هر پژوهشی باید پاسخگوی یک نیاز باشد

مهم‌ترین ویژگی پژوهش‌های رسانه‌ای این است که باید متناسب با نیازها و اقتضائات رسانه‌ طراحی و اجرا شود؛ به این معنا که هر پژوهشی در رسانه ملی بایستی از ابتدا معطوف به هدفی معین و پاسخگوی نیازی روشن باشد و در جهت بهبود و ارتقای تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و برنامه‌سازی انجام گیرد.

اکنون چند واحد پژوهشی در رسانه ملی وجود دارد و برای جلوگیری از تداخل وظایف و موازی‌کاری آنها چه سازوکارهایی وجود دارد؟

رسانه ملی هم‌اکنون 9 واحد پژوهشی دارد که عهده‌دار تأمین نیازهای پژوهشی سازمان است و بیشتر پژوهش‌های انجام شده در این واحدها نیز جنبه کاربردی دارند.

در مرکز تحقیقات مدیریتی هم تحت عنوان «برنامه‌ریزی و هماهنگی پژوهش‌ها» وجود دارد که وظیفه اصلی آن، ارزیابی و ساماندهی پژوهش‌های سازمان، و از جمله برنامه‌های عملیاتی این مدیریت، دریافت و بررسی کارشناسی برنامه‌های پژوهشی سالانه واحدهای پژوهشی حوزه‌های مختلف از حیث کاربردی بودن و پرهیز از دوباره‌کاری و موازی‌کاری است.

و برای بهره‌گیری از نتایج پژوهش‌ها چه تمهیداتی صورت گرفته است؟

در این خصوص برنامه‌ریزی‌های ارزشمندی صورت گرفته که یکی از آنها تدوین طرح تحول پژوهش در سازمان است. این طرح ناظر به یک برنامه جامع در بخش‌‌های ساختاری، سیاست‌ها و محورهای کلان و برنامه‌ریزی میان‌مدت در حوزه پژوهش بوده است. علاوه بر این، در سال‌های اخیر ضمن اتخاذ رویکرد «تقاضامحوری» به جای «عرضه محوری» در تولیدات پژوهشی، سازمان بیشتر بر انجام پژوهش‌های موردنیاز در حیطه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و برنامه‌سازی تمرکز کرده است. به عبارت دیگر، سازمان در انجام پژوهش‌ها، رویکرد کاربردی را در نظر داشته است.

از نگاه شما فعالیت‌های پژوهشی سازمان چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد؟

اولین ویژگی، رویکرد بین رشته‌ای در فعالیت‌های پژوهشی در رسانه است؛ به این معنا که در رسانه، هر پژوهشگر می‌بایستی علاوه بر تسلط کافی در حوزه تخصصی خود، از دانش و اطلاعات لازم در حوزه ارتباطات و رسانه نیز برخوردار باشد. ویژگی دیگر این است که پژوهش‌های انجام شده در رسانه بایستی معطوف به نیازهای حوزه‌های سیاستگذار، برنامه‌ریز و برنامه‌ساز در رسانه ملی باشند. به عبارت بهتر، هر پژوهشی باید با رویکرد «کاربرد و بهره‌برداری» در حوزه‌های مختلف انجام شود. بهره‌گیری از مباحث تئوریک و رعایت معیارهای علمی در انجام پژوهش‌ها ویژگی دیگری است که در آثار پژوهشی رسانه ملی مشهود است؛ به نحوی که آثار تولید شدۀ پژوهشی حاکی از ظرفیت‌های علمی مناسب واحدهای پژوهشی سازمان در مقایسه با دیگر مراکز علمی ـ پژوهشی، بویژه در حوزه ارتباطات، رسانه و روش‌شناسی پژوهش در سطح کشور بوده است.

به نظر شما در شرایط کنونی پژوهش در کشور ما با چه تنگناهایی مواجه است؟

از حیث برنامه، به اهمیت پژوهش در سطح کلان توجه مناسبی شده است، اما با نگاهی واقع‌بینانه به وضعیت و جایگاه پژوهش در کشور براساس شاخص‌های کلان علم و فناوری باید اذعان کرد که میان تدوین برنامه و اسناد بالادستی تا اجرای آنها فاصله عمیقی وجود دارد. برای مثال باید پرسید، در سال‌های گذشته با توجه به پایین بودن سطح اعتبارات اختصاص یافته به پژوهش، چگونه می‌توان در افق 1404 به رتبه نخست در منطقه در این زمینه دست یافت؟

شما به‌عنوان دبیر ستاد هفته پژوهش سازمان، از برگزاری مراسم و بزرگداشت این هفته چه اهدافی را دنبال می‌کنید؟

تعامل هر چه بیشتر بین واحدهای پژوهشی سازمان و همسوکردن فعالیت‌های این واحدها در زمینه مأموریت‌های حوزه پژوهش سازمان و همچنین زمینه‌سازی برای هدایت پژوهش‌های سازمان به سمت نیازهای رسانه ملی، بویژه در حوزه‌های برنامه‌سازی و برنامه‌ریزی نیز از دیگر اهداف برگزاری مراسم هفته پژوهش به‌شمار می‌رود. همچنین با قدردانی از‌ آثار برتر می‌توان روحیه پژوهشگری را در سازمان بالا برد.

برای ارتقای وضع پژوهش و ارتقای سطح پژوهشگران در رسانه ملی چه پیشنهادی دارید؟

به نظر می‌رسد در حال حاضر برای ارتقای رسانه ملی و برای به روز نگه داشتن اطلاعات پژوهشگران، آموزش و بازآموزی ضروری است.

قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)