این سفر در ادامه مجموعه تماسها و دیدارهای چند هفته اخیر و درچارچوب گفتوگوهای امنیتی، اقتصادی و منطقهای صورت گرفت و به وضوح این پیام را به منطقه وجهان مخابره کرد که روابط دوسویه وارد مرحلهای راهبردی شده است.
ارتقای سطح روابط؛ از گفتوگوهای مستمر تا اعتماد راهبردی
در ماههای اخیر، تهران و اسلامآباد شاهد مجموعهای از تماسها و ملاقاتهای رسمی و غیررسمی بودهاند که از یک روند منسجم حکایت دارد. این روند شامل تماسهای مکرر وزرای خارجه، دیدارهای مقامات ویژه دو کشور درباره افغانستان و همکاریهای منطقهای، سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به اسلامآباد و جلسات امنیتی و اقتصادی بوده است. این موارد نشان میدهد برخلاف دورههای گذشته، روابط ایران و پاکستان اکنون دیگر صرفا محدود به همکاریهای سنتی یا واکنش به بحرانها نیست؛ بلکه دو طرف به دنبال تعمیق اعتماد و طراحی سازوکارهای راهبردی مشترک هستند. این همکاریهای فشرده، به ویژه در حوزههای امنیتی و مرزی، زمینهای برای تعاملات سیاسی بالاتر فراهم کرده است. سفر لاریجانی، در همین چارچوب، بهعنوان نشانهای از افزایش سطح هماهنگی و همگرایی راهبردی قابل ارزیابی است.
همسویی پس از جنگ ۱۲ روزه
جنگ ۱۲روزه علیه ایران، یکی از مقاطع حساس منطقه بود که نقش پاکستان در آن، اهمیت تازهای یافت. اسلامآباد با اتخاذ مواضع حمایتی، ضمن تاکید برحق دفاع ایران، نسبت به تجاوزگری اسرائیل هشدار داد و در تعاملات دیپلماتیک بینالمللی، مواضعی همسو با تهران اتخاذ کرد. این حمایت، علاوه بر اهمیت اخلاقی و سیاسی، پایهای برای اعتماد راهبردی تهران به اسلامآباد فراهم کرد. به عبارت دیگر، رفتار پاکستان در این دوره نشان داد که تهران میتواند روی نقش فعال اسلامآباد در مدیریت بحرانهای منطقهای حساب بازکرده وهمکاریهای راهبردی دوجانبه رادرحوزه امنیت و دیپلماسی منطقهای تقویت کند. از سوی دیگر پاکستان نیز با نظاره تجاوزگریهای سریالی رژیم صهیونی به کشورهای منطقه، نزدیک شدن به تهران برای جلوگیری از موج یاغیگری تلآویو را بهعنوان یکی از راهحلهای خود مد نظر قرار داد.
«کارت سفید»؛ استعارهای از اختیار و اعتماد
توئیت لاریجانی و مصاحبه او با عاصمه وعیدی، خبرنگار مطرح رسانههای پاکستان که در آن اعلام کرد ایران حاضر است به پاکستان «کارت سفید» بدهد، بیش از یک جمله تبلیغاتی است؛ این پیام، محصول مذاکرات موفق و سطح بالای سفر به پاکستان و منعکسکننده سطح تازهای از اعتماد و اختیار سیاسی است. دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتی نوشت: «در مصاحبه با خانم عاصمه وعیدی ایشان از من پرسید برای برقراری صلح میان پاکستان-هند و پاکستان-افغانستان، شما حاضرید چهکاری انجام دهید؟ که من پاسخ دادم: کشور پاکستان برای ایرانیان، بسیار عزیز و شریف است و ما حاضریم به پاکستانیها برای حل این موضوعات یک «کارت سفید» بدهیم تا هر زمان نیاز بود از آن استفاده کنند.»
این عبارت به وضوح بیانگر سه پیام کلیدی است:
۱- اعتماد بیسابقه تهران به نقش پاکستان در امنیت منطقهای
۲- آمادگی برای همکاری نزدیک در حل بحرانها و تنشهای پیرامونی
۳- همسویی بالای دو سویه که در مذاکرات اخیر ابعاد جدید و ناگفته پیدا کرده است.
بنابراین پیام لاریجانی با توجه به زمینه مذاکرات و دیدارهای سطح بالا، بهعنوان اعلام ورود روابط تهران و اسلامآباد به مرحله اعتماد و همکاری راهبردی واقعی کاملا قابل تفسیر است.
نشانههای عملی ارتقای روابط
سفر لاریجانی و مجموعه دیدارهای فشرده او، فقط یک نشانه نمادین نبود، بلکه خروجی ملموس تعاملات دو کشور را نمایان کرد. برخی شاخصهای مهم عبارتند از:
هماهنگی امنیتی و مرزی برای مقابله با گروههای تروریستی و مدیریت پدیدههای منطقهای
پیشبرد پروژههای اقتصادی و انرژی مشترک، از جمله مسیرهای تجاری و همکاریهای انرژی
همگرایی در موضوع افغانستان و نقش پاکستان بهعنوان میانجی منطقهای
گفتوگو درباره همکاریهای دیپلماتیک و سیاسی در سطح بینالمللی، با تاکید بر کاهش فاصله مواضع دو کشور
این شاخصها نشان میدهد تهران و اسلامآباد درحال طراحی یک چارچوب همکاری بلندمدت و چندلایه هستند که امنیت، اقتصاد و دیپلماسی را در هم میآمیزد.
آغاز فصل تازه همکاریهای ایران و پاکستان
تحرکات بالای دیپلماتیک ایران و استفاده ازکلیدواژه«کارت سفید»،همگی به وضوح نشان میدهد روابط تهران و اسلامآباد وارد مرحله تازهای از همکاری راهبردی و اعتماد متقابل شده است. ایران با ارائه «کارت سفید» به پاکستان، نه تنها عمق اعتماد خود به نقش اسلامآباد در امنیت و ثبات منطقه را نشان میدهد، بلکه این پیام واضح را به منطقه و جهان مخابره میکند که دو کشور به حلقهای کلیدی در معادلات جنوب آسیا تبدیل شدهاند.
مذاکرات تصنعی را نمیپذیریم
علی لاریجانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی کشورمان در دیدار خود با رؤسای اندیشکدهها و نظریهپردازان عرصه صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی در سفارت ایران در پاکستان بیان کرد: آمریکاییها تلاش میکنند خود را نقطه عطف هر تحول جهانی نشان دهند اما این نوعی خودفریبی است.وی تصریح کرد:ما مذاکرات واقعی رامیپذیریم، نه مذاکرات تصنعی و نتیجه مذاکرات نباید ازپیش تعیین شده باشد. لاریجانی همچنین گفت: به مسئولان پاکستانی گفتم دکتر پزشکیان بعد از سفر به پاکستان، دستورات مهمی را برای رفع موانع اقتصادی بین دو کشور صادر کرده است. شورایعالی امنیت ملی هم در اینباره هرگونه محدودیتی را رفع خواهد کرد. دبیر شورایعالی امنیت ملی افزود: درباره همکاری راهبردی بین ایران و پاکستان، با رئیسجمهور، نخستوزیر، فرمانده ارتش، رئیس مجلس، مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه پاکستان گفتوگو کردم و به آنها گفتم هیچ محدودیتی برای همکاری قائل نیستیم. وی گفت: البته به تحرک و عملگرایی بیشتری نیاز داریم. قرار شد سازوکارهایی جدی برای پیگیری ایجاد کنیم و بادورنمایی که میبینم، آینده روابط بین دو کشور روشن خواهد بود.