ایران، روسیه، چین، فرانسه، آلمان و انگلیس) در آستانه دستیابی به توافق بر سر احیای آن بودند. به باور وی، اروپایی‌ها در این مسئله بازیگران اصلی نبوده و نجات یا فروپاشی برجام به اقدامات آمریکا بستگی دارد.

هرچند اولیانوف به دلایل پشت پرده تصمیم غرب برای ترک مذاکرات اشاره نکرد اما زمان‌بندی این اقدام با ناآرامی‌ها و اغتشاشات داخلی ایران تلاقی داشت!

شرایط کنونی مذاکرات درباره برجام چگونه است؟

مذاکرات در سال ۲۰۲۲ متوقف شد آن هم درست زمانی که به مرحله پایانی رسیده بود. تنها توافق بر سر تعدادی از شروط مانده بود. کشورهای غربی شامل آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس تصمیم به ترک روند نهایی‌سازی «بسته» پیشنهادی گرفتند و این در حالی بود که روسیه و ایران و چین آماده انجام آن بودند.

تا جایی که ما می‌دانیم، به‌تازگی تماس‌های غیر رسمی بین نمایندگان ایران و مدیران سیاسی سرویس خارجی آلمان، فرانسه و انگلیس و همچنین نمایندگان سرویس اقدام خارجی اروپا که پیش‌تر نقش هماهنگ‌کننده مذاکرات برجام را ایفا می‌کرد، از سر گرفته شده است. به باور ما ماهیت این تماس‌ها اولیه و گفتگویی غیررسمی است که با مذاکرات واقعی فاصله زیادی دارد.

آیا فکر می‌کنید که روسیه در تسهیل نتیجه‌ای موفق نقش‌آفرینی کرده است؟

روسیه در جریان مذاکرات ۲۰۲۱-۲۰۲۲ بر سر احیای برجام نقش قابل توجهی داشت. ما برای حصول به نتیجه، صمیمانه تلاش حداکثری داشتیم. در پاسخ به پرسش شما می‌توانم بگویم که در آن برهه تمام مشارکت‌کنندگان در روند مذاکرات شامل ایران، چین، سه کشور اروپایی، آمریکا و همچنین اتحادیه اروپا نقش روسیه را بسیار مثبت ارزیابی کردند. در واقع، در بسیاری از موارد، ما قادر بودیم تا راه‌حل‌های خاصی ارائه دهیم که از حمایت متفق‌القول برخوردار بود و شرایط را برای پیشرفت در روند مذاکرات فراهم کرد.

چالش‌های اصلی باقیمانده در احیای توافق هسته‌ ای ایران چیست؟

معتقدم که چالش اصلی فقدان آمادگی کشورهای غربی برای از سرگیری مذاکرات در این مقطع است. کشورهای غربی از بسیاری جهات، به گروگان دستورکار سیاسی خودشان بدل شده‌اند. آنها نمی‌توانند که به درستی پیشنهادها و درخواست‌های مشروع طرف ایرانی را لحاظ کنند. آنها همچنان به توسل به سیاسی‌سازی غیرمنطقی مسئله ادامه داده و در قبال ایران نه‌تنها اقدامات تحریک‌آمیز بلکه دائماً اقدامات کاملاً نامرتبط اتخاذ می‌کنند. نمونه آشکار این اقدامات را می‌توان در رفتار این کشورها در شورای حکام در وین مشاهده کرد که قطعنامه‌های ضد ایرانی فاقد کارایی سیاسی وضع می‌کنند.

تأثیرات برجام بر امنیت و ثبات منطقه چیست؟

به باور من، برجام حد فاصل سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ و پیش از خروج یکطرفه آمریکا در سال ۲۰۱۸، تأثیرات مثبتی بر امنیت و ثبات منطقه داشت. از سرگیری به موقع و کامل برجام بدون شک می‌توانست یکی از مؤلفه‌های کمک به احیای ثبات در منطقه باشد.

آیا هیچ‌گونه راه‌حل احتمالی برای همکاری آتی درباره این مسئله وجود دارد؟

تا به امروز هیچکس برای این سوال پاسخی نداشته است. موضع آمریکا همچنان مبهم است به ویژه اینکه آیا اذعان خواهند کرد که خروج از برجام و اعمال کارزار «فشار حداکثری» به نتایجی منجر شد که به طور مستقیم عکس آن چیزی بود که انتظار داشتند. باید منتظر ماند و دید که آیا کاخ سفید به یافتن راه‌حلی سیاسی و توازن منطقی منافع تمایلی دارد یا خیر؛ مسئله‌ای که بدون آن انتظار دستیابی به نتیجه مثبت غیرممکن است. شاید بتوان انتظار داشت که شرایط در دو تا سه ماه آتی روشن‌تر شود. با این حال؛ آنچه باید مورد توجه قرار داد، این است که برجام و جدول زمانی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی خواهد شد.