هربارکه یکی از وزرا یا مسئولان بلندپایه وارداستانی میشود،انبوهی ازخودروها،همراهان،خبرنگاران،مشاوران و مدیران ردهپایین و بالا او را همراهی میکنند. از روزها قبل، دستگاههای اجرایی محلی، درگیر آمادهسازی محل اقامت، مسیر حرکت، سالن جلسات، پذیرایی و حتی زیباسازی ظاهری شهر میشوند. این فرآیند در ظاهر نشانه استقبال و هماهنگی است اما در عمل هزینههای قابلتوجهی را بر دوش نهادهای محلی و منابع عمومی مردم میگذارد؛ هزینههایی که غالبا در هیچ گزارش رسمیای منعکس نمیشود.
در برخی شهرستانها، هزینه هماهنگی و پذیرایی برای چنین سفرهایی، گاه از بودجه عمرانی همان منطقه بیشتر است. از سوی دیگر، برای تامین نظم و امنیت، بخشی از فعالیتهای ادارات و نهادها در روز سفر تعطیل یا محدود و زندگی عادی مردم نیز برای چند ساعت یا چند روز مختل میشود. در چنین شرایطی، پرسش اصلی این است که آیا نتیجه این سفرها بهاندازه هزینه و انرژی صرفشده، برای مردم محسوس و ملموس است؟ هدف از سفر استانی باید «حل مساله» باشد، نه «نمایش حضور». اگر مسئولان با هدف بررسی میدانی به مناطق مختلف کشور سفر میکنند، لازم است الگوی این سفرها متناسب با شرایط واقعی کشور بازنگری شود. حضور گسترده همراهان و برگزاری مراسم رسمی نهتنها کمکی به تصمیمگیری دقیقتر نیست، بلکه گاه فاصله مقام مسئول از واقعیتهای میدانی را بیشتر هم میکند.
الگوی مطلوب، سفری ساده، کمهزینه و هدفمند است؛ سفری با همراهی جمعی محدود از کارشناسان و تصمیمگیران کلیدی، نه کاروانی از نیروهای اداری و رسانهای. وزیر یا مقام ارشد میتواند با حضور مستقیم و بیواسطه در میان مردم، بدون تشریفات زائد،تصویری واقعی ازمشکلاتونیازهابهدستآورد.بازدیدهای سرزده،جلسات کوتاه وشفاف بامردم و گزارشدهی عمومی درباره تصمیمات اتخاذشده، میتواند جایگزین مؤثر مراسم پرهزینه و گزارشهای از پیشطراحیشده شود.
در کنار آن، ضروری است هزینههای مربوط به سفرهای استانی شفاف و از محل بودجه مرکزی تامین شود تا استانها و شهرستانها ناچار نباشند از منابع محدود خود برای تدارکات سفر استفاده کنند. چنین شفافیتی هم اعتماد عمومی را تقویت میکند و هم به مردم اطمینان میدهد که هدف از این سفرها، خدمت است نه تشریفات. احترام واقعی به مردم در سادگی و کارآمدی است. وزیری که بیتکلف و تشریفات به میان مردم میرود، بیش از هر سخن و شعار دیگری، پیام صداقت و همدلی را منتقل میکند. مردم از سفر مسئولان انتظار نتیجه دارند؛ تصمیمی که به بهبود زندگیشان منجر شود، نه رژهای از خودروها و مراسم رسمی.سفرهای استانی، اگر درست طراحی و اجرا شوند، میتوانند یکی از مؤثرترین ابزارهای مدیریتی کشور باشند اما تا زمانی که تشریفات بر محتوا غلبه دارد، حضور مقامات نهتنها مشکلی را حل نخواهد کرد، بلکه باری تازه بر دوش استانها خواهد گذاشت. اکنون زمان آن رسیده است که سفرهای مسئولان از «نمایش حضور» به «ماموریت حل مساله» تبدیل شود؛ سفری ساده، مردمی و کارآمد، در شان مردم و در تراز مسئولیت.