آداب شست‌وشوی میوه‌ها و سبزیجات

دلیلش هم مشخص است؛ سبزیجات و میوه‌ها سرشار از خاصیت است و مواد مغذی، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر موجود در آنها ضامن سلامتی انسان. برای همین هم متخصصان تغذیه بر اهمیت مصرف میوه‌ها و سبزیجات تاکید می‌کنند و آنها را به عنوان بخش مهمی از رژیم غذایی روزانه می‌شناسند.

با این حال، اگر می‌خواهید از خواص میوه‌ها و سبزیجات مختلف بهره بیشتری ببرید، خوب است از شیوه‌های نگهداری و شست‌وشوی صحیح میوه و سبزی هم مطلع باشید. بی‌شک، نگهداری یا شست‌وشوی نادرست می‌تواند خواص آنها را کاهش داده یا حتی موجب بروز بیماری شود.

رنگین کمان سلامتی

گوجه‌فرنگی با رنگ قرمزش، انبه نارنجی‌رنگ، کلم بنفش و کاهوی سبزرنگ هر یک خاصیت خودشان را دارد و باید به اندازه مورد نیاز مصرف شود. آن‌طور که دکتر میترا زراتی می‌گوید، میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ سرشار از خاصیت است و هر یک از این رنگ‌های متفاوت به دلیل وجود فیتوکمیکال خاصی است که خداوند در میوه‌ها و سبزیجات قرار داده و آنها را سرشار از خاصیت ساخته است.

با وجود این روش نگهداری و شست‌وشوی میوه‌ها و سبزیجات هم نکته مهمی است که می‌تواند در میزان دریافت و استفاده از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن نقش موثری داشته باشد. این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این باره توضیح می‌دهد: بسیاری از ما سبزی‌خوردن را به عنوان یکی از منابع خوب ویتامین C می‌شناسیم و به همین دلیل آن را در برنامه غذایی خانواده می‌گنجانیم. در صورتی که این ویتامین بسیار حساس است و در مسیری که سبزی یا کاهو طی می‌کند تا به دست مصرف‌کننده برسد، میزان زیادی از ویتامین C آن هم از دست می‌رود.

پس می‌بینید شیوه نگهداری میوه و سبزی هم مهم است و می‌تواند در تغییر مقدار آنتی‌اکسیدان‌ها موثر باشد. این متخصص تغذیه با اشاره به این موضوع، ادامه می‌دهد: به همین دلیل است وقتی درباره منابع ویتامین C صحبت می‌کنیم، بیشتر بر میوه‌ها تاکید می‌شود که بلافاصله پوست‌کنده و مصرف خواهد شد.

ورود سبزیجات نشسته ممنوع

سبزیجات همان‌قدر که خاصیت و فایده دارد می‌تواند حاوی عوامل بیماری‌زا هم باشد و به همین دلیل باید بدرستی شسته شود. دکتر زراتی در این‌باره می‌گوید: چنانچه آلودگی‌های سبزیجات بخوبی از بین نرود، می‌تواند به بدن انسان منتقل شده و موجب بروز بیماری‌های مختلفی مانند وبا شود. بنابراین توصیه می‌کنیم میوه‌ها و سبزیجات بخوبی شسته شود، بویژه سبزی‌ها و میوه‌هایی مانند توت‌فرنگی، کاهو و هویج که سطح‌شان صاف و یکدست نیست و فرورفتگی و برجستگی دارد.

البته درباره سبزی‌خوردن توصیه می‌شود به هیچ عنوان آنها را همراه با گِل‌ولای به خانه نبرید و قبل از آن، گِل‌شان را بخوبی پاک کنید. این متخصص تغذیه با تاکید بر این نکته که تحت هیچ شرایطی نباید سبزیجات را با گِل داخل یخچال گذاشت، خاطرنشان می‌سازد: در غیر این صورت، آلودگی‌های باکتریایی و حتی انگلی می‌تواند به دیگر قسمت‌های یخچال هم راه پیدا کند. بنابراین توصیه می‌شود سبزی و میوه نشُسته را داخل یخچال نگذارید و اگر زمانی ناچار بودید این کار را انجام دهید، دست‌کم در قفسه‌ای جدا و دور از مواد غذایی دیگر قرار دهید.

برای شست‌وشو عجله نکنید

برای شست‌وشوی دقیق سبزی و کاهو باید مراحلی را به ترتیب طی کنید. اولین کار این است که سبزی‌ها را با آب خالی بشویید تا گِل‌ولای آن از بین برود و پس از آن، چند قطره مایع‌ظرفشویی روی آنها بریزید. دکتر زراتی ضمن بیان این مطلب یادآور می‌شود: حدود پنج تا ده دقیقه باید بگذارید سبزی و مایع‌ظرفشویی در آب بماند تا انگل‌ها از سطح کاهو یا سبزی‌خوردن کنده شود. پس از آن هم باید به کمک محلول‌های ضدعفونی‌کننده و براساس دستورالعملی که روی بسته نوشته شده است، سبزی‌ها را ضدعفونی کنید. پس از طی تمام این مراحل، می‌توان سبزی را آب‌کشی و مصرف کرد. هیچ وقت در شست‌وشوی سبزی‌ها نباید عجله و مرحله‌ای را حذف کنید. البته در مرحله آخر هم آبکشی باید کامل و با دقت انجام شود تا هیچ مایع شوینده‌ای باقی نماند.

نمک تاثیری ندارد

چرا از مایع ضدعفونی‌کننده استفاده کنیم، وقتی که نمک همان کار را انجام می‌دهد و ضرری هم ندارد؟! اگر این پرسش برای شما هم پیش آمده یا گاهی کسانی را دیده‌اید که در ظرفی پر از آب، کمی نمک می‌ریزند و کاهوها یا سبزی‌ها را در آن خیس می‌دهند. باید نظر این متخصص تغذیه را بدانید که می‌گوید: نمک به هیچ عنوان نمی‌تواند آلودگی‌های سبزی و کاهو را از بین ببرد و چنین باوری که میان مردم رواج دارد، اشتباه است.

بعضی‌ هم از ترس خراب‌شدن زودرس سبزی، محلول‌های ضدعفونی را مناسب نمی‌دانند که به گفته دکتر زراتی روشی اشتباه است. وی در این‌باره توضیح می‌دهد: نکته مهم این است که فیبر موجود در سبزیجات باید تا حد امکان سالم بوده و نیاز انسان را تامین کند؛ بنابراین باید سبزی را بخوبی ضدعفونی کرد.

تا مطمئن نشدید، سالاد نخورید

سالاد کاهو از مواردی است که براحتی می‌تواند موجب انتقال بیماری شود. به همین دلیل هم دکتر زراتی تاکید می‌کند: زمانی که به رستوران می‌روید، دست‌کم از سفارش دادن سالاد کاهو و سبزی‌خوردن پرهیز کنید و بویژه اگر فرد سالمند، کودک یا خانم بارداری همراهتان است، این نکته را حتما در نظر داشته باشید. البته سالاد به غیر از کاهو، حاوی سبزیجات دیگری هم هست. گوجه‌فرنگی یکی از این سبزیجات است که معمولا در تمام سالادها هم مصرف می‌شود و به گفته این متخصص تغذیه برای شست‌وشوی صحیح حتما باید در محلول ضدعفونی‌کننده قرار بگیرد؛ چون در غیر این صورت، می‌تواند عامل انتقال مواد آلوده و باکتری‌ها به بدن انسان باشد. علاوه بر این، حتی آفت‌کش‌ها هم ممکن است روی سبزیجات باقی بماند و وارد بدن انسان شود.

سیب‌زمینی را با اسکاچ بشویید

برخی از شستن سیب‌زمینی خوششان نمی‌آید و بویژه وقتی می‌خواهند آن را بپزند، ترجیح می‌دهند اصلا پوستش را نشویند. دکتر زراتی، اما چنین شیوه‌ای را صحیح نمی‌داند و در این‌باره می‌گوید: حتما باید پوست سیب‌زمینی را قبل از استفاده بخوبی بشویید و اگر می‌خواهید آن را بپزید، هم این کار را نباید نادیده بگیرید. حتی بهتر است به کمک اسکاچ، سیب‌زمینی را بشویید و در آب خیس دهید تا گل‌ولای آن گرفته شده و همراهش پخته نشود. توت‌فرنگی هم یکی از میوه‌هایی است که تقریبا همین شرایط را دارد و ممکن است گل‌ولای به آن چسبیده باشد. این متخصص تغذیه درباره شست‌وشوی صحیح چنین میوه‌هایی می‌گوید: توت‌فرنگی و میوه‌های پرزدار دیگر حتما باید در آب و محلول ضدعفونی‌کننده خیسانده شود. چون این میوه‌ها هم براحتی می‌تواند عوامل بیماری‌زا را به بدن انسان منتقل کند.

میوه‌هایی که پوست‌کنده می‌شود

میوه‌هایی مانند نارنگی، لیمو و پرتقال چطور؟ برخی تصور می‌کنند چنین میوه‌هایی که قبل از مصرف پوست‌شان گرفته می‌شود، نیازی به شست‌وشو ندارد در حالی که به گفته دکتر زراتی، گاهی ممکن است برای شفافیت بیشتر و براق بودن میوه از واکس استفاده شود که مسلما برای سلامت انسان مضر است. به همین دلیل توصیه می‌شود این میوه‌ها هم حتما با آب و مایع‌ظرفشویی شسته شود. وی می‌افزاید: پوست هندوانه، خربزه و طالبی هم حتما باید بخوبی شسته شود. بویژه افرادی که در حال شیمی‌درمانی هستند باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند، چون سیستم ایمنی بدن‌شان بسیار ضعیف و ممکن است در معرض خطر قرار گیرند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی ‌‌/ گروه سلامت