به گزارش
جام جم آنلاین، محرم بستر مناسبی برای گسترش مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است و در این میان، وقف فرهنگی به عنوان یک ابزار مؤثر برای ارتقاء آگاهی و دانایی در جامعه مطرح می‌شود، هرچند وقف فرهنگی به معنای اختصاص اموال و منابع برای تأمین نیاز‌های فرهنگی و آموزشی جامعه است، اما این عمل نیکوکارانه به نهادینه کردن فرهنگ و هنر کمک می‌کند و با ایجاد بستر‌های مناسب برای رشد و بالندگی نسل‌های آینده، به نوعی سرمایه‌گذاری در آینده فرهنگی جامعه به شمار می‌رود.
از آنجا که محرم به عنوان یک زمان خاص برای ترویج ارزش‌های انسانی محسوب می‌شود، می‌توان از این فرصت برای تشویق افراد به وقف فرهنگی و حمایت از پروژه‌های آموزشی و فرهنگی استفاده کرد.
حسین افشاری، مؤسس گروه خیرات کتاب کاشمر، اظهار کرد: در ایام محرم، سنت‌های مختلفی از جمله نذر و وقف مطرح می‌شود که به نوعی پیوندی عمیق با مفاهیم فرهنگی و اجتماعی دارند.
وی با بیان اینکه وقف فرهنگی می‌تواند شامل تأسیس کتابخانه‌ها، مدارس، مراکز فرهنگی و هنری و دیگر نهاد‌هایی باشد که به ارتقاء دانش و آگاهی جامعه کمک می‌کنند، افزود: ایجاد کتابخانه‌هایی که در آن‌ها آثار ادبی، تاریخی و فرهنگی مرتبط با عاشورا و فرهنگ اسلامی جمع‌آوری و نگهداری می‌شود، می‌تواند به ترویج مطالعه و آگاهی در میان نسل جوان کمک کند.
مؤسس گروه خیرات کتاب کاشمر، به چالش‌های فراوانی که بشریت در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با آن‌ها مواجه است اشاره و تأکید کرد: این چالش‌ها نمایانگر نیاز‌های متنوعی هستند که اگر به درستی مورد توجه قرار نگیرند، می‌توانند عواقب جدی و خسارت‌بار برای جوامع به بار آورند؛ در این راستا، وقف فرهنگی می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر در پاسخ به این نیاز‌ها مطرح شود.
وی با تأکید بر اینکه وقف فرهنگی به دلیل تأثیرات مثبت آن بر جامعه به ویژه در محرم، می‌تواند به تقویت هویت ملی و فرهنگی کمک کند، اظهار کرد: با ایجاد مراکز فرهنگی و هنری، امکان برگزاری نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های آموزشی و برنامه‌های فرهنگی فراهم می‌شود که می‌تواند موجب افزایش آگاهی اجتماعی و فرهنگی در جامعه شود.
علاوه بر این، وقف فرهنگی می‌تواند به ایجاد فضایی برای بحث و تبادل نظر در مورد مسائل اجتماعی کمک کند؛ به نوعی برگزاری نشست‌ها و سمینار‌هایی با موضوعات مرتبط با محرم و آموزه‌های عاشورا می‌تواند به ترویج فرهنگ گفتگو و تبادل افکار کمک کند و نسل جوان را در مسیر درک بهتر از مسائل اجتماعی و فرهنگی قرار دهد.
افشاری وقف فرهنگی را یک ابزار مؤثر در ارتقاء آگاهی و دانایی در محرم که نه تنها به نهادینه کردن ارزش‌های انسانی و اجتماعی کمک می‌کند، بلکه به ایجاد بستری برای رشد و بالندگی نسل‌های آینده نیز می‌انجامد دانست و تصریح کرد: در دنیای پیچیده و متغیر امروز، ضرورت توجه به نیاز‌های فرهنگی و آموزشی جامعه بیش از پیش احساس می‌شود و محرم به عنوان یک زمان خاص، فرصتی مغتنم برای ترویج این ارزش‌ها و تشویق به عمل نیکوکارانه است.
وی ادامه داد: گرچه بسیاری از افراد در نقاط مختلف جهان هنوز در طبقات ابتدایی هرم نیاز‌های بشری مازلو قرار دارند و در تأمین نیاز‌های اولیه خود مانند خوراک، پوشاک و مسکن با مشکل مواجه‌اند، اما در این میان، نیاز‌های فرهنگی، هنری، آموزشی و ورزشی ارکان اصلی توسعه و پیشرفت اجتماعی به شمار می‌روند و توجه به آن‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها کمک کند.
افشاری خاطرنشان کرد: فقدان هر یک از نیاز‌های بشری می‌تواند نقص و خسارتی را به بار آورد؛ در شرایط کنونی که دغدغه‌های بشری به تأمین نیاز‌های ابتدایی محدود شده است نیاز‌های فرهنگی و اجتماعی در بسیاری از نقاط جهان نادیده گرفته می‌شوند.
وی با اشاره به چالش‌های حکمرانی و نحوه مدیریت امور اجتماعی بیان کرد: برخی حکمرانان به دلیل تسلط بیشتر بر امور مردم، همه کار‌ها را دولتی می‌خواهند؛ اما بسیاری از معضلاتی که در زمینه‌های مختلف گریبان‌گیر مردم یک جامعه است، تنها به وسیله دولت و دستگاههای اجرایی قابل حل نبوده و مشارکت و همراهی خود مردم است که می‌تواند این معضلات را از سر راه رشد و توسعه آن جامعه بردارد.
مؤسس گروه خیرات کتاب کاشمر، در ادامه به حدیثی از پیامبر اسلام (ص) اشاره و اظهار کرد: در روایتی از ایشان نقل شده غیر از علم و فرزند شایسته، صدقه جاریه نیز یکی از سه خصلتی است که پس از مرگ برای انسان واقف می‌ماند، این نکته نشان دهنده اهمیت وقف و نقش آن در ایجاد آثار مثبت اجتماعی است.
وی این مفهوم را با شعری از سعدی مرتبط کرد و افزود: نام نیکی گر بماند ز آدمی، به کزو ماند سرای زرنگار؛ این شعر نشان دهنده اهمیت باقی ماندن نام نیک و آثار مثبت افراد در جامعه است.
نقش کلیدی نهاد‌های اجتماعی و خیریه‌ها در حل مشکلات
هرچند نهاد‌های اجتماعی و خیریه‌ها قسمتی از این مهم را در جامعه ما بر دوش می‌کشند، اما وسعت این مراکز به اندازه‌ای نیست که بتوانند تکیه‌گاهی با دوام باشند؛ برای تحقق رشد و توسعه پایدار، نیاز است تا این نهاد‌ها با مشارکت مردم و خیرین تقویت شوند و منابع مالی و انسانی بیشتری جذب کنند.
حسن قربانی یک فعال فرهنگی در گفتگو با ایسنا گفت: امیدواریم در سرزمینی که خیرخواهی مردمان نیک‌اندیش آن شهره است، شاهد رشد کمی و کیفی مدارس، کتابخانه‌ها و نهاد‌های فرهنگی باشیم که قدم اول برای توسعه فرهنگی و رشد اجتماعی است.
وی ماه محرم را بهترین زمان برای وقف‌های فرهنگی دانست و افزود: فعالیت‌های خیرخواهانه و نیکوکارانه می‌تواند نقش حیاتی در پیشرفت فرهنگی و اجتماعی ایفا کند، با گسترش فرهنگ وقف و نذر در جامعه می‌توان از آن برای حل مشکلات استفاده کرد.
این فعال فرهنگی با بیان اینکه خیرین می‌توانند پیشگامان توسعه فرهنگی باشند، ادامه داد: با همکاری و همیاری مردم و نهاد‌های اجتماعی، می‌توان به آینده‌ای روشن‌تر و فرهنگی‌تر دست یافت.
وی با تأکید بر اینکه توجه به نیاز‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و گسترش فرهنگ وقف و نذر می‌تواند یک راهکار مؤثر در برطرف کردن مشکلات جامعه و ارتقاء سطح زندگی مردم باشد، گفت: خیرین و نهاد‌های اجتماعی می‌توانند با همیاری و همکاری، به ایجاد یک جامعه سالم و پیشرفته کمک کنند و از این طریق، آینده‌ای روشن‌تر برای نسل‌های آینده رقم بزنند.
محرم فرصتی برای تأمل در ارزش‌های انسانی و اجتماعی
محرم، ماهی است که در آن نه تنها یاد و خاطره حماسه عاشورا و فداکاری‌های امام حسین (ع) زنده می‌شود، بلکه فرصتی است برای تأمل در ارزش‌های انسانی و اجتماعی که می‌تواند زندگی فردی و جمعی ما را متحول کند. این ماه، سرشار از آموزه‌های بزرگ و درس‌های عمیق است که نه تنها در عرصه دین و اخلاق، بلکه در ابعاد اجتماعی و فرهنگی نیز قابل تأمل است. یکی از مؤلفه‌های کلیدی که می‌تواند به ارتقاء این آموزه‌ها و ترویج فرهنگ همبستگی و خیرخواهی در جامعه کمک کند، مفهوم وقف فرهنگی است.
حجت‌الاسلام محمد نژادمحمد، معاون فرهنگی زیارتگاه شهید مدرس در بررسی مفهوم وقف و نقش آن در جامعه گفت: وقف به عنوان یک عمل نیکوکارانه، می‌تواند به تأمین نیاز‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه کمک کند.
وی به تاریخچه وقف در دیگر ادیان و فرهنگ‌ها نیز اشاره کرد و افزود: این سنت نه تنها در اسلام، بلکه در فرهنگ‌های مختلف و در طول تاریخ وجود داشته است.
معاون فرهنگی زیارتگاه شهید مدرس با بیان اینکه با توجه به چالش‌های اجتماعی و اقتصادی امروز، باید به راه‌های نوینی برای ادای نذر و وقف توجه کرد، تصریح کرد: این مسیر می‌تواند به گونه‌ای هدایت شود که از عواید آن، مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه حل شود.
وی به اهمیت وجود خیرین مدرسه‌ساز و کتابخانه‌ساز تأکید و اظهار کرد: این افراد می‌توانند با همت خود، یادگاری ارزشمند از خویش به جا بگذارند تا نسل‌های آینده با علم و معرفت، آینده‌ای روشن بسازند.
وی به مزیت‌های وقف اشاره کرد و گفت: وقف به افراد این امکان را می‌دهد که با آزادی عمل و خلوص نیت، به رفع مشکلات جامعه بپردازند؛ این ویژگی می‌تواند به ایجاد آثار مثبت اجتماعی کمک کند و در کاهش نابرابری‌های اجتماعی مؤثر باشد.
نژادمحمد به استعداد‌های نهفته کودکان و نوجوانان کم‌برخوردار از امکانات اشاره کرد و افزود: این استعداد‌ها در بستر فعالیت‌های خیرخواهانه شکوفا می‌شوند و می‌توانند به تحولات اجتماعی کمک کنند.
برای تقویت فرهنگ وقف و نذر در جامعه، می‌توان گام‌های عملی از جمله آموزش و آگاهی بخشی، ایجاد شبکه‌های حمایتی، تشویق خیرین، توسعه همکاری با نهاد‌های دولتی و استفاده از فناوری‌های نوین را برای جذب حمایت‌های مردمی در نظر گرفت.
در نهایت، محرم به عنوان یک زمان خاص و فرصتی مغتنم برای تشویق به عمل نیکوکارانه و ارتقاء فرهنگ وقف است. با همت و مشارکت مردم، می‌توان به ساختن جامعه‌ای پویا و پیشرفته امیدوار بود که در آن، ارزش‌های انسانی و اجتماعی به طور مستمر زنده و فعال باقی بمانند. بدین ترتیب، وقف فرهنگی در این ایام نه تنها به یادبود حماسه عاشورا بلکه راهی برای تحقق آینده‌ای روشن‌تر و بهتر برای نسل‌های آینده عمل خواهد کرد.
