اصلاً چرا طنز نوشته شود!

طبیعی است که هر یک از این انسان‌ها هم شغلی داشته باشند. برخی پزشک و برخی دیگر هم به عنوان مثال معلم یا رفتگر باشند.

طنز برجسته کردن برخی ویژگی‌های افراد در مشاغل و جایگاه‌های مختلف است که در اغلب آنها هم ویژگی‌های منفی بیش از ویژگی‌های مثبت مورد توجه قرار می‌گیرد.

کاریکاتور نیز همین طور است. ممکن است کاریکاتوریستی از صورت من کاریکاتوری بکشد و ویژگی‌های حتی عادی چهره‌ام را بسیار اغراق آمیزتر از چیزی که هست نشان بدهد اما این کار به نیت مسخره کردن نیست که من از او شکایت کنم.

بحثی که هم‌اکنون مطرح شده تنها به پزشکان محدود نمی‌شود. در خاطرم هست که در گذشته هم فیلمی سینمایی ساخته شد که صدای پرستاران را درآورد.

پرستاران بلافاصله مدعی شدند که شغل شریف آنان مورد اهانت قرار گرفته و حاشیه‌هایی مشابه مباحث امروز مطرح شد.

مسأله اینجاست این افراد طنز را با مسخره کردن اشتباه گرفته‌اند! در صورتی که اگر هر یک از ما به طنز معتقد باشیم هیچ‌گاه چنین گلایه‌های نخواهیم داشت. طنز تا جایی که کار آن به اهانت نکشد در تمام فرهنگ‌ها و کشورها مجاز و حتی مورد توجه است.

همان گونه که اشاره شد متأسفانه این مسأله تنها به پزشکان محدود نمی‌شود. شما اگر توجه کنید خواهید دید که تمام اصناف هاله‌ای به دور خود کشیده‌اند و اجازه هیچ نقدی را حتی در دایره طنز هم نمی‌دهند.

مسأله عمده‌ای که چنین حاشیه‌هایی را گاه و بیگاه در جامعه سبب می‌شود اخلاق و طرز تفکری است که به موجب آن نوعی تقدس بخشیدن به همه چیز و اغلب مشاغل رواج یافته است که آنها را از هر نوع انتقادی مصون نگه می‌دارد.

با توجه به این تفکر ما چگونه می‌توانیم انتظار داشته باشیم که صدای صنف‌های مختلف درنیاید!

این نگاه که به موجب آن طنز را مساوی اهانت تلقی کنیم اشتباه محض است. طنز زیر ذره بین بردن است.

باز هم تأکید می‌کنم من دفاعی از برنامه مهران مدیری ندارم چراکه آن را تماشا نکرده‌ام اما حرفم این است که این نگاه اشتباه در تمام جامعه رایج شده است.

به نظر من اگر قرار باشد تا طنزی نوشته و ساخته می‌شود صدای گلایه یکی از صنف‌ها بلند شود و این همه حاشیه‌سازی شود اصلاً چرا طنز نوشته شود! با این شرایط اگر به فکر اصلاح تفکر حاکم بر جامعه نباشیم بهتر است که طنز به کل جمع شود چراکه بسیاری تاب تحمل آن را ندارند.

عبدالله کوثری - مترجم و نویسنده / روزنامه ایران