چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای

با وجود این چالشها، دور بعدی مذاکرات برنامهریزی شده و ایران پیشنهادهایی را به طرف مقابل ارائه کرده است. پیشنهاد اصلی ایران تمرکز بر توافق موقت در مورد موضوعات سادهتر و ایجاد مبنایی برای پیشرفت به مراحل بعدی است. با اینحال، طرف آمریکایی نیاز به زمان برای بررسی این پیشنهادها داشته و به نظر میرسد که یک یا دو هفته برای این منظور درنظر گرفته شده است. این اختلاف نظر بر سر زمانبندی مذاکرات نیز قابل توجه است. در حالیکه شنبه صحبت از یک هفته برای بررسی پیشنهادها بود، یکشنبه این زمان به دو هفته افزایش یافت. این تأخیر میتواند نشانهای از تردید یا تلاش برای خرید زمان از سوی آمریکاییها باشد. در واقع، این طولانیتر شدن زمان بررسی پیشنهادهای ایران با اظهارات قبلی دونالد ترامپ مبنی بر حل مسأله هستهای پیچیده ایران در عرض دو ماه در تعارض است. بههرحال طرف ایرانی اهداف خود را به خوبی میداند؛ پایان دادن به تحریمها در ازای تضمین عدم پیگیری سلاح هستهای. با اینحال، پرسش اساسی این است که آیا طرف آمریکایی حاضر به اتخاذ تصمیمات سخت و جدی برای دستیابی به توافق بوده یا صرفا بهدنبال اعمال فشار بیشتر بر ایران است.با وجود این ابهامات، بهنظر میرسد که هر دو طرف اراده کافی برای دستیابی به توافق دارند و به خاطر پیچیدگی و گستردگی موضوعات مورد بحث، فرآیند مذاکره نیازمند زمان و صبر است. بعید به نظر میرسد که آمریکاییها بهدنبال اعمال تحریمهای جدید باشند، زیرا گزینههای تحریمی محدود شدهاند و تحریمی باقی نمانده که علیه ایران اعمال نشده باشد. اقدام نظامی نیز با توجه به پیامدهای آن، احتمال کمی دارد و بیشتر مورد حمایت رژیمصهیونیستی است.بنابراین میتوان گفت که دو طرف اراده کافی برای دستیابی به توافق دارند اما مشکلات عمیق و گسترده با ابعاد پیچیده فنی، حقوقی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی وجود دارد که نیازمند توجه دقیق است و طبیعتا این توافق را زمانبر خواهد کرد. ایران در رویکرد جدید خود، سیاست مذاکره در قالب ۱+۵ را کنار گذاشته و بهدنبال تعامل جداگانه با قدرتهای دیگر ازجمله چین و روسیه است. هدف از این تعامل، ایجاد یک موضع واحد در برابر فشارهای آمریکا و غرب است. علاوه بر این، ایران روابط خود را با کشورهای منطقه بهبود بخشیده است. در حالیکه در گذشته، کشورهایی مانند عربستانسعودی و امارات متحده عربی مخالف برجام بودند، اکنون بهدلیل تحولات اخیر، از دستیابی به توافق حمایت میکنند، زیرا آن را به نفع امنیت و ثبات منطقه میدانند.ایران همچنین گفتوگوهای انتقادی را با طرفهای اروپایی انجام داده و هشدارهای لازم را در مورد فعالسازی مکانیزم ماشه ارائه کرده و از طرف دیگر با آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز دور جدیدی از تعاملات را آغاز کرده است که بهانه را از طرف آمریکایی میگیرد و تهران را در مذاکرات در موقعیت بهتری قرار میدهد.در مجموع مذاکرات هستهای با چالشها و ابهاماتی روبهروست. با این حال با توجه به اراده طرفین برای دستیابی به توافق و تحولات منطقهای و بینالمللی، میتوان امیدوار بود که با صبر و درنظر گرفتن جوانب مختلف، توافقی حاصل شود که به نفع همه طرفها باشد.