طنز و ضرورت سعه‌صدر

سال‌هاست که گروهی از منتقدان ایراد می‌گیرند به برنامه‌های بخصوص نمایشی تلویزیون از بابت تکراری بودن موضوع و سوژه و یکنواختی شخصیت‌ها؛ ایرادی که پر بیراه هم نیست و برای پاره‌ای از سریال‌ها و مجموعه‌های نمایشی صدق می‌کند. جواب این انتقاد را می‌توان با طرح این پرسش داد که مگر جماعت معتاد و لمپن و بزن بهادر چقدر جای کار دارند برای فیلمنامه‌نویسان تلویزیونی که به طور دائم به آنها بپردازند؟! وقتی قرار است پرداختن به هر قشر و گروهی فریاد اعتراض آنها را به آسمان بلند کند و عوامل از تهیه‌کننده و کارگردان گرفته تا بازیگران متهم شوند به سیاه‌نمایی و هتاکی و زیر سوال بردن ارزش و اعتبار مثلا یک شغل یا یک گروه و دسته و انجمن و حتی قومیت، دیگر چه انتظاری می‌توان داشت؟ کار به جایی رسیده که حتی دست و دل مجموعه‌سازان برای گرفتن لهجه از بازیگران هم می‌لرزد که مبادا به کسی بربخورد و دردسری تازه درست شود. سریال‌های «سرزمین کهن»‌، ساختمان پزشکان، در مسیر زاینده‌رود و... نمونه‌ای از آثاری هستند که با اعتراض روبه‌رو شدند. شاید همین اعتراض‌ها سبب شده که نویسندگان و کارگردانان سری را که درد نمی‌کند، دستمال نبندند و ابتکاری به خرج دهند و ناکجاآبادهایی از قبیل برره و از این دست را علم کرده و یک لهجه ترکیبی و من‌دربیاوردی را هم اختراع کنند تا مبادا به کسی یا کسانی بربخورد و حاشیه بیافریند و مایه دردسر شود.

انتقاد به معنای انکار واقعیت‌ها و سیاه‌نمایی نیست؛ بلکه بهانه‌ای است برای بازنمایی بخشی از مشکلات و کاستی‌ها. همه از مرارت‌ها و مصائب شغلی و حرفه‌ای اقشار زحمتکشی مانند پزشکان، پرستاران، معلمان و... خبر دارند و می‌دانند که نقش مهم و خطیری را در جامعه ایفا می‌کنند، اما پرداختن، آن هم در شکل و شمایل نمایش و با زبان طنز و مطایبه به معضلاتی که بیش از این و بارها و بارها توسط خود آنها مطرح شده، چه ایرادی می‌تواند داشته باشد؟ اصولا طرح کاستی‌ها توسط رسانه‌های داخلی به صلاح و صواب نزدیک‌تر است یا آن‌ور آبی‌هایی که در نیت و صداقت‌شان هزار و یک شک و شبهه وجود دارد؟

به نظر می‌رسد آستانه تحمل جامعه کمی پایین آمده است. این بی‌تابی و بی‌طاقتی به برخی پزشکان و سازمان نظام پزشکی نیز سرایت کرده است. انتقاد را اگر وارد باشد که باید با جان و دل پذیرفت و در رفع و رجوعش کوشید و اگر هم چنین نباشد قدری تامل و تحمل چه اشکال دارد؟

محسن محمدی / گروه رادیو و تلویزیون