«سیا» به رهبری کودتای 28 مرداد اعتراف کرد

سایت فارن پالیسی می‎نویسد:«60 سال پیش در چنین روزی در 19 اوت 1953، تاریخ معاصر ایران تغییر جهت بحرانی یافت. در این زمان کودتایی با پشتیبانی آمریکایی - انگلیسی نخست وزیر کشور - محمد مصدق - را سرنگون کرد. طنین این رویداد در تمام این سال‎ها ادامه داشته و باعث احساسات ضد آمریکایی شد که در سرنگونی شاه در اوایل 1979 وجود داشت و حتی در تصرف سفارت آمریکا در سال بعد از آن نیز بر روی ایرانیان تاثیر داشت».

اما 60 سال به طول انجامید تا جامعه اطلاعاتی آمریکا به صورت علنی مسئولیت خود را در این جریان بپذیرد. امروز، پایگاه اطلاعاتی «آرشیو امنیت ملی» که بر اساس «قانون آزادی اطلاعات» به اسنادی دست یافته بود که بخشی از «نبرد برای ایران» (گزارش داخلی که در اوایل دهه 1970 میلادی توسط مورخان سیا تهیه شده بود) است، اقدام به انتشار آنها کرد.

این سند برای اولین بار در سال 1981 منتشر شده بود اما بیشتر بخش‎های آن -از جمله بخش سوم که با عنوان «فعالیت پنهانی» به تشریح کودتا می‎پردازد - سانسور شده بود.

بیشتر این بخش همچنان مکشوف نشده است اما نسخه جدید برای اولین بار اعتراف می‎کند:«کودتای نظامی که باعث سرنگونی مصدق و کابینه جبهه ملی وی شد، تحت رهبری سیا و به عنوان یک بخش از سیاست خارجی آمریکا صورت گرفت».

جمله فوق بخشی از سند منتشر شده، است. در قسمت دیگری از آن آمده است که خروج از ایران، خطرِ «باز شدن راه برای حمله شوروی» را بوجود می‎آورد و «آمریکا را به این نتیجه رساند تا TPAJAX را برنامه ریزی و اجرا کند».

«فاز 4: رسیدن به اهداف»

«TPAJAX» اسم رمزی بود که سیا برای نقشه سرنگونی برگزیده بود که تمام مراحل آن با همکاری افراد محلی صورت گرفته بود. مراحل مختلف آن شامل:

1- استفاده از تبلیغات و پروپاگاندا برای تضعیف سیاسی مصدق.

2- راضی کردن شاه به همکاری.

3- رشوه دادن به اعضای مجلس.

4- سازماندهی نیروهای امنیتی.

5- برانگیختن اعتراضات و راهپیمایی.

فارن پالیسی می‎نویسد:«تلاش اولیه منجر به شکست شد، اما پس از کش و قوس عجیب، نیروهای کودتاچی توانستند به هم بپیوندند و در تلاش مجددشان در 19 اوت موفق بشوند».

این سایت آمریکایی می‎افزاید که همچنان مشخص نیست به چه دلیلی سیا، اطلاعات درباره نقش خود را تا کنون مخفی نگه داشته است:«ماموران سیا و انگلیسی - همچون کرمیت روزولت، مسئول اصلی سیا در کودتا - کتاب‎ها و مقالاتی را درباره عملیات نوشته‎اند. دانشگاهیان نیز کتب متعددی از جمله در چند سال اخیر در این زمینه به رشته تحریر در آورده‎اند».

علاوه بر این، دو رئیس جمهور آمریکا (کلینتون و اوباما) به صورت علنی نقش آمریکا را در کودتا پذیرفته‏‏‎اند.

در پایان مطلب آمده است:«اما کسانی که در دولت آمریکا مسئولیت طبقه بندی اسناد را -به خصوص در جامعه اطلاعاتی- برعهده دارند، معمولاً دید متفاوتی نسبت به این مسائل دارند. آنها نگران هستند که افشای منابع و روش‎ها -حتی برای اقداماتی که دهه‎ها از آن گذشته است و بر اساس روش‎های بسیار قدیمی مانند پروپاگاندا انجام شده است- ممکن است به رقبا کمک کند. آنها تاکید می‎کنند تفاوت شگرفی میان مطالبی که به صورت غیررسمی اطلاع رسانی می شود (مانند افشاگری) و آنهایی که توسط دولت رسماً اعلام می‎شود، وجود دارد».(مهر)