«خط» را بی‌خیال، «سرویس» را بچسب!

به او می‌گویم تا الان گیر افتاده‌ای، می‌گوید: «یک‌بار، آن هم نتوانستند مچم را بگیرند. چون مسیر خطم از خیلی خیابان‌های تهران می‌گذرد، نتوانستند ثابت کنند از خطم خارج شده‌ام و سرویسی کار می‌کنم.»

علی 50 ساله، از ساعت 6 صبح تا 11 شب کار می‌کند و به شش اداره و کارخانه مختلف در طول شبانه‌روز خدمات دربستی ارائه می‌کند. خودش می‌گوید هر سرویس برایش بین 400 تا 500 هزار تومان در ماه درآمد دارد.

خودروی ون او تقریبا از رده خارج است و به قول خودش از درآمد زندگی‌اش زیاد نمی‌ماند که آن را خرج تعویض ماشین کند.

روی شیشه خودرویش، مسیرهای خطوط تاکسیرانی که باید کار کند، چسبانده شده است. از او می‌پرسم اصلا تا حالا در این خط‌ها کار کرده‌ای؟ با خنده می‌گوید: فقط اول صبح‌ها خودم را آفتابی می‌کنم تا رئیس خط مرا ببیند. بعد از آن پی سرویس خودم می‌روم.

«بدم نمی‌آید در خط تاکسی‌ام کار کنم، اما مساله‌ام این است که کار در خطوط تاکسیرانی به‌صرفه نیست و راننده می‌تواند با وقت و انرژی کمتری، سرویس اداره‌های مختلف را بگیرد و پول بیشتری دربیاورد. راننده با این کار، حداقل درآمدش دو برابر می‌شود.»

به عقیده او، خوبی کار کردن به شکل سرویس‌های دربستی، این است که وقتت دست خودت است و در بین سرویس‌هایت هم می‌توانی استراحت کنی، اما در خط کار کردن، استراحتت کمتر است. تازه وقتی سرویسی کار می‌کنی، سر ماه یک حقوق قابل توجه دستت می‌آید و می‌توانی روی آن برنامه‌ریزی کنی، ولی وقتی روزانه حقوقت را درمی‌آوری، پس‌انداز کردن هم سخت‌تر است و خود به خود همه حقوق روزانه‌ات، خرج زندگی روزمره‌ات می‌شود.

جریمه‌هایی که بازدارنده نیست

دوست علی هم قاعدتا باید در خط تهرانپارس کار کند، اما او هم خط را بی‌خیال شده و سرویس مدارس و اداره‌ها را گرفته است.

او خیلی روراست و خودمانی می‌گوید: اگر رئیس خط آشنایت باشد، هر کاری که دلت بخواهد می‌توانی انجام بدهی، اما اگر از تو خوشش نیاید و بخواهی سرویسی کار کنی، تو را مثل آب خوردن به تاکسیرانی می‌فروشد. البته هزینه این فروخته شدن خیلی زیاد نیست و راننده برای این تخلف‌ها تاوان چندان سختی نمی‌دهد.

«هر بار که تخلف کنیم و در خطمان کار نکنیم، یک امتیاز منفی و 10 هزار تومان از سوی تاکسیرانی جریمه می‌شویم، ولی اگر امتیازهای منفی راننده به 10 امتیاز برسد، کارنامه تاکسیرانی او باطل می‌شود.»

جمع شدن 10 امتیاز منفی برای راننده‌های متخلف نباید خیلی طول بکشد. وقتی راننده‌ای روزی شش سرویس خلاف می‌رود، دو روزه باید چوب خط امتیاز منفی او پر و کارنامه‌اش باطل شود، اما وقتی راننده‌ای بعد 30 سال کار کردن و تخلف فقط یک امتیاز منفی می‌گیرد، یعنی کاسه‌ای زیر نیم کاسه است.

گشت‌هایی که کسی را نمی‌ترساند

فکرش را بکنید، حدود شش سال قبل حسن بیادی، نایب رئیس وقت شورای شهر تهران خبر داد سالانه 5/4 میلیارد تومان اعتبار برای نظارت بر تاکسی‌ها تعیین می‌شود، اما با وجود این اعتبارات هنگفت، معلوم نیست چرا وضع فعلی ما این‌طور شده و چرا به مرحله‌ای رسیده ایم که حتی راننده تاکسی حاضر نیست در خطش کار کند.

کار کردن راننده در خطوط تعیین شده تاکسیرانی، از جمله حقوق اولیه مسافر است که باید هم از سوی راننده و هم از سوی تاکسیرانی حفظ شود تا مسافر مجبور نباشد به هر مسافرکشی که از خلأ تاکسیرانی بهره می‌برد، اعتماد کند.

کار گشت‌های نظارت تاکسیرانی، حفظ همین حقوق است. وقتی من مسافر با چند جلسه گفت‌وگو، چند نفر از این راننده‌های متخلف را شناسایی کرده و با آنها حرف زده‌ام، بدیهی است گشت‌های نظارت تاکسیرانی، بهتر از ما این راننده‌ها را می‌شناسند و آمار همه راننده‌هایشان را دارند.

وقتی آنها بی‌هیچ ترس و ابایی از سرویس‌های دربستی و دور زدن خط‌ها حرف می‌زنند، یعنی این گشت‌ها به وظیفه ذاتی خود عمل نمی‌کنند و بود و نبودشان فرق چندانی به حال راننده‌ها ندارد.

‌گروه جامعه

امین جلالوند‌