تماشای پنجره‌های روز و شب

از سفید تا قرمز، از روز تا شب

این نمایشگاه با دوره نقاشی‌های «پنجره‌های روز» آغاز می‌شود؛ آثاری که با تونالیته‌های روشن از نشاطی جالب توجه روایت می‌کند. لایه‌های سفید روی سفید و امتدادشان تا رنگ شیری در روی بوم‌های بزرگ ره آورد نقاش برای مخاطبی است که شاید می‌پندارد نمی‌توان رنگ سفید را روی بوم سپید گذاشت.

پنجره‏‌ها را قدیمی‎ترین مجموعه‎ آثار گنجی برمی‌شمرند. پنجره یعنی درگاهی به دنیا و بیرون آمدن از تنهایی که درد روزگار انسان معاصر است. خود نقاش می‌گوید: مدت‏‌هاست روی موضوع پنجره‏‌ها کار می‌‏کنم و برای من پنجره چارچوبی است که می‌‏توان از آن دنیا را دید یا می‌‏توان در آن دیده شد. بعلاوه، هر کسی پنجره‌ای در ذهن خود دارد که از آن به هستی و حیات می‌‏نگرد. در پنجره‌های روز او، امید و روشنایی فصل مشترک است.

بانوی هنرمند در این باره می‌گوید: این مجموعه فضایی کاملا روشن دارد رنگ‏های بنفش به سمت روشن‎‏‌تر شدن رفته‌اند، گویی زندگی کمی آرام‎تر و لایه‎ها کمتر شده است و می‌‏توان هنوز امیدوار بود. در دوره دوم «پنجره‏‌های روز» هر چه بیشتر کار می‌‏کردم به سکوت بیشتری می‌‏رسیدم؛ فضیلت و سکوت، کار‌ها را کمی موسیقایی‎تر و تونالیته‌های رنگ‏‌ها را کمی بیشتر کرد.

«قرمز»، دومین مجموعه او در این رویداد است. تابلوهای بسیار بزرگ که یکسره سرخ‌اند و قرمز، بسته به این‌که مخاطب در چه حال و احوالی باشد، می‌توان از این آثار تلقی عشق تا خشونت هم داشت، اما این فضای رنگی و هجوم این همه قرمز تجربه واقعا متفاوتی است که به علت بزرگی گالری و محیط نمایشگاه تاثیرگذاری‌اش بیشتر هم می‌شود.

«آب»، مجموعه سوم است که چنان‌که از اسمش پیداست در آن آبی حرف اول را می‌زند و رفته رفته به نوعی تیرگی بیشتر هم می‌گراید و آبی‌های تندتر هم از راه می‌رسند. این گویا متاخرترین دوره آثار پری یوش گنجی است که می‌گوید: در این دوره بیشتر با آب مرکب کار کردم و ‌بتدریج رنگ آبی در نقاشی‎هایم بیشتر شد.

«رزها» اما لطیف‌ترین دوره آثار نقاش است؛ گل‌هایی در حریرهای رنگی، گل‌ها البته یکی از کهن‌ترین سوژه‌های نقاشی در همه اعصار است و گنجی هم از سر علاقه به آنها، همیشه توجهی نشان داده است.

«پنجره‌های شب» آخرین دوره‌ای است که به تماشاست؛مجموعه‌ای پررمز و راز که تیرگی بوم‌های بزرگ، مخاطب را به جستجوی بیشتر وا‌می‌دارد و نوعی تضاد با پنجره‌های روز در آن مشهود است. در پنجره‌های شب، لایه‌های رنگ‌های قرمز و بنفش و سیاه چنان در‌هم تنیده‌اند که تشخیص‌شان از هم به کشف و شهود نیاز دارد.

شاعرانگی و الهام

مرور یک دهه آثار گنجی در آریانا از شاعرانگی او در نقاشی می‌گوید؛ نوعی انتزاع ناب که بیننده را به با حوصله دیدن دعوت می‌کند و از او می‌خواهد پیرامون خویش را بهتر بنگرد تا دنیای اطراف را تا این اندازه زیبا ببیند. نگاه خاص هنرمند به رودخانه و پنجره نوعی پیام به دیدارکنندگان از آثار است که می‌توان این طراوت و حسن را از طبیعت امروز هم دریافت و از آنها زندگی ساخت. از همین‌رو خود نقاش عاشق تابلوهایش است: همیشه لحظه‎ای که باید تصمیم بگیرم یک نقاشی به پایان خود رسیده است، برایم جالب است، وقتی کارها خشک می‏شوند می‌بوسمشان در آغوششان می‎گیرم و اغلب هم در آن لحظه‎ها گریه می‏کنم.

شاخصه دیگر نقاشی‌های این هنرمند ارائه رنگ‌ها در لایه‌های متعدد روی‌هم است تا از این لایه‌های روی‌هم به رنگ خاص مورد نظرش برسد؛ او می‌گوید: لایه‏‌های مختلفی از رنگ روی هر تابلو وجود دارد. هر لایه این آثار متاثر از لایه قبلی است و می‌‏تواند بیان رخدادی باشد که در گذر زمان به وقوع پیوسته است. زندگی ما در این شهر به گونه‌ای است که ناگزیر باید لایه‌های گوناگونی را روی مسائل مختلف بیاوریم تا پوشانده شوند. ما گمان می‌کنیم یکدیگر را می‎بینیم، اما به خاطر لایه‎های فراوان قادر به دیدن هیچ‌کس نیستیم. زندگی زیر لایه‌ها جریان دارد. در حقیقت ما زیر لایه‌ها زندگی می‌کنیم.

بازگشت به وطن

روایت پری یوش گنجی از بازگشت به وطن جالب و شنیدنی است: خانه‌مان نزدیک فرودگاه واشنگتن بود و همین‌طور که هواپیماها می‌آمدند و می‌رفتند، دل من هم با آنها می‌پرید و با خودم فکر می‌کردم همه دارند به ایران برمی‌گردند و من اینجا مانده‌ام. تا این‌که یک روز همسرم آمد و خیلی ناگهانی گفت بیا برگردیم ایران و من هم که انگار منتظر چنین چیزی بودم پاسخ مثبت دادم و خیلی سریع در عرض دو سه روز جمع کردیم و آمدیم. روزهای جنگ بود و فضا واقعا ملتهب و نگران‌کننده، اما ما دیگر در ایران عزیز بودیم، کنار مردم و هم‌میهنان.

پری یوش گنجی سال ١٣٢٤ در خانواده‌ای مهاجر در تبریز متولد شد. پدرش استاد طراحی و چاپ پارچه بود. او اصول پایه نقاشی را در هنرستان هنرهای زیبای دختران بهزاد زیر نظر استادانی چون محمود فرشچیان آموخت. او برای ادامه آموزش به انگلستان سفر کرد و تحصیلات عالی را در رشته طراحی پارچه در دانشکده هنرهای همر اسمیت لندن ادامه داد. گالری آریانا تا اول مرداد میزبان یک دهه آثار اوست که پنج دوره آثار این نقاش پیشکسوت را در‌بر می‌گیرد.

فرهنگ و هنر

سجاد روشنی