حالا دو هفته پس از آن اظهارات، اوباما در انجمن «سابان» و در میان اعضای اتاق فکر حامیان رژیم صهیونیستی به ادبیاتی رو آورده که مقامات جمهوری اسلامی ایران پیش از این بارها اوباما را به استفاده از آن ترغیب کرده بودند.
باراک اوباما در سخنان دیروز خود هر چند از برخی سخنان کلیشهای تهدیدآمیز که اعتبار خود را از دست داده است استفاده کرد اما تلاش کرد تا با عینک «واقعگرایی» و نه توهم خودبرتربینی به پرونده هستهای کشورمان بنگرد بنابراین تعجبی نداشت که تاکید کند: «گزینه برچیدهشدن کامل برنامه هستهای ایران با واقعیت فاصله دارد».
رئیسجمهور آمریکا در این سخنرانی بر «حفظ کرامت ایران» نیز تکیه کرد و شاید برای اولین بار بود که اعتراف کرد، فشار و تهدید و تحریم ایران را وادار به تسلیم نمیکند و کسانی که چنین فکر میکنند مردم و مسئولان این کشور را نمیشناسند.
اوباما بخوبی میدانست که سخنانش بهطور زنده در شبکههای اسرائیلی منتشر میشود، با این همه بهطور واضح و آشکار تاکید کرد که توافق با تهران، باید امکان بهرهگیری صلحآمیز از فناوری هستهای را به این کشور بدهد.
هرچند اظهارات رئیسجمهور ایالات متحده چیزی به جز پذیرش واقعیتی نیست که پیش از این بارها از زبان دیپلماتهای ایرانی شنیده شده بود، اما نکته حائز اهمیت آن آنجاست که این سخنان نشان میدهد واشنگتن سرانجام پس از دو هفته از توافق ژنو و پس از 10 سال از شروع پرونده هستهای ایران، واقعیتهای برنامه هستهای کشورمان را پذیرفته و علیرغم تلاشهای بیفرجام برای تحریف توافق هستهای، (که باز در این سخنرانی نیز بروز یافت) حالا تلاش میکند تا مخالفان تندرو را هم متوجه این واقعیتها کند.
اذعان اوباما به این نکته مهم که «نمیتوان» برنامه هستهای ایران را متوقف کرد، نشان میدهد کاخ سفید کمکم حاضر است بهجای تصورات خاماندیشانه ریشهدار در خوی استعماری قرن بیستمی، در زمین واقعیات قرن بیست و یکم بازی دیپلماتیک خود را انجام دهد. یک بازی پرچالش و حساس که البته میتواند حاصلجمع صفر نداشته باشد.
از یاد نباید برد که برای آموختن درس واقعگرایی به مقامات کاخ سفید، مسیری طولانی طی شده است. ایستادگی در برابر زیادهخواهیها، رشد علمی کشور، تحمل فشارهای اقتصادی از سوی مردم و پا پس نکشیدن در میدان رقابتهای گاه پرهزینه سیاسی، حالا واشنگتن را وادار کرده که واقعیت را درک کرده و رئیسجمهور این کشور چشم در چشم هواداران رژیم صهیونیستی بگوید که انتظار برچیدن پیچ و مهرههای برنامه هستهای ایران با واقعیتها نمیخواند، حتی اگر هنوز آرزوی شیرین صهیونیستها یا حتی خودش باشد.
به این ترتیب بهنظر میرسد اکنون که به لطف مقاومتهای پیشین و دیپلماسی فعال و قدرتمند کنونی کشورمان، باراک اوباما پذیرفته است که واقعیت پرونده هستهای کشورمان چیست و گفته میشود که کاخ سفید در نامهای به متحدانش عقبنشینی از برخی سیاستهای خود در قبال خاورمیانه را نیز پذیرفته است، وقت آن رسیده تا به پشتوانه توان داخلی و نه فقط لبخندهای خارجی، گامهای بلندتری برای تثبیت حقوق هستهای کشورمان مطابق با قوانین بینالمللی برداشته شود.
گامهایی که باعث شود حتی در سالهای آینده نیز هیچ دولت بزرگ یا کوچکی به خود اجازه ندهد تا خدشهای بر آن وارد سازد. حالا وقت آن است که همه، واقعیتها در رابطه با قدرت ایران را درک کنند و جهتگیری متفاوتی در قبال ایران داشته باشند، چنان که رئیسجمهور آمریکا نیز تاکید میکند: «حرکت رو به جلو، بهتر از رو به عقب حرکت کردن است...».
مصطفی انتظاریهروی - گروه سیاسی
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد