لغو روادید با 60 کشور جهان به کجا رسید؟

ناظر عالی ستاد تسهیلات سفرهای کشور از برنامه لغو‌روادید با 60 کشور دنیا برای جذب گردشگری خارجی به ایران خبر داد و گفت: پیگیری‌های لازم در این باره از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از طریق وزارت امور خارجه در حال انجام است.

اسد‌الله محمدپور، هدف از این اقدام را جذب هفت میلیون و 500 هزار گردشگر خارجی در سال 91 عنوان کرد؛ هدفی که بسیار بلندپروازانه بود و با واقعیت‌های گردشگری ایران همخوانی زیادی نداشت.

با این‌ که بسیاری از کارشناسان گردشگری در همان برهه زمانی هم معتقد بودند که با توجه به امکانات گردشگری ایران، جذب هفت میلیون گردشگر از طریق حذف روادید امکان‌پذیر نیست، اما در خرداد همین سال مدیر دفتر توسعه گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دوباره از لغو روادید با 60 کشور دنیا سخن گفت.

اکنون نزدیک به یک سال و چهار ماه از اولین زمزمه‌های حذف روادید با 60 کشور دنیا می‌گذرد، اما تاکنون فقط توانسته‌ایم با نزدیک به 40 کشور دنیا این قرارداد را امضا کنیم و البته اگر به فهرست کشورهای لغو روادید نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که این کشورها در سطح جهان، چندان مطرح نیست و نمی‌توان آنها را سرمایه گردشگری حساب کرد.

برنامه لغو روادید و رویکرد دولت آینده

در حالی که فقط چند هفته دیگر به شروع کار دولت یازدهم زمان باقی‌مانده است، سوال مهم این است که آیا‌دولت جدید برنامه لغو روادید با دیگر کشورها را در دستور کار قرار می‌دهد، یا این‌که مسئولان گردشگری دولت آینده، برنامه دیگری را برای بهبود اقتصاد نحیف گردشگری ایران دنبال خواهند کرد.

مهرداد بائوج‌لاهیجی، عضو فراکسیون گردشگری مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم معتقد است که برنامه لغو روادید با دیگر کشورها، برنامه خوبی است، اما به تنهایی نمی‌تواند درآمد گردشگری کشور را به سطح کشورهای همسایه برساند و باید مسئولان آینده گردشگری کشور علاوه بر لغو روادید، به سیاست‌های تشویقی جذب گردشگر نیز توجه بیشتری داشته باشند.

وی می‌افزاید: مطابق سند چشم‌انداز توسعه ایران، کشور ما باید تا سال 1404 به درآمد گردشگری بیش از 20‌میلیارد دلار در سال برسد، اما هم‌اکنون درآمد گردشگری ایران کمتر از یک میلیارد دلار است؛ این در حالی است که هم‌اکنون درآمد گردشگری در کشورهایی مثل ترکیه و مالزی، به ترتیب بالغ بر 26 و 20 میلیارد دلار است و در چنین شرایط ناگوار گردشگری ایران، هر اقدام مفیدی مثل جدی گرفتن لغو روادید در دولت آینده می‌تواند به اقتصاد گردشگری ایران کمک کند.

این نماینده مجلس بر این باور است که امروزه دیگر صدور یا لغو روادید، یک ابزار کنترلی پیشرفته برای امنیت بیشتر مرزها نیست و با وجود راه‌های پرشمار کنترل مرزها، می‌توان با خیال آسوده‌تری به لغو روادید با دیگر کشورها اقدام کرد.

لاهیجی با اشاره به این ‌که مجلس طرحی با 120 امضا در دستور کار دارد که در صورت تصویب، بزودی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به وزارتخانه تبدیل خواهد شد، تاکید می‌کند که این اقدام مجلس نیز می‌تواند به رشد صنعت گردشگری کشور کمک کند و مسئولان گردشگری ایران را پاسخگو کند.

آیا لغو روادید، گردشگر می‌آورد؟

جدای از این‌ که مسئولان نتوانستند در سال گذشته، موضوع لغو روادید با 60 کشور جهان را به سرانجام برسانند و حضور 5/7 میلیون گردشگر در ایران، هنوز هم در حد رویا باقی‌مانده است، پرسش اینجاست که آیا لغو روادید به جذب گردشگر کمک می‌کند؟

یعنی در شرایطی که امکانات داخلی برای جذب گردشگر داخلی ناکافی است، آیا می‌توان امید داشت که در طول یک سال، بیش از هفت میلیون گردشگر خارجی از ایران بازدید کنند؟

با نگاهی به پیشینه گردشگری در ایران می‌توان براحتی متوجه شد که مشکل کاهش گردشگر در کشور، تنها به بحث لغو روادید برنمی‌گردد، بلکه گردشگری ایران با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند.

در وهله اول، این 40 کشوری که تاکنون قرارداد لغو روادید را با ایران امضا کرده‌اند، در جایگاهی نیستند که بتوان روی جذب گردشگر و جذب درآمد ارزی از این کشورها حساب کرد و حتی اگر دولت در سال‌های آینده به لغو روادید با 60 کشور هم به توافق برسد، به نظر می‌رسد که 20 کشور باقیمانده نیز در همان حد و اندازه کشورهایی باشد که اکنون با آنها قانون لغو روادید داریم.

در وهله دوم، با وجود سختگیری‌های بیش از حد برای ورود گردشگر خارجی، رهاسازی بسیاری از پارک‌های طبیعی و آثار تاریخی و توجه نکردن به مراقبت‌های ویژه از آنان و قرارندادن امکانات مناسب در اختیار گردشگران خارجی، موجب شده است که سیل گردشگران به کشورهایی نظیر ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس سرازیر شوند.

ایران در رتبه چندم لغو روادید دنیاست؟

شهروندان دانمارک می‌توانند بدون روادید به 169 کشورجهان مسافرت کنند که از این منظر بین دیگر کشورهای جهان، رتبه اول را دارند.

پس از دانمارک، سوئد، فنلاند و آلمان نیز از جمله کشورهایی هستند که دارای بیشترین لغو روادید با دیگر کشورها هستند و شهروندان این کشورها می‌توانند بدون روادید به 168 کشور جهان مسافرت کنند.

شهروندان کشورهای بریتانیا، فرانسه، هلند و بلژیک هم می‌توانند بدون ویزا از مرزهای 167 کشور جهان بگذرند.

ایتالیا، لوکزامبورگ و آمریکا با توانایی سفر بدون روادید به 166 کشور جهان در رتبه‌های بعدی این رده‌بندی قرار دارند.

در این میان، ایران با امضای لغو روادید با حدود 42 کشور جهان در رتبه 96 این رده‌بندی قرار دارد.

البته شاید گفته شود که مسائل سیاسی نیز در رتبه فعلی ایران موثر بوده است، اما حتی در بسیاری موارد دیده می‌شود که از نظر سیاسی هم با بسیاری از کشورها مشکلی نداریم، اما مدیران گردشگری کشور نمی‌توانند با مسئولان گردشگری آن کشورها رابطه سازنده‌ای برقرار کنند و کم‌کاری در این حوزه را به مشکلات سیاسی نسبت می‌دهند.

به طور مثال، اکنون ایران با بیشتر کشورهای آسیایی و آفریقایی، نه‌تنها خصومت و دشمنی ندارد، بلکه بسیار رابطه خوبی نیز با آنها دارد، اما به دلیل اهمال و کم‌توجهی در این حوزه شاهد هستیم که همچنان برای سفر به بیشتر این کشورها نیاز به دریافت روادید وجود دارد که به نظر می‌رسد با وجود چنین شرایطی بتوان با تصمیم‌های منطقی‌تر، رایزنی گسترده با مسئولان گردشگری دیگر کشورها، بهای بیشتر به بودجه‌های گردشگری و اختصاص امکانات مناسب به گردشگران خارجی، رتبه ایران را در این زمینه ارتقا داد.

امین جلالوند / گروه جامعه