جای پای استرس بر پوست

واقعیت آن است که به طور عادی پوست و موی ما در معرض انواع آسیب‌ها و آلودگی‌های محیطی از نور خورشید گرفته تا آلاینده‌های محیطی و در برخی افراد اثرات منفی ناشی از مصرف سیگار و الکل قرار دارد.

استرس می‌تواند سیستم‌های دفاعی طبیعی بدن که آسیب‌پذیری نسبت به این عوامل را کاهش می‌دهد، تضعیف کند و به این ترتیب روند ترمیم‌کنند‌گی پوست با اختلال مواجه می‌شود که حاصل آن تخریب بافت پوست و مو و ظاهر شدن نشانه‌های پیری زودرس روی پوست است.

اما نکته مهم در این میان باورهای اشتباهی است که در ارتباط با آثار استرس بر پوست و مو قابل مشاهده است که دکتر مسعود داوودی، متخصص بیماری‌های پوست و مو درباره آنها چنین توضیح می‌دهد: استرس می‌تواند به ریزش سکه‌ای یا منطقه‌ای مو منجر شود، اما در سفید‌شدن موها برخلاف تصور عامه نقشی ندارد، بلکه ریزش موهای تیره‌تر پوست که در مواجهه با تنش‌ها آسیب‌پذیرتر است، باعث به چشم آمدن بیشتر موهای سفید شخص می‌شود.

از سوی دیگر برخلاف تصور بسیاری که جوش‌های ایجاد شده روی صورت‌شان را ناشی از عوامل عصبی می‌دانند، استرس می‌تواند جوش‌ها را همچون برخی از بیماری‌های پوستی تشدید کند، ولی این اتفاق برای افرادی می‌افتد که مستعد ابتلا به آکنه هستند و به خودی خود عامل بروز جوش و آکنه روی پوست نیست.

گناه پوست آسیب‌دیده بر گردن استرس

هیچ‌یک از متخصصان پوست و مو منکر آن نمی‌شوند که استرس و اضطراب‌های روحی و روانی می‌تواند تبعاتی چون کاهش شدید وزن، پایین آمدن منابع مغذی موجود در بدن و ریزش موی منطقه‌ای را در پی داشته باشد. مهم‌تر از آن استرس می‌تواند عامل تشدید یا بروز برخی از بیماری‌های حاد و جدی پوستی باشد.

دکتر داوودی در گفت‌و‌گو با جام‌‌جم می‌گوید: واقعیت آن است که ریزش موی منطقه‌ای به دنبال یک دوره پراسترس اتفاق می‌افتد، اما این مشکل در صورتی که طاسی در فرد جنبه ژنتیک نداشته باشد، پس از گذراندن دوران استرس، رفع می‌شود. از سوی دیگر استرس می‌تواند به تشدید یا آشکار شدن برخی از بیماری‌های پوستی نهفته منجر شود که شایع‌ترین آنها پسوریازیس (بیماری پوستی مزمن خودایمنی که باعث افزایش سرعت چرخه رشد سلول‌های پوست می‌شود)، لوپوس (لوپوس بیماری سیستم ایمنی بدن است که می‌تواند قسمت‌های مختلفی مانند پوست، مفاصل، قلب، ریه، خون، کلیه‌ها و مغز را درگیر کند)، کهیر، حساسیت‌های پوستی و «لیکن پلان» (بیماری شایع پوست و مخاط) است.

استرس، عامل بروز یا تشدید آلرژی پوستی

افراد زیادی هستند که هنگام بروز عصبانیت، ناراحتی و اضطراب علائمی چون کهیر، خارش و آلرژی‌های پوستی را بروز می‌دهند. چنین تظاهراتی به این معناست که اگر بیمار مبتلا به اگزما یا حساسیت پوستی دچار استرس شود، بیماری‌اش بیش از پیش شعله‌ور خواهد شد.

بر این اساس متخصصان پوست به تمام افرادی که در برخورد با استرس دچار حساسیت، کهیر یا حتی آکنه‌های چرکی می‌شوند، توصیه می‌کنند برای مدتی و تا خارج شدن از شرایط استرس، از خوردن خوراکی‌های چرب، شیرین و محرک پرهیز کنند.

همچنین این محققان برای کاهش عوارض استرس بر پوست به تمام افراد و بخصوص افراد مستعد بروز آلرژی‌های پوستی یا آکنه توصیه می‌کنند که در همه فصل‌های سال برای کاهش اثرات استرس بر پوست‌شان از ضدآفتاب استفاده کنند البته استفاده از ماسک‌های خانگی با استفاده از انواع میوه‌ها نیز در کاهش اثرات استرس بر پوست می‌تواند موثر باشد.

استرس دامن ناخن‌ها هم می‌گیرد

اگر عادت به جویدن ناخن هایتان دارید یا هنگامی که عصبی هستید با ناخن هایتان روی میز ضربه می‌زنید، بدانید که این کار می‌تواند باعث بدشکل شدن ناخن‌ها و ایجاد خط‌هایی عمودی روی سطح آنها شود. به بیان دیگر بسیاری از افرادی که از بدشکل بودن ناخن‌های خود شکایت دارند، نمی‌دانند بدرفتاری ناشی از استرس باعث به وجود آمدن این مشکل برای ناخن‌هایشان شده است.

اما متخصصان توصیه می‌کنند که این افراد در طول دوران درمان استرس، همیشه ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارند تا عادت جویدن و ضربه‌زدن با آنها به مرور زمان از سرشان بیفتد. همچنین ورزش‌کردن، پرهیز از حمام آب داغ و مرطوب‌کردن پوست اطراف ناخن‌ها می‌تواند تا حد زیادی باعث کنترل استرس و کاهش عوارض ناشی از آن بر ناخن‌ها شود.

به پوست‌تان کمک کنید

استرس می‌تواند به افزایش رنگدانه‌های پوست و در نتیجه تیره و کدر شدن آن منجر بشود. همین‌طور شادابی و طراوت پوست را با توجه به ضعیف‌کردن سیستم‌های حفاظتی بدن به مخاطره بیندازد، اما دکتر داوودی با توجه به این‌که حذف عوامل تنش‌زا به طور قطعی در زندگی ممکن نیست به ارائه راهکارهایی برای کاهش اثرات استرس و اضطراب بر پوست اشاره می‌کند و می‌گوید: ژنتیک، خواب خوب و تغذیه سالم در کنار هم می‌تواند به داشتن پوست و مویی شاداب و سالم کمک کند و روند پیری پوست را به تعویق اندازد. یعنی به دنبال خستگی، استرس و بی‌خوابی چروک و تیرگی در پوست تظاهرات بیشتری پیدا می‌کند. پس اولین قدم برای مقابله با آثار منفی ناشی از خستگی و استرس بر پوست داشتن خواب مناسب و تغذیه مبتنی بر مصرف بالای میوه و سبزی‌ها است.

این متخصص پوست تاکید می‌کند: استفاده از داروهای موضعی ضدچروک و پیری پوست در دوران پراسترس می‌تواند، کمک‌کننده باشد و بخصوص در شرایط استرس جسمی ناشی از کار زیاد، مصرف داروهای آنتی‌اکسیدانی و مولتی ویتامین‌ها بخصوص ویتامین C و E بسیار موثر است. البته استفاده از آرام بخش‌ها تحت نظر پزشک متخصص نیز گاهی ضروری می‌شود.

در نهایت داشتن آرامش و اختصاص زمانی از روز به ورزش و فعالیت بدنی برای رسیدن به آرامش روحی و جسمی می‌تواند در کاهش اثر استرس بر پوست در کنار دیگر ارگان‌های بدن مفید باشد.

پونه شیرازی -‌‌‌ گروه سلامت