واکسن فلج اطفال از خودکفایی جا ماند

اما حالا قرار است که تا آخر همین هفته، سه میلیون دز واکسن فلج اطفال به کشور وارد شود و این حرف به این معناست که هم برای توزیع واکسن فلج اطفال در کشور با کمبود جدی روبه‌رو شده‌ایم و هم این‌که خودکفایی ایران در زمینه تولید واکسن فلج اطفال شکسته شده است.

رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز ضمن ارائه این خبر در گفت‌وگو با فارس تاکید کرد:‌ متاسفانه ما با وجود این‌که تولیدکننده واکسن فلج اطفال در کشور هستیم، اما به علت تاخیرهای به وجود آمده، تولیدکننده داخلی نتوانست به موقع این واکسن را تولید کند و هم اکنون شاهد کمبود واکسن فلج اطفال در کشور هستیم که واقعا برای کشوری که تولیدکننده این واکسن است، سرشکستگی است که با کمبود واکسن فلج اطفال مواجه شود.

البته این سرشکستگی که رسول دیناروند از آن صحبت کرده، تبعات بسیار بیشتری از یک سرشکستگی دارد.

از آنجا که کشور ایران، همسایه کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان است که در این کشورها همچنان بیماری فلج اطفال ریشه‌کن نشده است (عامل بیماری ویروس قابل انتقال است) و همچنین با توجه به این‌که در طی 16 سال اخیر، منابع مالی بسیار زیادی صرف ریشه‌کن شدن فلج اطفال در کشور شده است، بازگشت این بیماری به دلیل کمبود واکسن می‌تواند هم سلامت کودکان ایرانی را با خطر جدی مواجه کند و هم این‌که 16 سال هزینه و انرژی برای ریشه‌کن کردن این بیماری مهلک را یکشبه بر باد بدهد.

تحریم‌ها و مشکل تامین مواد اولیه

موسسه واکسن و سرم‌سازی رازی، بزرگ‌ترین تولیدکننده واکسن در کشور است که گفته می‌شود این موسسه بین کشورهای خاورمیانه هم حرف اول را می‌زند.

یکی از عمده دلایلی که طی سال‌های اخیر، کشور ما توانست به خودکفایی در زمینه تولید واکسن برسد، فعالیت‌های مستمر این موسسه بوده است؛ به گونه‌ای که می‌توان این موسسه را عامل اصلی در خودکفایی تولید واکسن یا وابستگی به دیگر کشورها دانست.

هادی فامیل قدکچی که تا همین دیروز هم رئیس موسسه واکسن و سرم‌سازی رازی بود، اما در زمان تنظیم این گزارش، باخبر شدیم که وی از سمتش برکنار شده است، در گفت‌وگو با جام‌جم، عمده‌ترین دلیل از بین رفتن خودکفایی کشور در تولید واکسن فلج اطفال را مشکل تامین مواد اولیه می‌داند و می‌گوید: کشور ما سالانه بین 15 تا 18 میلیون دز واکسن فلج اطفال نیاز دارد که امسال به 18 میلیون دز واکسن فلج اطفال نیازمند هستیم، اما ما از ماه دی سال گذشته، به مجموعه وزارت بهداشت اطلاع دادیم که ما امسال به دلیل تحریم و مشکلات تامین مواد اولیه، فقط می‌توانیم ده میلیون دز واکسن فلج اطفال تولید کنیم ولی به هشدارهای ما توجه نشد.

وی یادآوری می‌کند که با وجود این باز هم تعهد داده‌ایم که تا پایان آذر امسال، سه میلیون و 300 هزار دز واکسن فلج اطفال دیگر تولید کنیم تا به واردات کمتری نیاز داشته باشیم.

مدیر سابق موسسه واکسن و سرم‌سازی رازی تاکید می‌کند که فعلا تحریم‌های دارویی فرق چندانی با گذشته نکرده است و به همین دلیل، همه مسئولان باید برای خنثی کردن تحریم‌ها و تامین مواد اولیه تولید واکسن فلج اطفال همت کنند.

ابوالفضل اکبری، معاون تحقیق و تولید موسسه رازی هم به جام‌جم می‌گوید: شاید در ظاهر، دارو و واکسن در زمره تحریم‌ها قرار نداشته باشد، ولی وقتی نمی‌توانیم هزینه خرید مواد اولیه واکسن‌سازی را از طریق نقل و انتقال بانکی واریز کنیم، در نتیجه مثل این است که دارو و اکسن هم تحریم شده که همین موضوع هم عامل مهمی در کمبود واکسن فلج اطفال در سال جاری به شمار می‌آید.

این مقام مسئول ابراز امیدواری می‌کند که در تهیه و تامین دیگر واکسن‌های ضروری مردم، مشکلی برای تامین مواد اولیه نداریم و جای نگرانی وجود ندارد.

در حالی که مسئولان موسسه رازی، تحریم‌ها را عامل مهم واردات واکسن فلج اطفال می‌دانند، اما دایره تحریم‌ها‌ی دارویی تا شش ماه آینده، کمتر از قبل خواهد شد بنابراین باید انتظار داشته باشیم که در سال آینده، دوباره مشکل کمبود واکسن فلج اطفال در کشور به وجود نیاید البته همه این خوشبینی‌ها به شرطی است که مسئولان فعلی وزارت بهداشت از همین امروز به فکر تامین مواد اولیه واکسن فلج اطفال باشند تا در صورت بروز هرگونه اتفاق غیرمنتظره‌ای، دوباره سلامت کودکان ایرانی به خطر نیفتد.

سوءمدیریت داخلی در تامین مواد اولیه

شکی نیست که تحریم‌ها در کاهش دسترسی ایران به بازارهای جهانی دارو و واکسن تاثیرگذار بوده است، اما سیامک مره صادق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، روایت دیگری از کمبود واکسن فلج اطفال می‌گوید و در گفت‌وگو با جام‌جم خاطرنشان می‌کند: این‌که همه تقصیرها را به گردن تحریم‌ها بیندازیم، کاملا درست نیست. متاسفانه شاهد بودیم که در فاصله بین رفتن دکتر دستجردی و آمدن دکتر هاشمی در راس مدیریت وزارت بهداشت، خلأ چند ماهه‌ای وجود داشت که طی آن، وزارت بهداشت تامین مواد اولیه واکسن فلج اطفال را در اولویت کارهایش قرار نداد.این نماینده مجلس، معتقد است که کشور ما با وجود تحریم‌های جهانی باید در زمینه تولید داروها و واکسن‌های استراتژیکی مثل واکسن فلج اطفال خودکفا باشد و مسئولان فعلی وزارت بهداشت باید این سیاست استقلال را به طور جدی پیگیری کنند.

احمد آریایی‌نژاد، دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز ضمن تائید ضعف مدیریت داخلی در زمینه تامین واکسن فلج اطفال به جام‌جم می‌گوید: نباید منتظر باشیم تا تحریم‌ها ما را در منگنه بگذارد و برای ما راه تعیین کند، ولی در حوزه تامین مواد اولیه واکسن فلج اطفال، مسئولان پیشین وزارتخانه اهمال کردند و بی‌گمان بخش عمده‌ای از مشکل فعلی کمبود واکسن فلج اطفال به ضعف مدیریت داخلی برمی‌گردد.

به هر حال، گرچه وزارت بهداشت با انتشار اطلاعیه‌های متعدد نیز عنوان کرده که مردم نگران کمبود واکسن فلج اطفال نباشند و با واردات این واکسن، کمبودهای داخلی برطرف خواهد شد، اما گزارش‌های مردمی نیز از کمبود این واکسن حیاتی ـ حتی در شهرهای بزرگ کشور ـ خبر می‌دهد؛ کمبودی که اگر بزودی کنترل نشود، می‌تواند سال 92 را تهدیدی برای سلامت کودکان ایرانی به حساب آورد.

امین جلالوند - گروه جامعه