۱۰ روز با کتاب در قلب پایتخت

نمایشگاه امسال با سال‌های گذشته تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد. یکی از تفاوت‌ها این است که همه فضای نمایشگاهی در فضای مسقف برگزار می‌شود و دیگر از سازه‌های موقت و کار کردن در گرما زیر چادر خبری نیست. فضای مسقف اختصاص‌یافته به نمایشگاه، به ۷۵ هزار مترمربع می‌رسد و قرار است ۳۲ هزار متر مربع از فضای شبستان اصلی مصلی در اختیار بیش از ۹۰۰ ناشر عمومی باشد که شمارشان نسبت به نمایشگاه سال گذشته، افزایش چشمگیری داشته است. همین افزایش تعداد ناشران،ناخواسته به کاهش متراژ غرفه‌ها منجر شده است.به عبارت دیگر مخاطبان تعداد بیشتری ناشر وکتاب‌های متنوع‌تری در دسترس خواهند داشت ولی این مسأله زحماتی برای ناشران ایجاد خواهد کرد.ناشران آموزشی که همیشه از ناشران موردتوجه در نمایشگاه هستند، امسال در جای جدیدی مستقر شده‌اند و می‌توانید آنها را در دو فضای ۲۰۰۰ مترمربعی در دو سوی گنبدخانه مصلی پیدا کنید. دیگر نیاز نیست برای دسترسی به این ناشران از پله‌ها بالا بروید و مسافت زیادی طی کنید. بخش کودک‌ونوجوان نیز که همیشه شلوغ است و در نمایشگاه‌های اخیر بیشترین فروش به آنها اختصاص داشته، یک فضای وسیع ۲۰ هزار متر مربعی را در زیرزمین شبستان شرقی دراختیار دارند.اگر دانشجو هستید وبه حضور در بخش دانشگاهی علاقه دارید، باید در طبقه اول شبستان شرقی به دنبال این ناشران باشید. ناشران دانشگاهی در فضایی شامل ۵۰۰۰مترمربع سالن و ۲۰۰۰ متر فضای باز مسقف قراردارند.طبقه اول شبستان غربی نیز به بخش کتاب‌های لاتین و عربی اختصاص داده شده که در فضایی بالغ بر ۵۰۰۰ متر مربع فعالیت خواهند داشت.همچنین در این دوره از نمایشگاه، نیم‌طبقه دوم شبستان به بخش بین‌الملل و رسانه اختصاص داده‌شده که این فضا نیز بیش از ۸۰۰۰ متر مربع است.
   
یک اتفاق ویژه در نمایشگاه امسال
در این دوره از نمایشگاه اتفاقی که سال‌ها در انتظار آن بودیم و در دولت قبل، زمانی هم برای برگزاری آن تعیین شد اما حوادث منجر به تغییر دولت مانع از اجرایش شد، بالاخره به‌وقوع خواهد پیوست: برگزاری فلوشیپ تهران. شاید خیلی از شما با معنای فلوشیپ آشنایی نداشته باشید. فلوشیپ یا به عبارت درست‌تر فلوشیپ کپی‌رایت، رویدادی است که در آن دست‌اندرکاران نشر در فضایی حرفه‌ای و تخصصی به مذاکره می‌پردازند و قرارداد واگذاری گرنت و انتشار کتاب‌های هم را مبادله می‌کنند. امسال قرار است اولین تجربه فلوشیپ ایران بر حوزه کودک و نوجوان متمرکز باشد و سالنی در امتداد محل استقرار سالن کتاب‌های لاتین و عربی در ضلع جنوب‌غربی حیاط شبستان به آن اختصاص‌یافته. این سالن ۹۰۰ متر مربعی در دو بخش جانمایی شده.‌ بخش اول،‌ شامل سالن افتتاحیه و کارگاه‌ها و نشست‌های مرتبط و بخش دوم بخش مذاکرات است که شامل ۱۲۰ میز و صندلی برای قرار ملاقات‌های ناشران است.طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته قرار است ناشران مهمان فلوشیپ تهران، روز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت وارد ایران شوند و دوشنبه ۲۲ اردیبهشت، افتتاحیه رسمی نخستین فلوشیپ ادبی تهران با حضور سید‌عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی،‌ محسن جوادی رئیس نمایشگاه کتاب تهران،‌ ابراهیم حیدری قائم‌مقام نمایشگاه کتاب،‌ مدیران و مسئولان فرهنگی و ناشران ایرانی و خارجی برگزار خواهد شد و این رویداد سه روز ادامه خواهد داشت.۳۰ مؤسسه نشر و آژانس ادبی از ۲۲ کشور جهان برای حضور در نخستین فلوشیپ تهران انتخاب شده‌اند که این انتخاب از میان ۹۹ ناشر و آژانس ادبی متقاضی از ۳۴ کشور جهان انجام شده که برای حضور در این رویداد اعلام آمادگی کرده بودند.براساس این گزارش کشورهای عراق، هند، قرقیزستان، ازبکستان، بنگلادش، ترکیه، کویت، عمان، اسپانیا، ایتالیا، اندونزی، مالزی، مغولستان، مقدونیه، قزاقستان، پاکستان، چین، روسیه، استرالیا، عربستان سعودی و هند کشورهایی هستند که ناشران و آژانس‌های ادبی آنها در این رویداد حضور خواهند داشت.
در بخش داخلی نیز این دوره از فلوشیپ میزبان ۳۰ ناشر، کارگزاری و آژانش ادبی و انجمن فرنگی نشر خواهد بود که شامل پنج انجمن فرهنگی نشر، شش کارگزاری و آژانس ادبی و ۱۹ موسسه نشر است.هر ناشر می‌تواند ۱۶ قرار ملاقات با ناشران و آژانس‌های ادبی تنظیم کند. ناشران از هفته اول اردیبهشت امسال به سامانه فلوشیپ رفته و قرار ملاقات‌های خود را تنظیم کرده‌اند و حالا زمان برگزاری این ملاقات‌ها نزدیک شده و باید دید چقدر این ملاقات‌های کاری به امضای قرارداد منجر خواهد شد.قرار ملاقات ناشران از ساعت ۱۴ تا ۱۷ تنظیم شده است،‌ در روز نخست برنامه دیدار و ملاقات با تصویرگران و نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان برنامه‌ریزی‌شده، بازدید ناشران خارجی از سالن نشر کودک و نوجوان برای روز دوم و تور نمایشگاه‌گردی برای روز سوم برنامه‌ریزی شده است. این رویداد در صورت برگزاری درست و رسیدن به بخش قابل‌توجهی از اهدافش، می‌تواند نقطه عطفی در دیپلماسی فرهنگی و توسعه بازار نشر ایران در جهان باشد. 
نکته مهم این است که در صورت عقد قرارداد به صورت قابل‌توجه، شاهد ورودی سرمایه‌های جدیدی به صنعت نشر کشور خواهیم بود که نه‌تنها باعث ارتقای اقتصاد نشر می‌شود بلکه باعث ارتقای کیفی ناخودآگاه حاصل کار نویسندگان، تصویرگران و مترجمان ایرانی نیز می‌شود؛ چراکه وارد شدن به چرخه نشر جهانی، باعث دیده شدن آنان می‌شود و موجب انگیزه بیشتر برای ارتقای کیفیت آثار می شود.
   
توجه به فناوری‌های روز
در نمایشگاه امسال همچنین یک سالن ویژه به فناوری‌های نشر اختصاص یافته است. در این سالن شرکت‌های فعال خلاق و دانش‌بنیان حوزه نشر که از فناوری و ابزارهای فناوری درحوزه نشر کتاب مانند تولید، نشر، چاپ، بازاریابی، فروش، خوانش و پادکست‌های حوزه کتاب استفاده می‌کنند، حضور دارند.به گفته مسئولان نمایشگاه، هدف اولیه این بخش معرفی دستاوردهای فناوری در حوزه کتاب بوده و شناسایی و ایجاد شبکه بین این شرکت‌ها از دیگر اهداف این بخش است. در این سالن، محلی ویژه برای برگزاری نشست‌ها و گفت‌وگوهای تخصصی حوزه فناوری‌های جدید در بخش کتاب با حضور افراد فعال در این زمینه، تدارک ‌دیده‌شده که در آن نشست، گفت‌وگو و کارگاه‌های مختلف برگزار می‌شود.گفته می‌شود توجه به فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی و تأثیرات آن بر نشر موردتوجه ویژه قرار گرفته و بازدید از این سالن برای دوستداران فناوری‌های نوین حتما جذاب خواهد بود. برنامه‌های متنوعی در این سالن اعم از برگزاری کارنامه نشر به‌صورت الکترونیکی، پنل‌های تخصصی با رویکرد فناوری‌های نشر برای علاقه‌مندان، استفاده از هوش مصنوعی در ترویج کتاب و کتابخوانی، برگزاری استارتاپ کتاب و کتاب‌خوانی و امضای تفاهم‌نامه راه‌اندازی پردیس فناوری‌های نشر با همکاری پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و بخش خصوصی تدارک‌ دیده ‌شده است و امیدواریم نمایشگاه پیش رو، یک شروع برای آشنایی علاقه‌مندان کتاب با فناوری‌های این حوزه باشد تا آغازی برای رشد فناوری در حوزه نشر کشور شود. برپایی سالن ویژه چاپ نیز در نمایشگاه کتاب امسال دیده شده و قرار است برای نخستین‌بار خط تولید چاپ کتاب به صورت زنده در نمایشگاه به نمایش درآید. خط تولید چاپ دیجیتال و خدمات پس از چاپ شامل صحافی و سایر مراحل تکمیلی به صورت کامل در سالن چاپ مستقر شده که می‌تواند برای بازدیدکنندگان از نمایشگاه جذاب باشد. همچنین قرار است در این سالن، توانمندی‌های صنعت چاپ ایران در حوزه صادرات نیز معرفی شود. اهمیت این مسأله وقتی بیشتر دیده می‌شود که بدانیم سال گذشته ایران بالغ بر ۲۳ هزار تن صادرات محصولات چاپی به کشورهای مختلف داشته‌است و معرفی و تقویت توانمندی‌های کشور در چاپ و بسته‌بندی می‌تواند به رونق تولید و تقویت اقتصاد نشر منجر شود.