زنگ خطر مصرف «ریتالین» در فصل امتحانات

چندی است که باور‌های غلطی چون افزایش هوشیاری و بی‌خوابی در میان برخی از دانشجویان آن‌ها را به سوی مصرف برخی از دارو‌ها و مواد روان گردان چون «ریتالین» سوق داده است امری که با شروع فصل امتحانات شیوع بیشتری یافته است.

تحقیقات ستاد مبارزه با موادمخدر از آمار نگران کننده شیوع ۲/۵ درصدی مصرف این مواد در بین دانشجویان پرده برداشته، پدیده‌ای که به اعتقاد جانشین معاون پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی در میان دانشجویان این استان هم بر مبنای همین باور غلط که «استفاده از مواد روان گردان باعث نمره گرفتن می‌شود» البته توسط افراد سودجو رواج یافته است.

اینکه مصرف برخی از مواد روانگردان و قرص‌ها معجزه کرده و با افزایش سطح هوشیاری باعث نمره آوردن می‌شود، باور اشتباهی است که برخی از دانشجویان زود باور را به خرید و استفاده از آن‌ها ترغیب می‌کند؛ اما بر اساس تحقیقات و نظر برخی از کار‌شناسان مصرف حتی یک بار از این دارو‌ها فرد را معتاد می‌کند و آتشی به دامن او می‌اندازد که تا آخر عمر با آن دست به گریبان است.

جانشین معاون پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی از شیوع مصرف «ریتالین» در فصل امتحانات در میان دانشجویان خبر داد و گفت: متاسفانه این قرص‌ها و برخی دیگر از مواد روانگردان با شروع فصل امتحانات توسط برخی افراد سودجو که اکثرا قاچاقچیان حرفه‌ای مواد مخدر هستند در میان دانشجویان شایع می‌شود.

وابستگی ناشی از مصرف «ریتالین»

سرهنگ ماشاالله صادقی عنوان کرد: اینکه استفاده از مواد روان گردان باعث نمره گرفتن می‌شود باور غلطی است و فقط در ابتدای مصرف با عوارض ناشی از مصرف آن فرد را دچار بی‌خوابی می‌کند.

وی معتقد است ایجاد کم خوابی یا بی‌خوابی ناشی از مصرف برخی از قرص‌های روان گردان از عوارضی است که با مصرف چند بار د یگر اثری نداشته و فرد را به آن‌ها وابسته می‌کند.

سرهنگ صادقی با تاکید بر اینکه میزان وابستگی به اینگونه مواد خیلی زود اتفاق می‌افتد، ادامه داد: متاسفانه مصرف این روانگردان‌ها عوارض ناگواری دارد و گاهی آنچنان گریبانگیر افراد به ویژه دانشجویان مصرف کننده می‌شود که به سادگی قادر به رهایی از آن نخواهند بود.

وی مصرف مواد روان گردان در بین پسران را بیشتر از دختران دانست و عنوان کرد: دختران معمولا درس خوان‌تر بوده و به دلایل فرهنگی کمتر به سوی استفاده از مواد روان گردان می‌روند و در بین پسران هم بیشتر در بین دانشجویان تنبل شایع است که فقط برای شب امتحان می‌خواهند درس بخوانند.

جانشین معاون پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی با تاکید بر اینکه دانشجویان نباید به این شایعات دروغ توجه کنند، افزود: برای جلوگیری از مصرف اینگونه مواد و عوارض ناگوار ناشی از آن فقط نیازمند کار فرهنگی در دانشگاه‌ها هستیم چرا که دست و پای دانشجو یان را نمی‌توانیم ببندیم.

سرهنگ صادقی با اشاره به نظر سنجی‌های انجام شده در میان دانشجویان که موید استفاده از مواد روان گردان هنوز در میان برخی از دانشجویان استان است، گفت: دانشجویان خودشان باید به این اعتقاد برسند که این قرص‌ها جز عوارض و اعتیاد چیزی نصیبشان نمی‌کند و این تنها با کار فرهنگی می‌سر می‌شود.
معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی هم با اشاره به شیوع مصرف برخی از روان گردان‌ها در فصل امتحانات در میان برخی از دانشجویان بر اثرات سوء مصرف این داروهای روانگردان تاکید کرد و گفت: این مواد از جمله «ریتالین» در اوایل مصرف فرد را دچار کم خوابی و کم اشتهایی می‌کند.

مریم رضایی ادامه داد: اما این مواد مانند «آمفتامین‌ها» به مرور برای فرد مصرف کننده وابستگی ایجاد کرده و نتیجه‌ای جز اختلال تمرکز و کاهش سطح هوشیاری در پی نخواهد داشت.

وی معتقد است قرص‌هایی نظیر «ریتالین» که برخی از دانشجویان به باور افزایش سطح هوشیاری در فصل امتحانات مصرف می‌کنند، اعتیاد آور است و افزود: اینگونه قرص‌ها به مرور عوارضی چون از بین رفتن تمرکز با تخریب سلول‌های مغزی، لرزش دست و ایجاد مشکلات روحی و روانی جبران ناپذیری ایجاد می‌کنند.

معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه انسان‌ها از نظر ژنتیکی با یکدیگر متفاوت هستند، گفت: مصرف مواد مخدر و روانگردان هم بر اساس همین تفاوت ممکن است در افراد مختلف علائم مختلفی را بروز دهد و نباید به حرف برخی که می‌گویند من مصرف کردم و معتاد نشدم به سوی مصرف این گونه قرص‌ها رفت. برخی از افراد با حتی یک بار مصرف این مواد به آن وابسته شده و معتاد می‌شوند.

معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی اظهار کرد: برای جلوگیری از گرایش دانشجویان به مصرف اینگونه قرص‌های روانگردان باید فرهنگ سازی کرد و دانشجویان باید بدانند در طول یک یا دوهفته نمی‌توان کم کاری یک ترم را جبران کرد.

مدیر دپارتمان کنترل اعتیاد موسسه طب پیشگیری سیب هم به عوارض مصرف برخی از قرص‌ها در میان دانشجویان اشاره کرد و گفت: مواد مخدر یکسری علائم و حالت‌های خوشایندی را برای مصرف کننده ایجاد می‌کند که باعث ترغیب وی به ادامه مصرف می‌شود.

سوء استفاده قاچاقچیان از اثرات برخی از قرص‌ها

عباس زوار قرص‌های «ریتالین» را از خانواده آمفتامین‌ها معرفی کرد و افزود: این قرص‌ها عوارضی مانند بی‌خوابی برای مصرف کننده دارند و برخی از سوداگران و قاچاقچیان هم تبلیغ و فروش آن‌ها از این امر به ویژه در فصل امتحانات دانشجویان سوء استفاده کرده و آن را به غلط در میان آن‌ها رواج می‌دهند، غافل از اینکه این موارد فقط در مراحل اولیه رخ داده و فرد را به مرور دچار وابستگی‌های شدید و در نتیجه اعتیاد می‌کند.

وی تخریب سلول‌های مغزی را از عوارض اثبات شده این قرص‌ها دانست و گفت: در حالیکه فرد تصور می‌کند با مصرف این قرص‌ها تمرکزش افزایش یافته و بهتر می‌تواند درس بخواند، سلول‌های مغزیش آسیب دیده و تخریب می‌شوند که خود عارضه‌ای جبران ناپذیر است.

مشاور شورای مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی معتقد است؛ مصرف قرص‌های ریتالین هر چند وابستگی شدید جسمانی مانند دیگر مخدر‌ها ندارد ولی باعث اعتیاد روانی شدیدی در مصرف کننده می‌شود و فرد را کم کم از کنترل خارج کرده و وی به رفتار‌های پر خطر دست می‌زند.

زوار با بیان اینکه برای پیشگیری و رواج مصرف این گونه قرص‌ها در میان قشر دانشجو نیاز به فرهنگ سازی وجود دارد، تصریح کرد: نیاز به توانمند سازی و آموزش مهارت‌های زندگی در میان این قشر وجود دارد، باید به دانشجویان آموزش داد که تنها با برنامه ریزی و مدیریت زمان می‌توانند به موفقیت برسند و مصرف قرص‌های روانگردان جز آسیب‌های شدید مغزی چیز دیگری به دنبال ندارد.

اما به نظر می‌رسد علاوه بر فرهنگ سازی کار‌های دیگری هم برای جلوگیری و شیوع مصرف روانگردان‌ها و اعتیاد در میان دانشجویان وجود دارد و کنترل و نظارت بیشتر بر برخی از خروجی‌های دارو‌ها و مکان فروش و عرضه آن‌ها یکی از این راه‌ها است تا این قرص‌ها که اکثرا برای مصارف خاص و با مجوز توزیع می‌شود به راحتی در دسترس سوداگران برای فروش بین دانشجویان قرار نگیرد.

مدیر نظارت بر دارو و مخدر دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این خصوص گفت: «ریتالین» از جمله داروهایی است که تنها با نسخه و کارت ملی توزیع می‌شود و کپی نسخه و آدرس و شماره تلفن مریض باید از طرف داروخانه به ناظران ارائه شود.

نشت دارو با وجود کنترل شدید بر داروخانه‌ها

محمد ابراهیم شوشتری معتقد است؛ اینگونه دارو‌ها در داروخانه‌های منتخب برای توزیع ارائه می‌شود و به هیچ عنوان این دارو‌ها بدون نسخه در اختیار کسی قرار نمی‌گیرد مگر دانشجویانی که خود در داروخانه‌ها مشغول کار هستند.

این در حالی است که مدیر دپارتمان کنترل اعتیاد موسسه طب پیشگیری سیب معتقد است که هر چند برخی مسئولان از نظارت کامل بر داروخانه‌ها خبر می‌دهند ولی همچنان برخی دارو‌ها از برخی داروخانه‌ها به راحتی به بیرون نشت کرده و در دسترس افراد قرار می‌گیرد.

مشاور شورای مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی با بیان اینکه پاک کردن صوت مسئله مشکلی را حل نمی‌کند، تاکید کرد: برخی از مصرف کنندگان مدعی هستند که این قرص‌ها را از داروخانه تهیه کرده‌اند که این مسئله کنترل و نظارت شدیدتری بر داروخانه‌ها را می‌طلبد.

زوار عنوان کرد: هر چند تولید زیر زمینی این دارو‌ها هم کار مشکلی نیست و آمفتامین‌ها خیلی راحت در آرمایشگاه‌های زیر زمینی تولید و در دسترس سوداگران و قاچاقچیان برای عرضه قرار می‌گیرند.

وی تاکید کرد: آمار دقیقی از مصرف «ریتالین» و دیگر قرص‌های روان گردان در میان دانشجویان وجود ندارد اما آنچه مسلم است برای جلوگیری از شیوع و رواج بیشتری آن باید کاری اساسی انجام شود.

«ریتالین» و دیگر قرص‌های روان گردان افزایش هوشیاری و بی‌خوابی به همراه ندارد و تنها با تخرب به مرور سلول‌های مغزی آتشی را به دامن مصرف کنندگان آن می‌زند که شاید دیگر راهی برای جبرانش نباشد پس نیاز است که با ارائه راهکار‌ها و آموزش‌های بیشتر دانشجویان را از خطرات این مواد مخرب روحی و جسمی آن آگاه کرد تا با مدریت و برنامه ریزی مناسب به جای استفاده از این مواد به موفقیت‌های تضمین شده برسند و از طرفی نظارت‌ها و کمترل‌ها بر داروخانه‌ها بیشتر شود و همچنین از تولید آن‌ها در آزمایشگاه‌ها زیر زمینی جلوگیری شود. (ملیحه زرین پور/مهر)