احوال و آثار استاد پرویز اذکایی بررسی شد

سخنرانی رییس انجمن ایرانی تاریخ؛ دکتر داریوش رحمانیان بخش ابتدایی برنامه را تشکیل داد. وی پاسداشت فرهنگ ایران را از جمله مهم ترین اهداف انجمن ذکر کرد و بر این اساس اجرای مراسم بزرگداشت پژوهشگران و اندیشمندانی که در این راستا فعالیت کرده اند وظیفه انجمن دانست و لزوم برگزاری جلسات باشکوهی برای پژوهشگرانی چون استاد اذکایی و آثار گران سنگ شان در عرصه تاریخ را برای موسساتی چون انجمن تاریخ واجب شمرد.

سخنران بعدی، دکتر کامران فانی؛ عضو هیئت علمی دانشنامه تشیع، عضو هیئت علمی کتابخانه ملی و عضو شورای مرکزی دایره المعارف بزرگ اسلامی بود. وی استاد اذکایی را استاد مسلم اندیشه ایرانی دانست.

عضو هیات علمی دانشنامه تشیع با بیان اینکه استاد اذکایی پژوهشگری است که در حوزه کاری بسیار گسترده ای فعالیت می کند، گفت : اذکایی در دوران فعالیت علمی خود در رشته های مختلف از جمله تاریخ نگاری؛ نسخه شناسی؛ تاریخ علم، مطالعات فرنگی و مهم تر از همه اینکه اندیشه شناسی کار کرد و بیش از 500 مقاله و 40 کتاب حاصل دوران ارزشمند علمی او است.

دکتر فانی ضمن تاکید بر اینکه در میان پژوهشگران ایرانی نمی توان نظریه پرداز مطرحی را نام برد و با اشاره به بی توجهی ایرانیان در زمینه نظریه، دکتر اذکایی را نظریه پرداز فرهنگ ایرانی و مورخ تاریخ اندیشه در ایران نام نهاد که همین مسئله باعث می شود آثار ایشان بسیار پربار بوده و به خواننده بینش عمیقی بدهد.

دکتر محمود جعفری دهقی؛ مدرس زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه لندن به عنوان سخنران بعدی این نشست بر جامع الاطراف بودن آثار استاد تاکید کرد و بحث درباره همه این موارد را غیرممکن دانست.

دکتر حسن انوشه؛ سرپرست مولفان دایره المعارف فارسی و نیز عضو هیئت امنای بنیاد فردوسی سخنران بعدی بود. وی اجتماع دانش و فروتنی را همزمان در استاد اذکایی از مهم ترین ویژگی های ایشان دانست و اظهار داشت: ابعاد برجسته شخصیتی این استاد بزرگوار را در کنار آثار علمی ایشان باید شناخت.

وی در ادامه از تلاش بی وقفه استاد در شناخت فرهنگ ایرانی و گسترش آن و از طرف دیگر شناخت تاریخ و فرهنگ همدان سخن گفت و در همین راستا؛ اذکایی را از دوستداران زبان و ادب فارسی شمرد. انوشته یکی از ویژگی های نویسندگی اذکایی را توجه بیشتر به واژگان فارسی و استفاده کمتر از لغات عربی دانست.

دکتر غلامرضا جمشیدنژاد اول؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران، استاد پرویز اذکایی را پیرمغان فرهنگ ایران و خلیفه اللهی که در آیات سوره بقره قرآن کریم آمده است نامید و اهمیت آثار و پژوهش های میدانی و کتابی استاد را یاد آور شد.

میثم کرمی یکی دیگر از سخنرانان برنامه بود که بر جنبه های کمتر شناخته شده استاد و تلاش های علمی وی در شناخت نسخه های خطی بسیار قدیمی و هم چنین اشراف کامل او در علم نسب شناسی، زبان شناسی و جغرافیای تاریخی بیان کرد.

آقای کرمی استاد را فرزند خلف ابوریحان دانست که همان دانشی که در ابوریحان باعث سربلندی ایران می شود در این استاد بزرگوار جمع است.

یکی دیگر از نکات تاکید شده کرمی در این سخنرانی، اهمیت مطالعات استاد اذکایی در زمینه شاهنامه و شناخت آن بود.

وی از اینکه اذکایی را به عنوان یکی از شاهنامه شناسان مورد بی لطفی و بی توجهی قرار داده ایم. گفت​: توجه خاص استاد را به خاندان شاهی خوارزم و مقاله مفصل ایشان در این زمینه مهم است.

جمشید کیان فر، نسخه شناس و مصحح، استاد اذکایی را نهنگی در دریای علم دانست و اظهار داشتن: وی در عرصه علم و دانش پخته خوار نبود و هرچه در آثار او مطرح شده است ریخته قلمش است و وجه پراهمیت آثارشان نیز در همین مسئله و علم گسترده شان نهفته است.

در بخش پایانی، ملک زاده باستان شناس؛ یکی از دوستداران استاد؛ وی را برای عرصه باستان شناسی علمی گوهری ارزشمند دانست و مقاله "درآمدی بر باستان شناسی همدان" را خواندنی تر از هر اثر دیگری در این باره محسوب کرد.

نشست تخصصی بررسی احوال و آثار پرویز اذکایی با سخنرانی پایانی این استاد گرانقدر و اهدای لوح تقدیر و لوح عضویت افتخاری انجمن ایرانی تاریخ از سوی دکتر داریوش رحمانیان و نیز لوح تقدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب از سوی آقای دکتر اکبر ایرانی به استاد پرویز اذکایی به پایان رسید.