از سال 1992 تا 2010 این تقسیمبندیها مربوط به شش منطقه مسکو، لنینگراد، قفقاز شمالی، وولگا، سیبری و خاور دور بود. وزارت دفاع فدراسیون روسیه به عنوان نهاد اجرایی نیروهای مسلح شناخته میشود. از زمان شوروی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح به عنوان فرمانده اصلی نیروهای نظامی به شمار میرفت. این مقام به حدی بالا بود که ویلیام اودام، تحلیلگر آمریکایی مسائل نظامی در سال 1998 عنوان کرد: رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح روسیه را بدون وجود وزارت دفاع میتوان تصور کرد، اما وزارت دفاع بدون وجود چنین شخصی معنا ندارد. البته این نقش اکنون تا حدودی کاهش یافته و شخص وزیر دفاع کنترل بیشتری بر نیروهای مسلح دارد.
طبق آخرین برآوردهای به عمل آمده، نیروهای نظامی روسیه از لحاظ توان نظامی پس از آمریکا در رتبه دوم قرار دارد. برخی مشخصات و توانمندیها، توان نظامی هر کشوری را تعیین میکند. اگر بخواهیم این مشخصات را در مورد روسیه مورد مطالعه قرار دهیم، باید آنها را چنین دستهبندی کرد:
تعداد نیروها
ـ تعداد کل جمعیت روسیه: 145 میلیون و 500 هزار نفر
ـ تعداد نیروهای آماده: 69 میلیون و 117 هزار نفر
ـ تعداد نیروهای ذخیره: 46 میلیون و 812 هزار نفر
ـ تعداد افراد جذب شده به نیروهای نظامی در هر سال: یک میلیون و 354 هزار نفر
سامانههای زمینی
ـ تعداد تانکها: 15 هزار و 500 دستگاه
ـ خودروهای زرهی: 27 هزار و 607 دستگاه
ـ تعداد توپهای خودکششی(توپ یا خودروی خودکششی توپ جنگی است که از یک سامانه خودروی اختصاصی برای حرکت استفاده میکند و برای جابهجایی به خودروی دیگری نیاز ندارد. این سامانه خودرو معمولا زرهپوش است و به تانک شباهت دارد.): 5990 عراده
ـ سامانه موشکی چند کاربردی: 3781
نیروی هوایی
ـ جنگندهها و هواپیماهای رهگیری: 736 فروند
ـ هواپیماهای آموزشی: 303 فروند
ـ بالگردها: 973 فروند
ـ بالگردهای تهاجمی: 113 فروند
نیروی دریایی
ـ ناو هواپیمابر: یک فروند
ـ ناو محافظ: چهار فروند
ـ ناوشکن: 13 فروند
ـ کشتی جنگی: 74 فروند
ـ زیردریایی: 63 فروند
در واقع روسیه توان نظامی خود را مرهون صنایع دفاعی بهجامانده از دوران شوروی سابق میداند. بنا بر آمار رسمی، حدود 70 درصد از صنایع تسلیحاتی شوروی در فدراسیون روسیه واقع شده است. طی این سالها، بسیاری از این شرکتها خصوصی شده و برخی نیز با دیگر شرکتهای فعال در این زمینه در دیگر کشورها همکاری نزدیک داشتهاند. با این حال بسیاری از تغییر و تحولات جدید نظامی روسیه، در دوران ریاست پوتین بر این کشور اتفاق افتاده است. در سایه حوادث و اتفاقات چچن، تمرکز اصلی بر تسلیحات مدرن و پیشرفته معطوف شد. این در حالی بود که در گذشته توجه و توسعه بخش هستهای اولویت اصلی به حساب میآمد. اما از اوایل سال 2000 اینگونه برنامهریزی شد که علاوه بر این بخش، توجه ویژهای نیز به خرید سلاحهای متعارف بشود.
صادرکننده تسلیحات
روسیه علاوه بر مصارف داخلی خود تا حد زیادی به خارج از کشور تسلیحات صادر میکند. برخی آمارها میگوید میزان صادرات تسلیحات روسیه در سال 2013 حدود 2/13 میلیارد دلار بوده است. البته در سال 2012، این رقم یک رکورد در تاریخ این کشور زد و به 2/15 میلیارد دلار رسید. تجهیزات و تسلیحات هوایی با 37 درصد، بیشترین سهم فروش تسلیحات روسیه را به خود اختصاص میدهد. میزان صادرات تجهیزات دریایی و سامانههای دفاع هوایی نیز به ترتیب 18 و 15 درصد بوده است. روسیه در واقع پس از ایالات متحده، بزرگترین صادرکننده تسلیحات به دنیا به شمار میرود. جنگندههای سوخو و میگ، سامانههای دفاع هوایی، بالگردها، تانکها و خودروهای نظامی بیشترین سهم را در صادرات تسلیحاتی روسیه داشته است.
روسیه طی دو سال گذشته تقریبا به 60 کشور دنیا تسلیحات نظامی صادر کرده که برزیل، مغولستان، صربستان، بلاروس و ایران جزو پنج خریدار اول این تسلیحات بودهاند.
بودجه دفاعی این کشور در سال 2013 نزدیک به 90میلیارد دلار بود که این میزان حدود 4/4 درصد میزان تولید ناخالص داخلی روسیه را تشکیل میدهد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛