7 میلیارد آرزو برای یک سیاره

روز جهانی محیط زیست (World Environment Day) روزی است که از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم برای نگهداری محیط زیست و تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای رویارویی با تخریب محیط زیست و گونه های زیستی جانوری، به عنوان روز محیط زیست انتخاب شده است. این روز پنجم ژوئن ( 15 خرداد ) هرسال است.

به مناسبت روز جهانی محیط زیست در ایران 15 تا 21 خرداد هر سال به عنوان هفته محیط زیست نامگذاری شده است.

برنامه محیط زیست سازمان ملل به مناسبت روز جهانی محیط زیست 10 گام عملی و ساده را به عنوان اقدامات اثر گذار در حفظ سیاره زمین پیشنهاد کرده است که می تواند با کمترین زحمت از سوی هر یک از ساکنان زمین انجام شود.

با دوچرخه به محل کار خود برویم، بلیط سفرهای خود را الکترونیکی تهیه کنیم ، لامپ های کم مصرف را جایگزین لامپ معمولی کنیم، فعالیت های خود را اینترنتی انجام دهید و از تردد غیر ضرور با اتومبیل شخصی بپرهیزید، در مورد بطری های پلاستیکی آب تجدید نظر کنیم، شیشه و آلومینیوم را بازیافت کنیم ، یک روز در هفته گیاه خوار شویم ، درون خانه خودمان غذا بخوریم تا از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی کمتر مصرف کنیم، لوله هایی که نشتی دارند تعمیر کنیم تا جلوی هدر رفت آب گرفته شود و دستگاهای الکترونیکی قدیمی را بازیافت کنیم.

در این ایام سازمان حفاظت محیط زیست برنامه های متنوعی از جمله اهدای جایزه ملی محیط زیست با حضور رییس جمهور، برگزاری نشست های خبری رییس و معاونان سازمان، افتتاح پروژه های عمرانی محیط زیستی در مراکز شهری و صنعتی، مراسم گرامیداشت روز جهانی تایید صلاحیت استاندارد، امضای تفاهم نامه با سازمان مدیریت استاندارد و شورای عالی استان ها، آغاز به کار جشنواره مردمی محیط زیست در فضای مجازی، برگزاری جشنواره و نمایشگاه ملی فناوری های آب، خاک و محیط زیست، بازدید رایگان از موزه تنوع زیستی سازمان محیط زیست، برگزاری مسابقه فرهنگی آموزشی با محوریت محیط زیست برای کودکان و نوجوانان و برگزاری جشن کودک و محیط زیست در پارک پردیسان است.

توسعه و تخریب محیط زیست

کشورهای در حال توسعه موجب تخریب محیط زیست و آلودگی آب، خاک و هوا می شوند که ادامه این روند بحران های محیطی را به همراه دارد که از بین رفتن گونه های گیاهی و جانوری، خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها و کاهش جمعیت جانوری برخی از این پیامدهای ناخوشایند است.

تولید انواع پسماند مانند خانگی، صنعتی، کشاورزی ، بیمارستانی و ویژه و ماندگاری آنها در طبیعت مشکلاتی است که در راستای توسعه شهرنشینی متوجه طبیعت می شود.

هر ایرانی روزانه 800 تا 900 گرم پسماند زباله تولید می کنند، براساس یک آمار در تهران روزانه حدود 8 هزار تن پسماند و حدود 60 هزار تن نیز نخاله ساختمانی تولید می شود که میزان زیادی از آنها قابل بازیافت هستند.

بررسی ها نشان می دهد هر تهرانی به طور متوسط سالانه 6 برابر وزن خود زباله تولید می کند، همین اطلاعات نشان می دهد متوسط سرانه زباله تولید شده در شهر تهران 320 کیلوگرم و ارزش روزانه زباله تولید شده در شهر تهران 1800 میلیون ریال است.

سرانه تولید روزانه زباله در جهان 250 تا 300 گرم است که در ایران 600 گرم و در شمال تهران 1200 گرم است.

البته سرانه تولید زباله در مناطق مختلف شهرداری تهران طی یک دوره یک ساله به ازای هر نفر از 21کیلوگرم در مناطق شهر تهران تا 883 گیلوگرم در منطقه 20 بوده است. به طور کلی در مناطق مرکزی شهر تهران، به ویژه در منطقه 20 که فعالیت عمده تجاری در آن صورت می گیرد، بالاترین تولید زباله را دارد.

برخی از زباله ها مانند ظروف یکبار مصرف 200 تا 500 سال در طبیعت ماندگاری دارند که در این مدت آسیب زیادی به محیط زیست وارد می کنند از این رو دنیا به سمت تولید کمتر زباله پیش می رود.

تنوع جانوری ایران

ایران به علت دارا بودن اقلیم های متنوع از غنای گونه ای گیاهی و جانوری زیادی برخوردار است که براساس آخرین بررسی ها هزار و 140 گونه جانوری در کشور وجود دارد که از این تعداد 74 گونه آن در فهرست سرخ IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) قرار دارد.

از این رو سازمان حفاظت محیط زیست در صدد تهیه برنامه عمل گونه های جانوری در خطر انقراض در برنامه ششم توسعه است.

همچنین حدود هشت هزار گونه گیاهی در کشور وجود دارد که از این تعداد هزار و 700 گونه گیاهی بومی ایران است که در هیچ جای دنیا نظیر ندارد.

خطر انقراض گونه های منحصر به فرد جانوری، خشک شدن تالاب ها، مرگ تدریجی دریاچه ارومیه، از بین رفتن جنگل های بلوط زاگرس، آلودگی هوا، ریزگردها، بحران آب و بسیاری دیگر از مشکلات سبب شده است تا محیط زیست ایران بسیار شکننده شود از این رو نیازمند توجه بیشتری است.

اقدامات محیط زیستی دولت یازدهم

تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه، حذف بنزین پتروشیمی، طرح شکار ممنوع، حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی و تلاش های بین المللی برای حل مشکل ریزگردها برخی از مهمترین اقدام های اثرگذار دولت یازدهم در جهت حفظ محیط زیست کشور در این مدت بوده که در این مدت انجام شده است.

حذف بنزین تولید پتروشیمی از چرخه توزیع

حذف تولید و توزیع بنزین پتروشیمی و توزیع بنزین با استاندارد یورو 4 در کلان شهرهای کشور از جمله گام های موفق دولت یازدهم در راستای کاهش آلودگی هوا است.

مطرح شدن سرطانزا بودن بنزین پتروشیمی سر و صدای زیادی به وجود آورد به گونه ای که مجلس شورای اسلامی بارها از سازمان حفاظت محیط زیست خواست تا مدارک لازم برای سرطانزا بودن بنزین پتروشیمی را ارایه دهد که بر این اساس سازمان چندین بار در قالب نامه های مکتوب و چند مرحله هم با حضور ابتکار به عنوان رییس سازمان در مجلس، مدارک لازم را ارایه داد.

در نهایت با تلاش سازمان محیط زیست و همکاری وزارت نفت اکنون بنزین با استاندارد یورو 4 در کلان شهرهای کشور توزیع می شود و به مرور در سراسر کشور توزیع خواهد شد.

ایجاد ستاد احیای دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا چند سالی است که در شرایط بحرانی به سر می برد و در معرض نابودی و خشک شدن قرار دارد، در صورت مرگ این دریاچه، عوارض زیست محیطی فراوانی ایران را تهدید خواهد کرد.

توجه جدی به وضعیت دریاچه ارومیه از سال 1389 آغاز و در سال 92 با تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه شتاب بیشتری گرفت و اکنون با انجام یک سری اقدامات مانند لایروبی نهرهای منتهی به دریاچه ، آموزش کشاورزان برای آبیاری صحیح مزارع و استفاده از گیاهان کم آب بر ، امسال وضعیت دریاچه ساکن مانده است و تراز آب دریاچه بعد از سالها به حالت ثابت ماقی ماند.

حمایت گسترده از حیات وحش با طرح شکار ممنوع

بازنگری در سیاست های شکار یکی دیگر از اقدام های پراهمیت سازمان محیط زیست در راستای حفظ گونه های حیات وحش است. از همین رو دولت به دنبال ارایه طرح شکار ممنوع تا سال 1400 است.

برداشت بیش از حد گونه های گیاهی و نیز وارد آمدن آسیب های جدی به حیات وحش در سال های اخیر سبب شده تا گونه های منحصر به فرد ایران در معرض انقراض قرار گیرند.

مسوولان سازمان محیط زیست تاکنون بررسی های زیادی در زمینه حفاظت از حیات وحش کشور انجام داده اند و به این نتیجه رسیده اند که برای حفظ حیات وحش کشور باید به مدت 5 سال به حیات وحش و به مدت 3 سال به پرندگان در کشور استراحت داده شود و در این مدت شکار ممنوع شود.

لغو مجوز فروش پارک پردیسان

لغو مجوز فروش پارک پردیسان یکی از اولین اقدامات دولت یازدهم در زمینه محیط زیست است، مجوز فروش این پارک در دولت دهم صادر شده بود.

این پارک دارای طرح مصوب به عنوان تنها پارک اکوژیک و ذخیره گاه طبیعی و زیست محیطی در تهران است که مجموعه آموزشی و پژوهشی برای آن پیش بینی شده است.

پارک طبیعت پردیسان یکی از بوستان های بزرگ و مشهور شهر تهران است در شمال غربی تهران واقع شده است و از امکاناتی مانند موزه تنوع زیستی، موزه آب و باغ وحش برخوردار است.

تدوین لایحه حفاظت از تالاب ها

حیات تالاب ها به عنوان پویاترین زیست بوم های ایران، این روزها در اثر خشکسالی های پی در پی و استفاده بی رویه و هدر رفت آب در بخش کشاورزی به خطر افتاده است تا جایی که بیش از 70 درصد از آن ها در وضعیت بحران یا خطر قرار گرفته اند. از آن جمله می توان به تالاب های هامون، گاوخونی و بختگان در استان فارس یا آلاگل، آلماگل و آجی گل در استان گلستان اشاره کرد.

طرح حفاظت از تالاب های ایران، طرحی بین المللی است که سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان هماهنگ کننده ملی، با حمایت برنامه عمران ملل متحد (UNDP) و تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF) در حال اجرای آن است.

راه اندازی صندوق ملی محیط زیست

راه اندازی صندوق ملی محیط زیست پس از 7 سال وقفه در آبان ماه سال 92، از دیگر گام های اولیه دولت یازدهم در راستای حفاظت و رسیدگی به وضعیت زیست محیطی ایران بود.

راه اندازی این صندوق از اولویت های دولت یازدهم است و با هدف حمایت از فعالیت های اقتصادی سبز، کاهش آلودگی ها و بهبود وضعیت محیط زیست تشکیل شده است.

حفاظت از جنگل ها و منابع طبیعی

مخالفت جدی با ساخت جاده در جنگل ابر و تلاش برای حفظ جنگل های بلوط زاگرس از مهمترین اقدام های صورت گرفته از سوی رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در جهت حفظ جنگل ها و منابع طبیعی کشور به شمار می رود.(ایرنا)