بخش شمالی این میدان با مساحتی حدود ۴۶۰ کیلومترمربع در حدود ۱۲۰ کیلومتری (غرب اهواز و غرب رودخانه کارون) در منطقه مرزی مشترک ایران و عراق واقع شده است. با توجه به اطلاعات و آماری که وزارت نفت اعلام کرده، تولید نفت در بخش جنوبی این میدان نفتی از سال 1378 با ظرفیتی حدود 25 هزار بشکه آغاز شده و هماکنون به میزان تقریبی 50 هزار بشکه در روز ادامه دارد.
این شرایط در حالی است که توسعه میدان آزادگان در سمت عراق توسط غول نفتی رویال داچ شل با سرعت هرچه تمامتر انجام میشود و این کشور کمپانیهای نفتی چینی ازجمله شرکت ملی نفت چین را به همکاری طلبیده است. عراق از شهریور سال ١٣٩۲ تنها از میدان مجنون ـ که بخشی از میدان آزادگان جنوبی محسوب میشود ـ روزانه ۱8۵ هزار بشکه نفت استخراج کرده و امیدوار است این میزان را بزودی به ۴۰۰ هزار بشکه در روز برساند.
میدان نفتی آزادگان همان طور که یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان شناخته شده، تاکنون یکی از خبرسازترین میادین نفتی مشترک ایران با کشورهای همسایه نیز بوده است. هرچند این نوع اخبار مربوط به مناقشات مالکیتی نبوده و در این زمینه تقریبا مشکلی وجود ندارد، اما بحث توسعه و بهرهبرداری در این میدان همواره یکی از اصلیترین مناقشات داخلی کشورمان شناخته شده که تازهترین آن، اخراج شرکت چینی سیانپیسی از منطقه یاد شده از سوی وزیر نفت به دلیل کارشکنیهای متعدد و وقتکشی بوده که باعث عقب ماندن کشورمان در برداشت از این میدان مشترک شده است.
البته این اخراجها در میدان نفتی آزادگان مسبوق به سابقه است. اوایل سال 2001 میلادی شرکت ژاپنی اینپکس برای بهرهبرداری از این میدان انتخاب شد و با امضای قراردادی روند اداری انجام این پروژه صورت گرفت، اما با فشارهای مستقیم و غیرمستقیم آمریکا بر ژاپن و وضع برخی تحریمهای بینالمللی یکجانبه علیه ایران، این شرکت ژاپنی از این میدان خداحافظی کرد تا این که دولت ایران برای ادامه انجام کار به دنبال شرکای روسی یا هندی رفت که این روند هم با دخالتهای ناجوانمردانه آمریکا به نتیجه نرسید تا این که پای چین به میادین نفتی ایران بخصوص میدان آزادگان با تمام ویژگیهایش باز شد.
هرچند آمریکا نتوانست چین را رسما از حضور در این میدان نفتی منصرف کند، اما با توجه به فشارهای بینالمللی و البته کارشکنیها و وقتکشیهای متعددی که شرکت چینی طرف قرارداد ایران در این میدان داشت، در نهایت بیژن زنگنه اقدام به اخراج و خلعید این شرکت چینی از مهمترین میدان نفتی جهان کرد.
جالب است که شرکت چینی با گذشت مدت زمان زیادی که در ایران مشغول کار شده از مجموع ١٨٥ حلقه چاهی که باید براساس برنامه در فاز نخست توسعه این میدان به بهرهبرداری میرساند، فقط هفت حلقه چاه حفاری کرده، همچنین در حالی که پیمانکار چینی طرح (CNPCI) طبق قرارداد به استقرار ٢٥ دکل حفاری در این میدان سال ۲۰۱۴ میلادی ملزم شده بود، فقط برای افزودن یک دکل حفاری در این میدان مشترک برنامهریزی کرد.
با این حال طرح جامع توسعه جدید میدان نفتی آزادگان جنوبی در دو فاز تعریف شده است که در فاز نخست توسعه، تولید٣٢٠ هزار بشکه نفت در روز و ١٩٧ میلیون فوتمکعب گاز پیشبینی و مقرر شده است این میزان تولید با حفر ١٨٥ حلقه چاه، ٥٢ ماه پس از تصویب طرح جامع تجدیدنظر شده توسعه میدان محقق شود. بر این اساس، افزایش تولید نفت این میدان به روزانه ٦٠٠ هزار بشکه نیز در فاز دوم توسعه میدان مدنظر قرار دارد. این در حالی است که حداکثر میزان استخراج نفت ایران از این میدان مشترک ۵۰ هزار بشکه در روز گزارش شده است.
هرچند اهمیت این میدان نفتی ـ گازی مشترک بین ایران و عراق برای کشورمان از بابت وجود ذخایر عظیم کربوهیدراتی در این مخزن مطرح است، اما با توجه به پیرشدن برخی چاههای نفت در ایران این میدان جوان با توجه به ظرفیتهای بالقوهای که دارد میتواند به عنوان یکی از امیدهای صنعت نفت کشورمان برای حفظ تولید روزانه و ارتقای جایگاه ایران در اوپک نیز مطرح باشد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد