بیماری مرموز

مهم‌ترین شکایت بیماران در این مورد این است که شب‌ها مجبور می‌شوند یک یا دو بار از خواب برخاسته و ادرارشان را تخلیه کنند.

اما آنچه دیابت را به یک بیماری خطرناک بدل ساخته است این علائم نیست، بلکه عوارضی است که به آرامی و طی سال‌ها باعث آسیب اعضای بدن می‌شود.

نکته مهم این است که وقتی سطح قند خون از 126 بیشتر می‌شود، عوارض دائمی و اصلی دیابت روی چشم، کلیه‌ها، رشته‌های عصبی و رگ‌های ریز و درشت بدن اثر می‌کند و متاسفانه در شروع هیچ‌گونه نشانه خاصی ندارد. این در حالی است که علائم واضح دیابت یعنی پر نوشی و پر ادراری تا قند خون به 180 نرسد، ایجاد نمی‌شود.

در واقع یک تضاد وجود دارد و عوارض خطرناک بیماری خیلی زودتر از علائم بیماری ایجاد شده و پیشرفت می‌کند و بدون این‌که فرد متوجه شود در درون او ریشه می‌دواند. گاهی سال‌ها قبل از این‌که فردی به عنوان بیمار دیابتی قلمداد شود، عوارض دیابت ایجاد شده است.

به این ترتیب واضح است که راه جلوگیری از عوارض دیابت، تشخیص زودتر با استفاده از آزمایش است. بر این اساس توصیه می‌شود برای همه افراد مسن‌تر از 30 سال، قند خون در حالت ناشتا اندازه‌گیری شود و اگر سطح قند کمتر از 100 بود، هر سه سال این کار تکرار شود البته برای افرادی که اضافه وزن دارند یا افراد خانواده‌شان دارای دیابت هستند، بهتر است در سنین پایین‌تر بررسی میزان قند خون صورت گیرد.

آزمایش قند خون به روش‌های دیگری هم میسر است. یکی از این روش‌ها خوراندن 75 گرم آب قند خالص به فرد و اندازه‌گیری قند خون بعد از دو ساعت است.

در این حال اگر قند خون کمتر از 140 بود، فرد سالم است و اگر قند بالاتر از 200 شد، فرد به دیابت مبتلاست و در مقادیر بین 140 تا 200 بیمار دچار دیابت مخفی و در معرض ابتلا به این بیماری است.

یک روش دیگر اندازه‌گیری «هموگلوبین‌های قندی شده» (HbA1c) در خون است. بر اثر دیابت، قند روی هموگلوبین که پروتئین اصلی گلبول‌های سرخ است، رسوب می‌کند و ما می‌توانیم این ماده را ردیابی کنیم.

اگرچه این دونوع آزمایش می‌تواند افراد در خطر را خیلی خوب نشان دهد و گاهی قدرت تشخیصی بالاتر از قند ناشتا دارد، ولی به دلیل سختی انجام آن فقط در موارد خاصی توصیه می‌شود و انجام آزمایش قند ناشتا ـ که بسیار سریع و ارزان است ـ توصیه اول است.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد