فکور 90 رقیب جدی فونیکس

تامکت یا همان جنگنده‌های اف 14 که ساخت کشور آمریکا است، امروزه با گذشت سالیان دراز از زمان تولیدشان، همچنان در زمره بهترین جنگنده‌های جهان به شمار می‌رود.

هم‌اکنون فقط ایران و آمریکا به طور رسمی، تنها دارندگان این جنگنده در جهان به شمار رفته و تکنولوژی این جنگنده‌ها را در اختیار دارند.

ماجرای خرید 80 فروند جنگنده اف 14 به دوران رژیم شاه و قبل از وقوع انقلاب اسلامی باز می‌گردد. ایران آن زمان توانسته بود از آمریکا 79 فروند از مجموعه سفارش 80فروندی تامکت‌ها را تحویل گرفته و عملیاتی کند. یک فروند باقی مانده نیز بعد از وقوع انقلاب اسلامی جزو اموال مصادره شده ایران در آمریکا به حساب آمده و هرگز به ایران تحویل داده نشد.

این جنگنده‌ها از آنجایی که قدرت بالایی در رهگیری، شناسایی و درگیری هوایی دارد، جزو جنگنده‌های بسیار قدرتمند آن روزها و البته حال حاضر جهان به شمار می‌رود.

یکی از مهمترین ماموریت‌های اف 14های ایرانی در جریان جنگ تحمیلی بود، آنجایی که این جنگنده‌ها توانستند نقش بسزایی در فروپاشی تقریباً کامل نیروی هوایی ارتش عراق داشته باشند به طوری که طبق اطلاعات منتشره، در جریان تهاجم عراق به ایران، فقط اف14های ایرانی توانسته بودند بیش از 150 فروند از جنگنده‌های میگ، سوخو و . . . متعلق به ارتش عراق را منهدم کنند که این آماری بی‌نظیر از میزان آمادگی این جنگنده‌هاست.

فونیکس و تحریم ایران

موشک فونیکس (AIM-54 Phoenix)‏، اصلی‌ترین موشکی است که با توجه به سازه و سیستم‌های حساس اف‌14 به خصوص رادارهای مدرن این جنگنده، برایش ساخته شده است. ایران در زمان سفارش خرید جنگنده‌ها از آمریکا، مقدار مشخصی نیز موشک فونیکس سفارش داده و بخشی از سفارش خود را قبل از انقلاب تحویل گرفت اما آمریکا از تحویل مابقی سفارش ایران بعد از انقلاب اسلامی خودداری کرد ولی همان تعداد اندک خریداری شده هم در جریان جنگ تحمیلی، کارساز بود.

فونیکس،‏ یک موشک هوا به‌ هوا و مجهز به رادار دوربردی است که توسط آمریکا در سال 1966 ساخته و مخصوص نصب روی جنگنده‌های تامکت یا همان F14 است. این موشک 160 کیلومتر برد و 5 ماخ سرعت دارد و از این حیث، یک موشک برد بلند محسوب می‌شود.

موشک هوا به هوای فونیکس

اگرچه تعداد محموله تحویل گرفته شده از موشک فونیکس، اندک گزارش شده بود، لذا این موشک‌ها بعد از انجام موفق ماموریت خود در نبرد هوایی با جنگنده‌های اکثراً روس‌تبار ارتش عراق، تمام شد و ایران به فکر جایگزینی مناسب برای این موشک‌ها افتاد تا اف 14ها همچنان با قدرت در میدان نبرد و دفاع از حریم هوایی ایران و حتی انجام ماموریت‌های برون مرزی در جریان جنگ تحمیلی، تسلیح شده و قادر به انجام ماموریت باشد.

در همان دوران جنگ، کارشناسان ایرانی توانستند، با تغییر کاربری موشک‌های پدافندی و زمین به هوای هاگ، این موشک‌ها را هوا به هوا کرده و برخی اف14ها را به این موشک مسلح کنند اما طبق اطلاعات منتشره، این پروژه در آن دوران خیلی موفق نبود اما در عین حال دست تامکت‌های ایرانی را هم خالی نگذاشت.

"هاگ"، یک موشک مشهور آمریکایی است که روی سامانه‌هایی به همین نام استقرار می‌یابد. این موشک‌ها که مدل‌های متعددی از آن امروزه در ایران تولید شده، غالباً موشک‌هایی است که روی سامانه‌های پدافندی نصب شده و با قدرت بالا و برد متوسط، قابلیت زیادی در هدف‌گیری و انهدام اهداف پرنده متخاصم اعم از جنگنده‌ها، پهپادها و بالگردها دارد.

امروزه ایران با تغییر سامانه‌های این موشک، توانسته نمونه‌های بومی این موشک را نیز تولید کند. شاهین و شلمچه، دو موشک بومی و هاگ ایرانی است که از قدرت بالایی برخوردارند. این موشک‌ها قابلیت این را دارند که روی سامانه موشکی و پدافندی مرصاد استقرار یافته و شلیک شوند.

حالا با گذشت بیش از دو دهه از دوران تسلیح جنگنده‌های اف14 ایرانی به موشک‌های هاگ یا همان سجیل، این موشک‌ها در حال ارتقا بوده و متخصصان کشورمان در حال انجام تغییرات و ارتقا برد، برد راداری و تطبیق موشک با جنگنده در قالب "پروژه سجیل" هستند.

البته طبق اطلاعات و تصاویری که پایگاه اطلاع رسانی ارتش ایران منتشر کرده، موشک‌ هوا به هوای سجیل هم‌اکنون عملیاتی بوده و روی جنگنده‌های اف 14 نصب است.

هیچ اطلاعاتی از برد فعلی، برد راداری، توان عملیاتی و بقیه مؤلفه‌های موشک سجیل منتشر نشده اما با توجه به برد 40 کیلومتری موشک شلمچه به عنوان آخرین نمونه‌ بومی و ایرانی از موشک‌های هاگ، به نظر می​ رسد که "حداقل برد موشک سجیل" نیز نزدیک به 40 کیلومتر باشد، البته موشک سجیل که عضو خانواده سه عضو موشک‌های هاگ ایرانی است، در قالب پروژه سجیل، هم اکنون در حال ارتقاست.

ناگفته نماند که با توجه به اینکه موشک فونیکس به عنوان اصلی ترین موشک جنگنده‌های اف 14 توسط آمریکا، ساخته شده است، از سالیان پیش، متخصصان کشورمان به فکر تولید یک موشک به عنوان مدل بومی موشک فونیکس افتادند تا با تسلیح جنگنده‌های اف 14 به این موشک، خیال همه از تغذیه مناسب این جنگنده‌ها با موشک‌های خاص خودشان، راحت شود.

اکنون با گذشت چند سال از تحقیقات، موشکی با نام فکور 90 تولید و به طور غیررسمی رونمایی شده است. البته هنوز خبری از تست عملیاتی و تسلیح اف 14ها به این موشک منتشر نشده اما این موشک مکرراً در مراسم مختلف به نمایش در آمده است.

توجه به شکل ظاهری فکور، نشان می‌دهد که این موشک بسیار شبیه همان مدل آمریکایی خود یعنی موشک فونیکس است.

صنایع موشک‌سازی ایران در سالیان گذشته رشد چشمگیری داشته و ایران با تولید موشک هوا به هوای سجیل، حلقه موشک‌های قابل نصب روی جنگنده‌های F14 را از 4 موشک (AIM120،AIM9، AIM7، AIM54) به 5 موشک ارتقا داده، حلقه‌ای که در آینده با تسلیح تامکت‌های ایرانی به موشک‌های بومی فکور 90، کامل‌تر و البته عضوی جدید، ایرانی و به‌روز خواهد داشت.(تسنیم)