تلاش برای احیای بازی‌های محلی

تا همین یکی دو دهه پیش که خبری از رایانه و انواع بازی‌های کامپیوتر نبود، هفت‌سنگ، الاکلنگ، گرگم به هوا، عمو زنجیرباف و وسطی از جمله بازی‌هایی بود که نه‌فقط اوقات فراغت کودکان را پرمی‌کرد، بلکه به دلیل انجام آنها در هوای آزاد، داشتن تحرک زیاد و گروهی بودن، نشاط و سلامت را به کودکان هدیه می‌کرد و تمرینی بود برای شکل گرفتن روابط اجتماعی و ایجاد روحیه تعاون و همکاری.برگزاری جشنواره بازی‌های بومی و محلی که چند سالی است در کشور اجرایی می‌شود، در حقیقت راه‌حل و ابتکاری است برای یادآوری و معرفی بازی‌های سالم و پرنشاط گذشته به کودکان امروز و تلاشی برای بازگرداندن سلامت و روحیه اجتماعی به آنها.

رئیس هیات ورزش‌های سنتی و بازی‌های بومی و محلی استان کرمان با اشاره به این‌که هشتمین جشنواره بازی‌ها و ورزش‌های بومی کشور به منظور تبادل فرهنگی استان‌ها و آشنایی با ورزش‌های بومی محلی دیگر استان‌های کشور امسال در کرمان برگزار می‌شود، می‌گوید: در این جشنواره که روزهای اول و دوم خرداد برگزار می‌شود، بانوان در رشته‌های هفت‌سنگ و ماچلوس و آقایان در رشته‌های شترسواری، طناب‌کشی و کشتی کویری می‌توانند شرکت کنند.

فرهاد نژادفصیحی در گفت‌وگو با ایسنا می‌افزاید: 450 نفر اعم از مسئول هیات و ورزشکار در این جشنواره شرکت می‌کنند و اجرای موسیقی محلی از برنامه‌های جنبی جشنواره است.

رفع مشکلات جسمی و روحی کودکان

وی مهم‌ترین ویژگی بازی‌های بومی را تقویت کار گروهی، ایجاد فضای شاداب و پرنشاط، برطرف کردن مشکلات جسمی ناشی از فقر حرکتی و تخلیه‌ روانی فرد می‌داند و معتقد است: به‌واسطه‌ بازی‌های محلی، بسیاری از مشکلات جسمی و روانی از جمله مشکلات گفتاری، اختلال حواس، جمع‌گریزی، فقر حرکتی، چاقی و افسردگی قابل درمان است.

رئیس هیات ورزش‌های سنتی و بازی‌های بومی و محلی استان کرمان، آروسیو، اتصالو، ازکجا زنو، استخوان‌بازی، اشکست‌بازی، الاکلنگ، برنجک، بر، ناز نازو، پابالایو، پاوردیوارو، ترنه‌بازی، توخطو، جموجمو هویزه، جوسیا، چش تپه‌کا، چشم گریزپا، خاله ستاره، خاموشان، خرسک، خرگوشو، خم‌پلی، دارپلان، دارتوپ، دستکی، دستمال‌بازی، روروقامی، زنجیرباف، سرگریزکو، سنگ تق‌تقو، سه‌پی گودالو، شنبه یکشنبه، شین خونه‌بازی، طناب‌بازی، را از جمله بازی‌های محلی کرمان معرفی می‌کند.

نژادفصیحی به تشریح برخی بازی‌های بومی و محلی کرمان پرداخته و می‌گوید: اشکست‌بازی، بازی محلی مردم سیرجان، ترنه‌بازی، بازی محلی مردم شهرستان بم، خرسک‌بازی؛ بازی محلی مردم شهرستان کرمان، دستمال‌بازی؛ بازی محلی مردم شهرستان جیرفت و گرگم به هوا نیز بازی محلی مردم شهرستان کرمان و سیرجان است. همچنین شتر سواری که در عروسی‌ها و جشن‌ها اجرا می‌شود، از دیگر بازی‌های محلی کرمان است که در مقابل تماشاگران زیادی انجام می‌شود و طرفداران زیادی دارد.

رئیس هیات ورزش‌های سنتی و بازی‌های بومی و محلی استان کرمان درباره کشتی کویری هم که قرار است در جشنواره‌ کشوری رفسنجان مورد توجه قرار گیرد، می‌گوید: تواضع در این رشته حرف نخست را می‌زند. کشتی‌گیران در کشتی کویری، لباس عادی، یا لباس باستانی بر تن می‌کنند و پس از بستن کمربند و گرفتن یکدیگر، کشتی آغاز می‌شود. این کشتی به طور معمول روی شن برگزار می‌شود و داوری این کشتی را هم پیشکسوتان و ریش‌سفیدان برعهده دارند.

به گفته نژادفصیحی انجام این کشتی از سوی مردان 90 و زیر 90 کیلوگرم و به منظور احیای این ورزش صورت می‌گیرد.

ارتقای خودباوری با احیای بازی‌های محلی

فرماندار رفسنجان نیز با بیان این‌که میزبانی جشنواره بازی‌های بومی و محلی سبب شناسایی ظرفیت‌های قابل توجه شهرستان رفسنجان به سایر نقاط کشور می‌شود، می‌گوید: برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها، حرکت فرهنگی بسیار بزرگی است و توجه به بازی‌های بومی، محلی و احیای بخش عظیمی از این گنجینه‌های فرهنگی می‌تواند خودباوری ما را اعتلا دهد و مطمئنا تداوم آن نیز می‌تواند تحرک جسمی، فکری و فرهنگی را در کنار همگرایی و ترویج اتحاد و انسجام به دنبال داشته باشد.

حمید ملانوری با اشاره به این‌که با احیای بازی‌های بومی محلی که برگرفته از فرهنگ اصیل ایرانی است و با استفاده از ظرفیت‌های متنوع آن می‌توان چالش‌های فرهنگی کنونی را برطرف کرد، می‌افزاید: بازی‌های رایانه‌ای امروز معضلاتی برای جوانان و نوجوانان بوجود آورده است و شناخت ورزش‌های بومی محلی، سبب گرایش این قشر به سمت این‌گونه بازی‌ها می‌شود و در سلامت و نشاط آنها سهم بسزایی خواهد داشت.

رئیس اداره‌ ورزش رفسنجان نیز با تاکید بر این‌که این جشنواره باشکوه خاصی برگزار خواهد شد، یادآور می‌شود: این جشنواره از شبکه‌های مختلف کشور پخش می‌شود و فرصت خوبی برای شناسایی ظرفیت‌های این شهرستان در بخش ورزش‌های روستایی و عشایری است.

به گفته رویگر جشنواره‌ ورزش‌های بومی محلی کشور با اجرای موسیقی نواحی مختلف کشور همراه است و پخت نان، غذاهای محلی و نمایش صنایع‌دستی و سوغات رفسنجان نیز از برنامه‌های جنبی جشنواره است.

احیای بازی‌های بومی در دیگر استان‌های کشور

خوشبختانه روند احیای بازی‌ها و ورزش‌های بومی و سنتی چندی است که در نقاط مختلف کشور و به منظور ترویج فرهنگ ورزش و پرکردن اوقات فراغت سالم آغاز شده است.

در همین زمینه رئیس هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی استان مرکزی در بهمن سال گذشته، احیای ورزش‌های روستایی و بازی‌های بومی محلی را در اولویت برنامه‌های این هیات اعلام کرد.

علی عشوری با بیان این‌که با احیای ورزش‌های روستایی و بازی‌های بومی محلی، ضمن ترویج ورزش در روستاها، نسل جوان با این ورزش‌ها بیشتر آشنا می‌شوند، به ایرنا گفت: برگزاری مسابقات ورزشی جام نوروز همه‌ساله در تمام روستاهای استان مرکزی، در راستای توسعه بازی‌های بومی محلی اجرا می‌شود که در سال گذشته، حدود 80 هزار نفر در مسابقات ورزشی جام نوروز همچون طناب‌کشی و دالپلان در سطح روستاهای استان مرکزی شرکت کردند.

علیرضا احدی، رئیس هیات ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی اردبیل نیز فروردین امسال یادآور شد: از سال تحصیلی آینده، ورزش‌های بومی و محلی در این استان احیا شده و از بین ۷۰ بازی احیا شده همچون طناب‌کشی و هفت‌سنگ و منتخب بومی و محلی در اردبیل، بیش از ده بازی مطرح و قابل انجام در مدارس اجرا می‌شود.