نارسایی در عملکرد تخمدان

اما زمانی از کلمه یائسگی زودرس استفاده می‌کنیم که بیمار در سن زیر چهل سالگی یائسه شود که این مساله برای فرد ناراحت‌کننده است و عوارض روانی زیادی دارد. برای محرز شدن تشخیص باید آزمایش انجام شود تا مطمئن شویم خانم یائسه است و سپس درمان‌های لازم را شروع کنیم؛ البته این درمان‌ها برای پیشگیری از یائسگی نیستند، چون یائسگی درمان ندارد. بلکه درمان‌ها برای پیشگیری از عوارض یائسگی از جمله پوکی استخوان، گرگرفتگی و خشکی واژن است.

در این افراد از آنجایی که احتمال بیماری‌های قلبی به دلیل کاهش هورمون‌های زنانه بشدت افزایش می‌یابد، باید درمان‌های هورمونی هر چه زودتر آغاز شود و به او تذکر داد که عوارض درمان هورمونی در او که سن پایین‌تری نسبت به افراد یائسه معمولی دارد، قابل اغماض است و از طرفی مصرف این داروها می‌تواند برای ایشان یک زندگی عادی را به‌دنبال داشته باشد.

در این افراد همراه با کنترل‌های مربوط قرص استروژن همراه با پروژسترون داده می‌شود که گاه این درمان به خونریزی‌های اندک ماهانه منجر می‌شود، اما نباید به اشتباه افتاد و فکر کرد که با این کار عملکرد تخمدان‌ها برگشته است؛ البته در موارد اندکی (حدود 5 تا 10 درصد) تخمدان به مدت کوتاهی به فعالیت عادی بر‌می‌گردد و امکان باروری هم به وجود می‌آید، در بیشتر این افراد امکان باردار شدن به صورت طبیعی نیست، اما می‌توانند از تخمک اهدایی برای بارور شدن استفاده کنند.

علت چیست؟

از علل این مشکل رادیوتراپی است: بیمارانی که به دلیل انواع سرطان‌ها تحت درمان با اشعه ایکس قرار می‌گیرند، براساس سن بیمار در زمان درمان و دوز اشعه و محل رادیوتراپی ممکن است، دچار نارسایی زودرس تخمدان و یائسگی شوند. هرچه سن بیشتر باشد و هر چه میزان اشعه بالاتر، احتمال یائسگی بیشتر است. از عوامل دیگر شیمی‌درمانی است، در این مورد نوع داروی شیمی‌درمانی در ایجاد یائسگی نقش دارد، اما سعی می‌شود با دادن داروهای مختلف قبل از شیمی درمانی و رادیوتراپی از آسیب شدید به تخمدان جلوگیری شود. حتی امروزه سعی می‌کنند از این بیماران قبل از درمان تعدادی تخمک گرفته و در شرایط آزمایشگاهی نگه دارند تا در زمان مناسب برای بارور شدن بیمار از آن استفاده کنند.

اما مهم‌ترین علت نارسایی زودرس تخمدان عوامل ژنتیکی و کروموزومی و همین‌طور اختلالات ایمنی است؛ بنابراین در این افراد باید بررسی کروموزومی انجام و در صورت وجود بیماری‌های خاص، این بررسی در فرزندان و بستگان درجه یک بیمار صورت می‌گیرد تا اقدام‌های لازم برای این افراد انجام شود.

دکتر ثریا عالمی / جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان