عروسک باید شخصیت داشته باشد

از فعالیت‌های اخیرتان بگویید؟

سرپرستی گروه صدای فیلم «شهر موش‌ها- 2» را برعهده دارم.

منظورتان از سرپرستی گروه صدا چیست؟

در پروژه‌های سنگینی مثل «شهر موش‌ها- 2» که کار عظیمی بود، کارگردان برای کار با صداپیشه‌ها و انتخاب عروسک‌های مختلف نیاز به یک همراه داشت. ما از تعدادی هنرپیشه استفاده کردیم. من کارم معرفی و کار با آنها بود و در کنار مرضیه برومند قسمت صدای فیلم توسط بازیگرانی که برای آواز انتخاب شدند و بازیگرانی که برای صدای عروسک‌ها انتخاب شدند، ساخته شد.

وقتی سرپرستی یک کار را برعهده دارید صداپیشگان را بر چه اساس انتخاب می‌کنید؟

تعداد زیادی تست دادند. 80 ـ 70 نفر هم تست تصویری برای ما فرستاده بودند. از میان آنها برخی را انتخاب و کار کردیم. چون شیوه کاری در «شهر موش‌ها- 2» این گونه بود که صدا قبلا ضبط شده بود. مانند یک نمایش رادیویی. قسمت‌هایی در نظر گرفته می‌شود که در تصویر چه کاری انجام دهیم سپس ضبط می‌شود. سپس سر صحنه فیلمبرداری صدا پلی‌بک می‌شود و عروسک‌گردان روی صداها عروسک‌گردانی می‌کنند. مرضیه برومند برای قسمت صدا از من دعوت کرد و پذیرفتم و کار را آماده کردیم.

وقتی می‌خواهید صدای یک عروسک را اجرا کنید چقدر به ویژگی‌های ظاهری آن عروسک توجه می‌کنید؟

ویژگی‌های ظاهری عروسک خیلی اهمیت دارد، در ابتدای امر متن باید برایم جالب بوده و دوستش داشته باشم. همچنین عروسکی که ساخته می‌شود شخصیت داشته باشد تا بعد از ساخت عروسک و شخصیت‌پردازی، بتوانم کار را ارائه کنم.

متاسفانه در خیلی از کارها این اتفاق نمی‌افتد و گاه از عروسک‌های تلویزیونی صداهای نامناسب و کار نکرده‌ای می‌شنویم. در گذشته همه اعضای گروه از جمله کارگردان، نویسنده، عروسک‌گردان و صداپیشه تحقیق و فکر می‌کردیم مخاطب ما کیست، برای چه گروه سنی کار را تولید می‌کنیم، منظور و هدف‌مان چیست، کاری که انجام می‌دهیم ارزش و بار آموزشی و تربیتی برای کودک و نوجوان دارد. منظورم این است که تمام این تحقیقات انجام می‌شد و این خیلی حائز اهمیت است که کار درست و حساب شده‌ای تولید کنیم.اگر اثر خوبی تولید نکنیم متاسفانه ضرری می‌کنیم که پنهان است اما در آینده خود را نشان خواهد داد.

در برخی برنامه‌های عروسکی صداپیشه‌ها کمتر متناسب با عروسک‌ها انتخاب می‌شوند. دلیلش چیست؟

متاسفانه گاه آثاری با فیلمنامه‌های ضعیف ساخته می‌شوند، تجزیه و تحلیل درستی ندارند و دیالوگ‌هایی گفته می‌شود که ربطی به شرایط جامعه و آن گروه سنی که برایش برنامه تولید می‌شود، ندارد. برنامه‌های کودکی که اکنون برای گروه سنی کودک تولید می‌شود به لحاظ آموزشی، زیادی هستند.

آیا برای عروسک‌هایی که صداپیشه‌اش هستید، دیالوگ نوشته می‌شود؟

مسلم است که در حالت ایده‌آل فیلمنامه نوشته می‌شود. در آثار موفق کودک تلویویزنی هم همین طور است. برای اثر کودک هم فیلمنامه نوشته و شخصیت‌پردازی می‌شود. روی همه تیپ‌ها فکر می‌شود. کار عروسکی جدا از دیگر آثار نمایشی نیست. متاسفانه آثار کنونی به لحاظ درام و مطرح کردن مسائل مختلف ضعیف هستند و نکات نادرستی را مطرح می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که تنها می‌خواهند اثری ساخته و پولی گرفته شود بدون مسئولیت. در واقع اثری می‌سازند که آنتن پر شود. اما در گذشته آثار حساب شده تولید می‌شد. مثلا برای تولید مجموعه «مدرسه موش‌ها» تمرین داشتیم و کار معنا داشت و برای مخاطب خود ارزش قائل بودیم.

برای ارائه یک اثر خوب عروسکی چقدر با کارگردان تبادل نظر دارید؟

بسیار زیاد. در یک کار گروهی همه عوامل باید دست به دست هم دهند تا بتوانند اثر موفقی ارائه کنند. اگر همه دل بدهند و برای کار ارزش قائل شوند، اثر موفقی ارائه خواهد شد. اکنون متاسفانه برخی برنامه‌های پخش زنده در حوزه کار کودک ضعیف هستند. اساسا هدف از تولید برنامه‌های آموزشی دادن پیام غیرمستقیم با بازی و سرگرمی است حتی یک برنامه کاملا آموزشی می‌تواند حساب شده و هنرمندانه کار شود تا مخاطب خود را جذب کند. سال‌ها پیش برنامه آموزشی پخش می‌شد که آقای فردوس حاجیان مجری و کارگردان آن بود و عروسکی ایشان را همراهی می‌کرد. این برنامه کاملا آموزشی بود و با این‌حال ارتباط بسیار خوبی با بچه‌ها برقرار می‌کرد.

یک اثر موفق عروسکی چه ویژگی‌هایی دارد؟

باید مانند دیگر آثار نمایشی متن درست، هدف مشخص و مخاطب‌شناسی درست داشته باشد و زیبایی‌شناسی را در نظر بگیرد. (ضمیمه قاب کوچک)